Το πραγματικό στοίχημα των εκλογών
του Ευ. Βενιζέλου
Ακούγεται συχνά η ένσταση ότι ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των ευρωεκλογών έχει υπερκαλυφθεί από τη σημασία που αυτές έχουν ως εθνικό πολιτικό γεγονός. Αυτό εξαρτάται προφανώς από την πολιτική κατάσταση που επικρατεί σε κάθε χώρα-μέλος και κυρίως από το σημείο στο οποίο βρίσκεται ο εθνικός εκλογικός κύκλος. Με βάση αυτά τα κριτήρια οι ευρωεκλογές λειτουργούν στη χώρα μας πρωτίστως ως προοίμιο των εθνικών βουλευτικών εκλογών. Αυτό δεν πρέπει να ενοχλεί την ευρωπαϊκή μας νομιμοφροσύνη καθώς οι εθνικές βουλευτικές εκλογές στα 27 κράτη-μέλη έχουν για τη λειτουργία της Ενωσης και τους πανευρωπαϊκούς πολιτικούς συσχετισμούς, ούτως ή άλλως, σημασία πολύ μεγαλύτερη από τις ευρωεκλογές: παρά την αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο αν τεθεί σε ισχύ η μεταρρυθμιστική Συνθήκη της Λισαβόνας, η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Συμβουλίου υπουργών, αλλά και της Επιτροπής καθορίζεται από τις εθνικές βουλευτικές εκλογές, δηλαδή από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών.
5 Απριλίου 2009
Τετραγωνίζεται ο φαύλος κύκλος;
του Ευ. Βενιζέλου
Μπορεί να σπάσει και στη συνέχεια να τετραγωνιστεί ένας φαύλος κύκλος; Αυτό το ερώτημα μου έρχεται στο μυαλό καθώς παρακολουθώ τις διαστάσεις που προσλαμβάνει η οικονομική κρίση στη χώρα μας. Ολες οι χώρες-μέλη της ζώνης του ευρώ καλούνται να αντιμετωπίσουν μια χρηματοοικονομική κρίση που επηρεάζει έντονα την πραγματική τους οικονομία, μειώνει αισθητά τους ρυθμούς ανάπτυξης και αυξάνει την ανεργία.
Στην Ελλάδα, σε όλα αυτά προστίθεται κατ' αρχάς η δημοσιονομική διάσταση της κρίσης με τη μορφή του υψηλού - για τα δεδομένα της ΟΝΕ - δημοσιονομικού ελλείμματος και του μεγάλου δημόσιου χρέους, κάτι που οδηγεί σε κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος των ελληνικών ομολόγων και σε αύξηση του κόστους του δημόσιου δανεισμού.
Η δημοσιονομική όμως κρίση είναι αφενός μεν κρίση αδυναμίας ορθού προσδιορισμού και αποτελεσματικής είσπραξης των δημοσίων εσόδων, αφετέρου δε κρίση αποδοτικότητας των δημοσίων δαπανών. Η διαρθρωτική σπατάλη, δηλαδή η μειωμένη αποδοτικότητα των δαπανών σε σύγκριση με τις καλύτερες επιδόσεις των χωρών του ΟΑΣΑ, φτάνει το 30%.
22 Μαρτίου 2009
Η λύση, το ανοικτό κόμμα
του Ευ. Βενιζέλου
Η διεθνής οικονομική κρίση ήταν ως προς τα αίτιά της και είναι ως προς την αντιμετώπισή της, κρίση κατ' εξοχήν πολιτική. Τα νομοθετικά και διοικητικά κενά ως προς την κρατική εποπτεία επί των χρηματοοικονομικών αγορών επέτρεψαν να διαμορφωθεί η μήτρα της κρίσης. Το έλλειμμα εποπτείας, που είναι έλλειμμα λειτουργίας του κράτους και άρα έλλειμμα πολιτικής, δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ, απ' όπου ξεκίνησαν οι κακές πρακτικές. Αφορά όλες τις χώρες -πρωτίστως, μάλιστα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη ζώνη του ευρώ.
1. Η απουσία σοβαρών θεσμών παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης οφείλεται στην άρνηση των ισχυρών εθνικών και περιφερειακών οικονομιών να τους δεχθούν. Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση φάνηκε απόλυτα επαναπαυμένη στην αντίληψη ότι θα υπάρχουν πάντα ομαλές συνθήκες λειτουργίας της διεθνούς και της ευρωπαϊκής οικονομίας. Μηχανισμοί πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων δεν είχαν, ούτε έχουν ακόμη συγκροτηθεί.
2. Στην Ελλάδα, όμως, ο πολιτικός χαρακτήρας της κρίσης δεν συνδέεται μόνον με τα εμφανή κενά του συστήματος εποπτείας στο χρηματοοικονομικό σύστημα, αλλά με ολόκληρο το περιβάλλον του δημόσιου βίου που έχει καταστεί εδώ και καιρό.
10 Μαρτίου 2009
Νέοι θεσμοί ευθύνης
του Ευ. Βενιζέλου
Πρόσφατη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου δείχνει ότι οι πολίτες ταυτίζουν τους βουλευτές, δηλαδή πρόσωπα που οι ίδιοι αξιολογούν περιοδικά και εκλέγουν ή δεν εκλέγουν, με φαινόμενα διαφθοράς σε ποσοστό 70%. Ίσως αυτό να εξηγείται από το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υποθέσεις σχετιζόμενες με την ποινική ευθύνη των υπουργών κυριαρχούν σχεδόν συνεχώς στην επικαιρότητα, χωρίς οι πολίτες να πείθονται ότι τα ζητήματα διερευνώνται και οι τυχόν ευθύνες καταλογίζονται.
Δεν μπορούμε να μείνουμε αδιάφοροι απέναντι στη στάση αυτή της κοινής γνώμης που λέει πολύ απλά ότι η κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης, δηλαδή η κρίση νομιμοποίησης των δημοκρατικών και κοινοβουλευτικών θεσμών έχει καταστεί κατά βάθος κρίση ηθική. Και μάλιστα τη στιγμή που η οικονομική κρίση απαιτεί πλεόνασμα πολιτικής εμπιστοσύνης προκειμένου να αναληφθούν γενναίες, ριζοσπαστικές και καλά στοχευμένες πρωτοβουλίες που θα σπάσουν το φαύλο κύκλο και θα επιτρέψουν να υπάρξει και να εφαρμοστεί ένα συνολικό σχέδιο διαχείρισης και υπέρβασης της κρίσης.
22 Φεβρουαρίου 2009
Αποχαιρετισμός στον Γιώργο Παπαδημητρίου
του Ευ. Βενιζέλου
Έχω πολύ έντονες στη μνήμη μου τις δύο ακραίες στιγμές. Την πρώτη μας συνάντηση στη Θεσσαλονίκη, αμέσως μετά την Μεταπολίτευση. Φοιτητής εγώ, νέος επιμελητής ο Γιώργος Παπαδημητρίου, στο πλευρό του Αριστόβουλου Μάνεση και του Δημήτρη Τσάτσου. Λαμπερός, ελπιδοφόρος, με ισχυρό επιστημονικό εξοπλισμό μετά το διδακτορικό του δίπλωμα στη Χαϊδελβέργη, έτοιμος να παρέμβει στα πιο καυτά ζητήματα: Στον εκδημοκρατισμό του πανεπιστημίου, στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, στο Κυπριακό, στις συζητήσεις για το νέο Σύνταγμα.
Τριανταπέντε χρόνια αργότερα, πριν λίγες εβδομάδες, στα πίσω έδρανα της Βουλής, η στιγμή του αποχαιρετισμού πριν το ταξίδι στη Βοστόνη. Με το ίδιο χαμόγελο, την ίδια αισιοδοξία, την ίδια ψυχραιμία. Ανάμεσα στις δύο αυτές στιγμές χωράει μία ολόκληρη ζωή. Μιλάω τώρα μόνον για τη δημόσια πλευρά της, αυτή που ο Γιώργος Παπαδημητρίου υπηρέτησε με ποιότητα, μετριοπάθεια, συστηματικότητα, πειθαρχία και υπευθυνότητα, τόσο στο πεδίο της επιστήμης όσο και στο πεδίο της πολιτικής με τη θεμελιώδη και ολιστική σημασία του όρου.
31 Ιανουαρίου 2009
Λύκειο στα πρότυπα του Μπακαλορεά
του Ευ. Βενιζέλου
Η κυβέρνηση άνοιξε τη συζήτηση για την αλλαγή στο λύκειο και στον τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, κατά τα ειωθότα, με τρόπο αμήχανο και με στόχευση κυρίως επικοινωνιακή. Ανεξάρτητα όμως από τις προθέσεις της κυβέρνησης είναι αναγκαίο να διεξαχθεί ένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος για το πιο κρίσιμο διαρθρωτικό πρόβλημα της κοινωνίας και της οικονομίας που είναι το εκπαιδευτικό.
H συζήτηση για τις αλλαγές στο λύκειο και όσα αφορούν το τρίγωνο γνώση- έρευνα- καινοτομία είναι συνεπώς επιβεβλημένη και λόγω της διαρκούς κρίσης του εκπαιδευτικού μας συστήματος και επειδή συνδέεται με τις αλλαγές που είναι αναγκαίες στο μοντέλο ανάπτυξης της χώρας.
Κανείς δεν έχει όμως το δικαίωμα να παίζει με τα νεύρα των παιδιών και με την αγωνία των οικογενειών τους.