26 Δεκεμβρίου 2020 [14.12.2018]
Ευάγγελος Βενιζέλος
Βίβλος και Σύνταγμα : Σκέψεις για την πολιτική θεολογία *
Το ειδικότερο θέμα μου στο πλαίσιο του γενικού θέματος του συνεδρίου «Βίβλος και Πολιτική» είναι η σχέση της Βίβλου και του Συντάγματος, «Βίβλος και Σύνταγμα: Σκέψεις για την πολιτική θεολογία της μετανεωτερικότητας». Οι τίτλοι, όπως ξέρετε, είναι και βαρύγδουποι και δεσμευτικοί και διατρέχουν διαρκώς τον κίνδυνο να διαψευσθούν από το περιεχόμενο των ανακοινώσεων, αλλά θα το διακινδυνεύσω.
Θα ήθελα να ξεκινήσουμε αυτήν τη συζήτηση από μία υπενθύμιση, επιγραμματική, για το πώς ορίζεται η πολιτική. Πολιτική, κατά τη δική μου εκδοχή, είναι οτιδήποτε κινείται όχι μόνο στο πεδίο του κράτους, αλλά στο πεδίο της εξουσίας γενικότερα, γιατί εξουσιαστικές σχέσεις αναπτύσσονται και εντός αλλά και εκτός του κράτους. Άλλωστε το κράτος, ούτως ή άλλως, αυτό καθεαυτό είναι συμπύκνωση σχέσεων εξουσίας. Στο πεδίο της πολιτικής περιλαμβάνεται οτιδήποτε κινείται στον δημόσιο χώρο, με την ευρύτερη έννοια του όρου, άρα περιλαμβάνεται εδώ και η κοινωνία των πολιτών και η οικονομία. Αλλά, βεβαίως, σε τελική ανάλυση, όλα αυτά ανάγονται στο κράτος, ως συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων ή σε διακρατικές σχέσεις ή στον χώρο της διεθνούς κοινότητας, πάντα διά του κράτους και σε αναφορά προς το κράτος, μόνον που το κράτος δεν ορίζεται μόνον σε σχέση με τον εαυτό του, αλλά πάντα σε σχέση και με την κοινωνία.
23 Δεκεμβρίου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
Δεύτερο κύμα της πανδημίας, των περιοριστικών μέτρων και του συνταγματικού προβληματισμού*
Η πανδημία είναι μια πολλαπλή και οξεία πρόκληση. Είναι μια πρόκληση υγειονομική, είναι μια πρόκληση επιστημονική, ιδίως για τις ιατροβιολογικές επιστήμες, είναι μια πρόκληση φυσικά κοινωνική, οικονομική γιατί έχουμε την παρεπόμενη οικονομική κρίση, είναι μια κρίση ανθρωπολογική γιατί δοκιμάζει την ίδια την υπόστασή μας και τη σχέση μας με τη φύση, και, βεβαίως, είναι μια κρίση πολιτειακή, μια κρίση πολιτική, μια κρίση των θεσμών των δημοκρατικών και των δικαιοκρατικών. Είναι μια κρίση του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους, αν θέλουμε να μιλήσουμε με ευρωπαϊκά δεδομένα. Δεν ισχύουν όμως μόνο τα ευρωπαϊκά ή τα δυτικά δεδομένα, διότι η πρόκληση αυτή είναι παγκόσμια, είναι μια πρόκληση ασύμμετρη από τον μικρό αυτό ιό, αλλά είναι και μια πρόκληση οριζόντια γιατί την αντιμετωπίζουν και δημοκρατικά πολιτικά συστήματα και αυταρχικά πολιτικά συστήματα. Συστήματα που κινούνται σε διαφορετικό επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης και σε διαφορετικό επίπεδο πολιτικού πολιτισμού. Πολλές φορές, βλέπουμε να υπάρχει ένας υφέρπων ανταγωνισμός ανάμεσα στη δημοκρατική διαχείριση της πρόκλησης της πανδημίας και την αυταρχική, πάντως μη δημοκρατική, με τα κριτήρια της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αντιμετώπιση, όπως συμβαίνει με την Κίνα, με τη Ρωσία και με άλλες χώρες.
Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2020
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση που διοργάνωσαν οι ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΚΚΟΥΛΑ ΑΕ, με θέμα «Πολιτική και Κορωνοϊός» με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Ηγεσία, Πολιτική και Κορωνοϊός: Η πρώτη αντίδραση σε οκτώ χώρες» των Αθ. Παπαϊωάννου και Β. Γεωργοπούλου (17.12.2020)*
Χαίρομαι πολύ, που μετέχω κι εγώ σ’ αυτή την πλούσια συζήτηση, έχουν ακουστεί πάρα πολλά πράγματα, έχουν προηγηθεί πάρα πολύ αξιόλογοι ομιλητές. Θέλω να συγχαρώ κι εγώ τον Θανάση Παπαϊωάννου και την Βαρβάρα Γεωργοπούλου για την έξυπνη ιδέα τους και για την γρήγορη και άψογη εκτέλεση της ιδέας αυτής, να μας προσφέρουν ένα παρόμοιο βιβλίο για ένα τόσο κρίσιμο και προκλητικό θέμα. Να συγχαρώ τις εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ, που ανέλαβαν το βάρος και προωθούν την έκδοση αυτή.
Βέβαια το βιβλίο, όπως κάθε βιβλίο, παγώνει το χρόνο, κάθε έντυπο παγώνει το χρόνο, ενώ οι εξελίξεις τρέχουν. Τώρα ασχολούμαστε με την πρώτη αντίδραση σε οχτώ χώρες, ενώ το ζητούμενο είναι η δεύτερη αντίδραση, η τρίτη αντίδραση, η τελική αντίδραση και χαίρομαι γιατί ο Τάσος Τέλλογλου παρακολούθησε την εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών, την οποία κι εγώ την παρακολούθησα ως ακροατής της. Προφανώς ο κύριος Σύψας έχει αντιληφθεί τι ειπώθηκε, λόγω της ειδικότητός του, γιατί ειπώθηκε κατά τη γνώμη μου κάτι συγκλονιστικό.
Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην παρουσίαση του βιβλίου του Ανδρέα Λοβέρδου «Απόπειρα Δολοφονίας», Εκδόσεις Ίνδικτος
Θα μπορούσε η σημερινή μου παρέμβαση να είναι εξαιρετικά σύντομη, να πω δηλαδή ότι προσυπογράφω πλήρως, από αρχής μέχρι τέλους, όσα είπε ο Αντώνης Σαμαράς, να ήταν η δική του ομιλία η τοποθέτηση των Σαμαροβενιζέλων για το βιβλίο του Ανδρέα Λοβέρδου. Έχω όμως μερικά λεπτά στη διάθεσή μου για να προσθέσω, να επαναλάβω ή να εξειδικεύσω μερικά πράγματα, μιλώντας για τον Ανδρέα ως ένα συνάδελφο συναγωνιστή, πρωτίστως για τον Ανδρέα ως φίλο από τα φοιτητικά μας χρόνια, από το 1974. Δηλαδή μιλώ έχοντας γνώση των καταστάσεων, των πραγμάτων αλλά και των προσώπων, στην προκειμένη περίπτωση του συγγραφέα και πρωταγωνιστή.
Ο τίτλος του βιβλίου του Ανδρέα Λοβέρδου είναι «Απόπειρα Δολοφονίας». Δεν θέλω να εκληφθεί ο τίτλος ως απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρος, δεν είναι απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρος, είναι απόπειρα δολοφονίας, τελεία, κυριολεκτικά. Γιατί, η εξόντωση στην οποία στόχευαν οι σκευωροί και οι συνεργοί τους δεν ήταν εξόντωση μόνον πολιτική ή μόνον ψυχική, ήταν και εξόντωση, εν τέλει, σωματική.
Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2020
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στο 23ο Πανελλήνιο Συνέδριο Logistics: Continuity in Crisis
«Η θέση της Ελλάδας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο - Αναζητώντας τη μεγάλη εικόνα»
Θα σας πω μερικές σκέψεις, όπως μου ζητήσατε, για τη θέση της Ελλάδας στην περιφερειακή σκηνή, στην νοτιοανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των Βαλκανίων και στη Μεσόγειο, από τη σκοπιά που σας ενδιαφέρει, που είναι η σκοπιά του διεθνούς εμπορίου, της ανάπτυξης, των προοπτικών που μπορεί να έχει η ελληνική οικονομία, ιδίως η ελληνική εξαγωγική οικονομία, η οικονομία των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών.
Μιλάμε βεβαίως σε μία εποχή, που κυριαρχείται από την πανδημία, από την απειλή της Covid 19. Δεν είναι εύκολο να βγάλουμε ακόμη συμπεράσματα για το ποια θα είναι η επιρροή της πανδημίας στην παγκοσμιοποίηση, για το αν όντως, όπως λέγεται και γράφεται, το διεθνές εμπόριο τώρα πια θα γίνει περισσότερο περιφερειακό και λιγότερο παγκόσμιο. Υπάρχουν ενδείξεις και για τα δύο, υπάρχουν πολύ σημαντικά στοιχεία, που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι οι περιφερειακές αγορές θα αναβαθμιστούν, αλλά και άλλα στοιχεία, κυρίως στοιχεία που αφορούν την Κίνα, που μας οδηγούν προς την παγκόσμια, την οικουμενική θεώρηση του διεθνούς εμπορίου.
Τρίτη 24 Νοεμβρίου 2020
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στο 2ο DigiTalk του ΟΕΕ
Παρατηρήσεις στην παρουσίαση των εκθέσεων που συνέταξαν το NIESR και το CEPS για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με θέμα « The macroeconomic and fiscal path in Greece during the economic adjustment programmes: 2010-2018».
Ευχαριστώ πολύ το Οικονομικό Επιμελητήριο, τον κ Κόλλια, τον πρόεδρό του, και τα δύο Ινστιτούτα, το NIESR και το CEPS, για τις εκθέσεις που μας παρουσίασαν.
I.
Η εκ των υστέρων αξιολόγηση της λεγόμενης πολιτικής των μνημονίων είναι μια διαδικασία επιστημονική, δηλαδή ορθολογική και εργαστηριακή.
Το κλίμα όμως της περιόδου 2010-2015 δεν ήταν βεβαίως ούτε ήρεμο, ούτε ορθολογικό, ούτε εργαστηριακό. Κρινόταν η τύχη της χώρας. Όχι μόνο της ελληνικής οικονομίας, αλλά της δημοκρατίας, της κοινωνικής συνοχής, της εθνικής ισχύος, της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Το δίλημμα ήταν ανάμεσα σε μια δύσκολη συντεταγμένη πορεία και σε μια ασύντακτη χρεοκοπία όχι μόνο οικονομική αλλά και θεσμική. Το ζήτημα ήταν η θέση της χώρας όχι μόνο στην ΕΕ και την ευρωζώνη αλλά στη Δύση.
9 Οκτωβρίου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
Ποιο αφήγημα για την Ελλάδα του 2030; *
Αντικείμενο της συζήτησής μας είναι το ερώτημα «ποιο αφήγημα για την Ελλάδα» , όχι «ποιο σχέδιο απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ή των πόρων του πολυετούς προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του ΕΣΠΑ ή μέσω της κοινής αγροτικής πολιτικής». Το θέμα έχει μία διάσταση, ας την πούμε, ιδεολογική, που έχει πάντα πολύ μεγάλη σημασία, γιατί αφορά τη στάση των πολιτικών δυνάμεων, των συντελεστών της οικονομίας, της κοινωνίας των πολιτών, την αντίληψη που έχει η κοινή γνώμη. Βέβαια σε μία δημοκρατία, σε ένα πλουραλιστικό, πολυφωνικό σύστημα, δεν μπορεί να υπάρχει ένα αφήγημα, αλλά μπορεί να υπάρχει ένα πλαίσιο αναφοράς το οποίο να είναι ευρύτερα αποδεκτό. Δεν μπορούμε να έχουμε ένα μονοφωνικό αφήγημα, αλλά μπορούμε να έχουμε ένα σαφή στόχο, ένα ευδιάκριτο προσανατολισμό.
Άρα, προσπαθώντας να απαντήσω στο γενικό αυτό ερώτημα με ένα γενικό αλλά συγκεκριμένο τρόπο, θα έλεγα ότι τώρα, εν τω μέσω της πανδημίας, εν όψει της πρόκλησης των ευρωπαϊκών πόρων, εν όψει του ζητήματος που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μετά την πανδημία, που θα είναι το δημοσιονομικό μας πρόβλημα ξανά και το επενδυτικό μας κενό, χρειαζόμαστε ένα αφήγημα που να έχει τα εξής οκτώ χαρακτηριστικά. Τα λέω επιγραμματικά.
Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
«Η δυναμική σχέση συνεργασίας και ευθύνης μεταξύ
Επιστήμης και Πολιτικής»*
Σας ευχαριστώ για την επίμονη και ευγενική πρόσκλησή σας, και χαίρομαι που έχω την ευκαιρία να βρίσκομαι μαζί σας και να συνομιλώ με τόσο σημαντικούς ανθρώπους της επιστημονικής κοινότητας, θα έλεγα και της διανόησης, γιατί ο φίλος μου Τάκης Θεοδωρόπουλος συντονίζει μαζί σας τη συζήτηση.
Και η δική μου σκέψη είναι στη Σάμο, στα παιδιά που χάθηκαν, στους ανθρώπους που ταλαιπωρούνται και βέβαια απέναντι, στις τουρκικές ακτές, στη Σμύρνη.
Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να τα βάλει με τη φύση. Η πανδημία μας έδειξε πόσο εύθραυστη είναι η μεταμοντέρνα και ανεπτυγμένη κοινωνία μας και πόσο αρχαϊκός είναι ο πυρήνας όλων των προβλημάτων μας, πόσο βιολογικός εάν θέλετε. Όλα τα επιστρώματα τα πολιτιστικά, όλο αυτό το εποικοδόμημα το οποίο έχει δημιουργηθεί, κλονίζεται πάρα πολύ εύκολα, είτε επειδή έχουμε ένα φυσικό φαινόμενο, όπως ο σεισμός, είτε επειδή έχουμε έναν ασύμμετρο αντίπαλο, όπως ο κορωνοϊός που δεν έχει καν DNA, όπως πολύ ωραία θυμίσατε στην εισαγωγική σας ομιλία.
25 Μαΐου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
Η Συγχώρεση: Νομικές εκφάνσεις και θεολογικό υπόβαθρο *
Η συγχώρεση ως δημόσια πράξη και η συγχώρεση ως μία ατομική, ιδιωτική πράξη, είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις. Η δυσκολία εντοπίζεται κυρίως στην ατομική συμπεριφορά, στην ατομική επιλογή της συγχώρεσης, σε μία «ιδιωτική» συγχώρεση, η οποία μπορεί να είναι νομικά ρυθμισμένη, νομικά τυποποιημένη, αλλά τις περισσότερες φορές είναι άτυπη. Αφορά την καθημερινότητά μας, τις οικογενειακές μας σχέσεις, τις ατομικές μας σχέσεις, τον βίο μας.
Πέμπτη 7 Μαΐου 2020
Σημεία από τις παρεμβάσεις του Ευ. Βενιζέλου στην εκδήλωση που διοργάνωσαν το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και ο Κύκλος Ιδεών, με θέμα:
«Η επόμενη μέρα στις Ελληνο-Τουρκικές σχέσεις»*
Παρέμβαση 1η
Η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία
Ευ. Βενιζέλος: Ο κ. Erdogan αντιμετωπίζει, όπως είπε και η κα. Μπακογιάννη, ένα μεγάλο φάσμα προβλημάτων, καλείται να διαχειρισθεί μία κρίση υγειονομική, μία κρίση οικονομική που προϋπήρχε και που τώρα έχει ενταθεί, έχει ανοικτά μέτωπα στην εξωτερική του πολιτική και στην πολιτική άμυνας και ασφάλειας και ο ίδιος επενδύει στα μέτωπα αυτά, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Συρίας και της Λιβύης, και πλέον έχει το εσωτερικό πολιτικό του πρόβλημα, το οποίο σε πολύ μεγάλο βαθμό το δημιούργησε ο ίδιος, κάνοντας τη θεσμική επιλογή να αναθεωρήσει το Σύνταγμα και να μετατρέψει ένα κοινοβουλευτικό σύστημα σε ιδιόρρυθμο προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι για να ξαναεκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας στις επόμενες εκλογές, στις ερχόμενες εκλογές, πρέπει στον δεύτερο γύρο να συγκεντρώσει μία πολύ μεγάλη δύναμη, μία απόλυτη πλειοψηφία, να συγκεντρώσει το 50% πλέον ενός των ψήφων. Άρα, πρέπει να ξαναβρεί την ικανότητά του να συγκεντρώνει και να εκφράζει τη μισή περίπου τουρκική κοινωνία.
