15 Ιουλίου 2023

Δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ [14-15.7.2023]

π. Ιωάννης Χρυσαυγής, Η δημιουργία ως μυστήριο. Θεολογική προσέγγιση της οικολογικής πρό(σ)κλησης, εκδόσεις Αρμός, 2023

Πρόλογος 

Η λέξη «permacrisis» που ορίζεται «ως παρατεταμένη περίοδος αστάθειας και ανασφάλειας και ενσωματώνει όλες τις κρίσεις υγειονομικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές και γεωπολιτικές, καθώς και το αίσθημα μιας ακόμη συμφοράς που αναμένεται», κυριάρχησε λεξικογραφικά το 2022.

Στην παγκόσμια έκθεση κινδύνων ( Global Risks Report ) του 2023 που έδωσε, όπως κάθε χρόνο, στη δημοσιότητα το Παγκόσμιο Οικονομικό Forum, το λεγόμενο του Νταβός, αναδεικνύεται η έννοια της polycrisis, της πολυκρίσης. Κατά την έκθεση «οι παρόντες και οι μελλοντικοί κίνδυνοι μπορούν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους για να σχηματίσουν μια «πολυκρίση» – ένα σύμπλεγμα συσχετιζόμενων παγκόσμιων κινδύνων με σύνθετες επιπτώσεις, έτσι ώστε ο συνολικός αντίκτυπος να υπερβαίνει  το άθροισμα κάθε μέρους». Στους δέκα σημαντικότερους κινδύνους που προβάλλονται με ορίζοντα δυο και δέκα ετών, οι περισσότεροι από τους μισούς είναι περιβαλλοντικού χαρακτήρα και συνδέονται με το φαινόμενο της κλιματικής κρίσης.

Περισσότερα...

Ιανουάριος 2023

Ευάγγελος Βενιζέλος *

Η κλιματική κρίση ως πρόκληση για τη γενική  θεωρία του Συντάγματος και των θεμελιωδών δικαιωμάτων - Εισαγωγή στο αφιέρωμα

Η εισαγωγή του άρθρου 24 στο Σύνταγμα του 1975 θεωρήθηκε και ήταν μια μεγάλη καινοτομία. Το ελληνικό περιβαλλοντικό Σύνταγμα βρέθηκε στη διεθνή πρωτοπορία της εποχής. Με την αναθεώρηση του 2001 το άρθρο 24 τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε έτσι ώστε να είναι πάντα ένα σημείο αναφοράς και για τα διεθνή δεδομένα. Μισό βέβαια αιώνα μετά τη θέση σε ισχύ του Συντάγματος του 1975, πολλά συντάγματα ανά τον κόσμο έχουν υιοθετήσει ρητές προβλέψεις που ανήκουν στο λεγόμενο περιβαλλοντικό ή οικολογικό Σύνταγμα. Η τάση εισδοχής παρόμοιων ρυθμίσεων στα συνταγματικά κείμενα, θεωρείται στη βιβλιογραφία ως το πιο πρόσφατο κύμα συνταγματισμού. 

Η κλιματική κρίση όμως υπερβαίνει κατά πολύ τις προβλέψεις του συντακτικού νομοθέτη του 1975  και του αναθεωρητικού νομοθέτη του 2001. Το διακύβευμα δεν είναι πλέον η προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αλλά η υπαρξιακού χαρακτήρα απειλή κατά του πλανήτη και η διακινδύνευση της ίδιας της θέσης του ανθρώπου ή μάλλον του ανθρώπινου είδους πάνω στη γη.

Περισσότερα...

Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2020

Κλιματική αλλαγή και εξωτερική πολιτική κ πολιτική ασφάλειας και άμυνας*

«Θα ήθελα να διατυπώσω μία παρατήρηση για τη σχέση της κλιματικής αλλαγής με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Το μεγάλο ερώτημα που μας απασχολεί τώρα με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, τις τελευταίες εντάσεις στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι αν επανεξετάζοντας αναδρομικά τις μεγάλες επιλογές και τις μεγάλες αδράνειες της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας των τελευταίων 46 ετών, από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, από τη μεταπολίτευση, δηλαδή εξετάζοντας μία μακρά περίοδο μισού αιώνα, ο παράγοντας που λέγεται χρόνος έχει λειτουργήσει θετικά ή αρνητικά για αυτό που λέγεται εθνικό συμφέρον και άρα για αυτό που λέγεται εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας και άμυνας.

Εάν πράγματι κρίσιμο στοιχείο της κατάστασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο είναι ο ορυκτός πλούτος της περιοχής, ο πλούτος σε ορυκτά καύσιμα, αντιλαμβάνεστε πόσο διαφορετική ήταν η συζήτηση πριν από 50 χρόνια και πόσο διαφορετική είναι η συζήτηση τώρα, τώρα είμαστε ένα βήμα πριν την απαγόρευση σε παγκόσμια κλίμακα της χρήσης των ορυκτών καυσίμων. Εάν η χώρα ακολουθήσει την ίδια σχέση με τον χρόνο, μπορεί να διαπιστώσουμε σε 10 ή σε 20 χρόνια ότι έχει εκλείψει το οικονομικό αντικείμενο της περιοχής, από πλευράς τουλάχιστον ορυκτών καυσίμων, μπορεί να διατηρηθεί το ενδιαφέρον για τη αλιεία, ως προς τα ωστικά κύματα της θάλασσας, το ενδιαφέρον ως προς τα τεχνητά νησιά τα οποία μπορεί να στεγάζουν εγκαταστάσεις παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, φωτοβολταϊκά  ή αιολικά πάρκα, αλλά πάντως δεν θα έχει νόημα να μιλάμε για πετρέλαιο, μετά από μερικές δεκαετίες  ακόμα και για το μεταβατικό καύσιμο του φυσικού αερίου.

Περισσότερα...

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2020

Χαιρετισμός Ευάγγελου Βενιζέλου στην ημερίδα που διοργάνωσαν ο Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση και το Konrad Adenauer Stiftung ημερίδα με θέμα: «Κλιματική αλλαγή: Επείγουσα παράμετρος του νέου μοντέλου ανάπτυξης»

Κυρίες και κύριοι,

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Σας ευχαριστώ καταρχάς, την κάθεμια και τον καθένα, για την παρουσία σας και σε αυτή την εκδήλωση που οργανώνουμε μαζί με το Konrad Adenauer Stiftung.  Ευχαριστώ θερμότατα τον εκπρόσωπό του στην Ελλάδα γιατί με μεγάλη προθυμία και με φιλική διάθεση δέχθηκε να οργανώσουμε μια ενδιαφέρουσα, ελπίζω, συζήτηση, που την έχουμε διανθίσει, όπως είδαμε, και με την Γερμανική εμπειρία η οποία είναι πολύ χρήσιμη. Ευχαριστώ θερμότατα και τις δύο συντονίστριές μας - είμαι βέβαιος ότι και στο δεύτερο πάνελ θα έχουμε μία δυναμική διεύθυνση της συζήτησης-,  τις εισηγήτριες και τους εισηγητές, στους δύο κύκλους συζητήσεων που οργανώνουμε σήμερα.

Περισσότερα...

Νέα Υόρκη, 23 Σεπτεμβρίου 2014

Ομιλία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και ΥΠΕΞ Ευ. Βενιζέλου στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα

Κύριε Πρόεδρε,Κύριε Γενικέ Γραμματέα,Εξοχότητες,Κυρίες και κύριοι,

Επιτρέψτε καταρχάς να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τον Γενικό Γραμματέα για τη διοργάνωση και τη φιλοξενία της «Συνόδου Κορυφής για το Κλίμα 2014». Η σημερινή συνάντηση αποτελεί ορόσημο στην πορεία προς το Παρίσι. Μας παρέχει την ευκαιρία να διατηρήσουμε τη δυναμική και να αξιοποιήσουμε το έργο που έχει ήδη συντελεστεί προς την επίτευξη μιας φιλόδοξης και νομικά δεσμευτικής συμφωνίας το επόμενο έτος προκειμένου να διατηρήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς °C. Στην Ελλάδα, στόχος μας για προφανείς ιστορικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς λόγους, είναι να διασφαλίζουμε την υιοθέτηση ενεργειακών και κλιματικών πολιτικών που να ενισχύουν την ανάπτυξη και παράλληλα να ανταποκρίνονται στην κλιματική πρόκληση, μειώνοντας, ταυτόχρονα, τις υψηλές τιμές και το κόστος της ενέργειας. Η δράση για το κλίμα συνιστά ένα αναπόφευκτο και απαραίτητο βήμα τόσο για την οικονομική ανάκαμψη όσο και για τη δημιουργία ενός βιώσιμου περιβάλλοντος.

Περισσότερα...

Τετάρτη, 14 Μαΐου 2014

Ομιλία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου κατά την τελετή για την υπογραφή των συμβάσεων παραχωρήσεων μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και των αναδόχων εταιρειών για την πραγματοποίηση ερευνών και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων και στις θαλάσσιες περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου και του Κατακόλου

Κύριε Υπουργέ του Ηνωμένου Βασιλείου, κύριοι Πρέσβεις, αγαπητέ Γιάννη, Μάκη, Κωστή, κυρίες και κύριοι, χαίρομαι πραγματικά γιατί υπό την ιδιότητα του Αντιπροέδρου της κυβέρνησης αλλά και του Υπουργού των Εξωτερικών, βρίσκομαι σήμερα εδώ για να γιορτάσω μαζί με όλους εσάς και ιδίως μαζί με το Γιάννη Μανιάτη και όλη την ομάδα του Υπουργείου Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, μια πολύ μεγάλη στιγμή: Την υπογραφή των συμβάσεων παραχώρησης γι’ αυτά τα τρία συγκεκριμένα πεδία.

Θέλω όμως να συγχαρώ και τις εταιρείες, τους παραχωρησιούχους και αντισυμβαλλόμενους του ελληνικού δημοσίου γιατί κάνουν μια πάρα πολύ καλή και διορατική επιλογή. Γιατί η έρευνα και η αξιοποίηση των πηγών των υδρογονανθράκων τόσο στο χερσαίο όσο και στον υποθαλάσσιο χώρο, είναι μια μορφή δυναμικής σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα είναι εξαιρετικά σημαντικός, υπολογίζουμε σ’ αυτόν, ως παράγοντα ανάπτυξης της χώρας, δημιουργίας κοιτασμάτων απασχόλησης μέσα από τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων, χαιρόμαστε γιατί ήδη έχουμε διαμορφώσει το νομοθετικό σχήμα που συνδέει τους πόρους του ελληνικού δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων με το ασφαλιστικό μας σύστημα και τη βιωσιμότητά του, δηλαδή στην πραγματικότητα με μια μορφή αλληλεγγύης και δικαιοσύνης των γενεών.

Περισσότερα...

Στρασβούργο, 5 Φεβρουαρίου 2014

Συνέχιση διπλωματικών πρωτοβουλιών Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και ΥΠΕΞ Ευ. Βενιζέλου για την προστασία της Μεσογείου από τη διαδικασία καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας Συνεχίστηκαν στο Στρασβούργο, όπου βρίσκεται ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, οι έντονες διπλωματικές προσπάθειες της Ελλάδος, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει καμία απειλή για το θαλάσσιο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου λόγω της επιχείρησης καταστροφής του χημικού οπλοστασίου της Συρίας. Ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων κ.  Ahmet Üzümcü απάντησε στη σχετική επιστολή του κ. Βενιζέλου, επαναλαμβάνοντας τις διαβεβαιώσεις του. Το ζήτημα συζητήθηκε και πάλι κατά τη σύντομη συνάντηση που είχε ο κ. Βενιζέλος με την ιταλίδα συνάδελφό του Emma Bonino, που είχε βρεθεί, επίσης, στο Στρασβούργο, συνοδεύοντας τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Giorgio Napolitano. Η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κα Victoria Nulland, που είχε συναντηθεί τη Δευτέρα με τον κ. Βενιζέλο, τον διαβεβαίωσε, επίσης, πως δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος και δεν τίθεται καν ζήτημα απόρριψης οποιουδήποτε υλικού στη θάλασσα, ενώ ο κ. Βενιζέλος έδωσε οδηγίες στον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ να παρακολουθήσει τις διεργασίες για πιθανή συμμετοχή του ΝΑΤΟ στη στρατιωτική υποστήριξη και παρακολούθηση της επιχείρησης αυτής.

Περισσότερα...

Αθήνα, 30 Ιανουαρίου 2014

Δηλώσεις Αντιπροέδρου Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλου και Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γ. Μανιάτη

Ευ. Βενιζέλος: Οι έρευνες για τους υδρογονάνθρακες που υπάρχουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και την ελληνική αποκλειστική οικονομική ζώνη είναι μια σταθερή, ουσιαστική, προτεραιότητα της κυβέρνησης μας.

Με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον Γιάννη Μανιάτη, είχαμε σήμερα εδώ, με τους συνεργάτες μας, μια σύσκεψη, προκειμένου να έχουμε όλοι την ίδια πληροφόρηση και την ίδια εικόνα για τα αποτελέσματα των πολύ σημαντικών σεισμικών ερευνών που διενεργήθηκαν τους προηγούμενους μήνες για την επεξεργασία των αποτελεσμάτων των σεισμικών ερευνών και φυσικά για τα επόμενα στάδια, τα οποία θα οδηγήσουν στην ανάδειξη των παραχωρησιούχων, όπως ακριβώς έγινε και για άλλες περιοχές.

Το σημαντικό είναι ότι σε δύο πολύ μεγάλες περιοχές στο Ιόνιο και στη περιοχή νότια της Κρήτης έχουμε - σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα και τις διεθνείς προδιαγραφές - τη βεβαιότητα ότι υπάρχουν γεωλογικές δομές ανάλογες με αυτές που υπάρχουν σε περιοχές πλούσιες σε υδρογονάνθρακες, είτε πετρέλαιο, είτε φυσικό αέριο.

Αυτό μας γεννά εύλογη αισιοδοξία. Δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμή να κάνουμε πιο συγκεκριμένες εκτιμήσεις, μπορούμε όμως να πούμε ότι η προσπάθεια αποδίδει καρπούς και αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία για το εθνικό αναπτυξιακό μοντέλο, μέσα από το οποίο βγαίνουμε από την κρίση και στρεφόμαστε προς την πραγματική οικονομία. Γιατί αυτά που λέμε μπορεί να φαίνονται αόριστα ή να κινούνται σε ένα υψηλό επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, αλλά η αλήθεια είναι ότι έχουν άμεση σχέση με την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την απασχόληση, τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας, το ταμείο αλληλεγγύης των γενεών που έχει ιδρυθεί.

Περισσότερα...

Πέμπτη, 12 Δεκεμβρίου 2013

Χαιρετισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου στο

High Level Conference on Greek Reforms in the Health Sector: Improving Citizens’ Health

Μακαριότατε, κύριε Πρωθυπουργέ, διακεκριμένοι και εκλεκτοί προσκεκλημένοι μας από το εξωτερικό, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι στη Βουλή και την κυβέρνηση, κυρίες και κύριοι,

η μεγάλη δημοσιονομική κρίση που ταλανίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλές χώρες της Ευρωζώνης, πρώτη και καλύτερη τη χώρα μας, έχει αναδείξει την βαθιά κρίση και του λεγόμενου ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους.

Η κρίση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, όποιο μοντέλο κι αν εξετάσει κανείς, το σκανδιναβικό, το μεσογειακό, είναι μια κρίση βαθιά, μια κρίση διπλή και δημοσιονομική, αλλά και δημογραφική. Γιατί ούτως ή άλλως η Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Ένωση γηράσκει, πληθυσμιακά συρρικνώνεται, γίνεται λιγότερο ανταγωνιστική. Πρέπει να επανεξετάσει όχι μόνο το μοντέλο της οικονομικής της λειτουργίας, αλλά και τον ίδιο τον πυρήνα της κοινωνικής της συνοχής.

Στην Ελλάδα δεκαετίες νωρίτερα, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, διαμορφώθηκε μια νέα εικόνα στο δημόσιο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας. Διαμορφώθηκε με καθυστέρηση δεκαετιών, ενώ άλλες χώρες είχαν προχωρήσει πολύ νωρίτερα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Μόνο που αυτό το Εθνικό Σύστημα Υγείας που όχι απλώς θεωρήθηκε, αλλά και είναι μια πολύ σημαντική κατάκτηση αυτής της περιόδου της μεταπολίτευσης, από το 1974 και μετά, έμεινε πάντα ανολοκλήρωτο. Άφησε μέχρι σήμερα πολλές εκκρεμότητες και ίσως η μεγαλύτερη εκκρεμότητα που άφησε είναι το γεγονός ότι ποτέ δεν συγκροτήθηκε δίπλα στο σύστημα της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης, δίπλα στο δίκτυο των νοσοκομείων μας, ένα ολοκληρωμένο σύστημα παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Παρ’ όλα αυτά το Εθνικό Σύστημα Υγείας βασίστηκε σε δυο πυλώνες στους οποίους επενδύθηκε χρήμα, κόπος και προσδοκία:

Περισσότερα...

Αθήνα, 2 Δεκεμβρίου 2013

Ομιλία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλου στο 24ο Ετήσιο Συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου με θέμα «Η ώρα της ελληνικής οικονομίας»

Κύριε Πρόεδρε του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, σας ευχαριστώ θερμά για την υποδοχή σας, για την ευκαιρία που μου δίνετε για πολλοστή φορά να απευθυνθώ στο πυκνό και υψηλού επιπέδου ακροατήριο, που πάντοτε βρίσκει κανείς στις ετήσιες αυτές συναντήσεις που οργανώνει το Επιμελητήριο εδώ και 24 χρόνια. Θέλω να σας συγχαρώ για την προσπάθειά σας αυτή, για το γεγονός ότι έχετε διαμορφώσει ένα θεσμό που χρησιμοποιούμε ως βήμα δημοσίου διαλόγου κάθε χρόνο, προκειμένου να σκεφτούμε γύρω από την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Το φετινό θέμα, το νέο ελληνικό οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο, μεταρρυθμίσεις, επενδύσεις, ανάπτυξη, θα ήταν εξαιρετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί αν δεν βρισκόμασταν μέσα στη συγκυρία της κρίσης εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η περιγραφή του νέου ελληνικού οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου θα έλεγα ότι είναι αυτονόητη, γιατί ένα τέτοιο μοντέλο βασίζεται προφανώς σε όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την εθνική ανταγωνιστικότητα. Στα εθνικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, στους λεγόμενους ενδογενείς πόρους που δεν είναι άλλοι από την ίδια τη γη και τους ανθρώπους. Γη, όπως συνηθίζω να λέω, σημαίνει πάρα πολλά πράγματα. Σημαίνει γεωγραφία, σημαίνει ιστορία, σημαίνει πολιτισμός, σημαίνει τουρισμός, σημαίνει θάλασσα, σημαίνει ορεινοί όγκοι, σημαίνει πολιτιστική κληρονομιά, σημαίνει αγροτική παραγωγή.

Περισσότερα...