30 Δεκεμβρίου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
Οι επιπτώσεις της απόφασης για τη «Χρυσή Αυγή» στο πεδίο του Συνταγματικού Δικαίου - Τα πολιτικά δικαιώματα των καταδικασθέντων και οι συνταγματικοί φραγμοί στην εικονική «πολιτική» δράση εγκληματικών οργανώσεων *
Η καμπύλη του φαινομένου της «Χρυσής Αυγής», είναι γνωστή. Παρακολουθώ την ευρύτατη, σχεδόν ομόθυμη υποδοχή της απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών. Θυμάμαι με κάποια μελαγχολία ότι το 2012, όταν ζητούσα να ληφθούν θεσμικά μέτρα για την απομόνωση της «Χρυσής Αυγής» με τη συγκρότηση ενός δημοκρατικού μετώπου, δεν υπήρχε σπουδαία ανταπόκριση. Ίσως γιατί τότε δεν είχαμε ακόμη δολοφονίες. Ίσως γιατί η κοινωνία τοποθετούσε τότε τα πάντα μέσα στο κλίμα της «αντιμνημονιακής» αντίδρασης και της «άνω και κάτω πλατείας».
Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στα ΝΕΑ
Ας μη μας διαφεύγουν τα θεμελιώδη: Πότε ξανά σκευωρία τύπου Novartis
Επειδή ο χρόνος τρέχει και μας κατακλύζουν νέες και δύσκολες εμπειρίες, κυρίως η πανδημία, είναι χρήσιμο για την ποιότητα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου να υπάρχει μια σαφής εικόνα για το τι είναι η σκευωρία Novartis. Να μη ξεχαστούμε ως προς αυτό. Είναι μήπως μία σειρά εγκληματικών πράξεων ενός αναπληρωτή υπουργού, κάποιων εισαγγελικών λειτουργών, κάποιων δημοσιογράφων; Μήπως πρόκειται για καταχρήσεις εξουσίας, παραβάσεις καθήκοντος και στη συνέχεια, μέσω της υπόθεσης Μιωνή-Παπασταύρου, για εκβιάσεις και δωροδοκίες; Αυτή είναι μία γραμμική και στενή ανάγνωση.
Η υπόθεση Novartis είναι η πιο μεγάλη και, όπως αποδεικνύεται, η πιο πρόχειρη σκευωρία της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, μία ευθεία επίθεση κατά της Δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Δεν ήθελαν να στοχεύσουν απλώς κατά δέκα πολιτικών προσώπων, μεταξύ των οποίων εμβληματικοί αντίπαλοι της προηγούμενης κατάστασης, ήθελαν να στοχεύσουν στην καρδιά της Δημοκρατίας και των εγγυήσεων του κράτους δικαίου. Η Δικαιοσύνη χρησιμοποιήθηκε ως μικροκομματικό εργαλείο. Εξαιτίας αυτού η ανεξαρτησία, το κύρος και η αξιοπιστία της κατέστη και παραμένει ακόμα και σήμερα το πρώτο θύμα της σκευωρίας αυτής.
30 Νοεμβριου 2020
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στο αφιέρωμα του περιοδικού World Review, σε συνεργασία του Euro2day.gr με τους New York Times, "Αποχαιρετισμός στη βεβαιότητα"
Η πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ ως στρατηγική πρόκληση για την Ελλάδα
Η πανδημία και οι παγκόσμιες επιπτώσεις της στην οικονομία, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, δεν έχουν μεταβάλλει - μέχρι τώρα τουλάχιστον - τους διεθνείς συσχετισμούς και το πλαίσιο μέσα στο οποίο ασκείται και η ελληνική εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας.
Ενδέχεται όμως το πλαίσιο αυτό να το επηρεάζει η έκβαση των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Η εκλογή του Προέδρου Biden αναδεικνύει ως βασικό το ερώτημα αν θα επέλθουν αλλαγές στον τρόπο που οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τη θέση τους στον παγκόσμιο χάρτη. Αν θα αλλάξει η επίσημη αμερικανική αντίληψη για τη σχέση με την Ευρώπη, για τη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου, για την Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή. Αν θα επανέλθει σε ένα πιο συμβατικό και σταθερό πλαίσιο η αμερικανική στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ. Και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η απομάκρυνση των ΗΠΑ από την ουσία αλλά και από το ύφος της πολιτικής Trump, στη στάση των ΗΠΑ ως προς την Τουρκία και το φαινόμενο Ερντογάν, ως προς την Ελλάδα, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.
Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2020
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής
Ο λόγος του διαλόγου: Τα συμφραζόμενα των ελληνοτουρκικών σχέσεων
Η Τουρκία γνωρίζει καλά ότι η Ελλάδα δεν είναι ούτε Συρία, ούτε Λιβύη, ούτε Ναγκόρνο Καραμπάχ. Εκτιμά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 (χρονιά της ένταξής της ταυτόχρονα με την Τουρκία) και μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης, περισσότερο από ό,τι το εκτιμά ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης. Λαμβάνει υπόψη της το υψηλό επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και συνυπολογίζει την παράμετρο αυτή τώρα που προσπαθεί να αξιολογήσει το νέο αμερικανικό τοπίο μετά την εκλογή Μπάιντεν. Ξέρει ότι τις επόμενες 55 ημέρες την προεδρική εξουσία θα την ασκεί ο κ. Τραμπ, αλλά τις ίδιες ακριβώς ημέρες ο εκλεγμένος Πρόεδρος θα διαμορφώνει τις βασικές του επιλογές.
Πρώτη τέτοια επιλογή, εκτιμώ, μαζί με πολλούς άλλους, ότι θα είναι η αποκατάσταση της στρατηγικής υπόστασης της Δύσης με άξονα τις ευρωατλαντικές σχέσεις. Αν αυτό συμβεί, φιλόδοξοι περιφερειακοί παίκτες που έχουν σπεύσει να αξιοποιήσουν τα μεγάλα κενά και τις εσωτερικές δυσλειτουργίες και αντιφάσεις μιας στρατηγικά χαλαρής Δύσης, θα δουν να μειώνεται αισθητά το περιθώριο των πρωτοβουλιών τους.
Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στα ΝΕΑ
Συναθροίσεις και πανδημία
Κατά το άρθρο 11 παρ. 2 του Συντάγματος «οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευθούν με αιτιολογημένη απόφαση της Αστυνομικής Αρχής γενικά, εάν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή εάν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει». Άρα μπορεί να επιβληθεί και γενική απαγόρευση. Γενική απαγόρευση σημαίνει σε όλες τις περιοχές, σε όλη την επικράτεια εάν χρειάζεται, για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, για όσο χρόνο επιβάλλει η Αρχή της Αναλογικότητας, όχι περισσότερο.
Ο πρώτος «νόμος» που εξειδικεύει το άρθρο 11 παρ. 2 του Συντάγματος είναι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που είναι ένα κείμενο τουλάχιστον υπερνομοθετικής ισχύος. Συχνά αντιλαμβανόμαστε ότι είναι και υπερσυνταγματικής, διότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ελέγχει τα κράτη μέλη και τα εθνικά τους Συντάγματα για πιθανές παραβίασης της Σύμβασης. Προβλέπει, λοιπόν, το άρθρο 11 της ΕΣΔΑ ότι το δικαίωμα του συνέρχεσθαι μπορεί να περιορίζεται με βάση την Αρχή της Αναλογικότητας, δηλαδή εφόσον το προβλέπει ο νόμος και εφόσον αυτό δεν αντιβαίνει στις αρχές μίας δημοκρατικής κοινωνίας, μεταξύ άλλων και για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας.
2 Νοεμβρίου 2020
Ευάγγελος Βενιζέλος
Η Ντοβίλ του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου - Η επαγγελία μιας παθητικής και άνισης Ευρωζώνης *
1. Η απόφαση του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (BVerfG/ ΓΟΣΔ) της 5ης Μαΐου 2020, δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Όποιος διαβάσει τώρα ( παρατίθενται στη σκέψη 80 ) τα προδικαστικά ερωτήματα που είχε απευθύνει το ΓΟΣΔ στις 18 Ιουλίου 2017 στο Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ), επί των οποίων αυτό απάντησε με την απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2018, στην υπόθεση Weiss ( Weiss and Others C-493/17, EU:C: 2018: 100, τα κυρία σημεία παρατίθενται στη σκέψη 81 ), μπορεί να βρει να υπονοούνται, να υφέρπουν ή να συμπυκνώνονται όλα τα κρίσιμα επιχειρήματα της τελευταίας απόφασης του ΓΟΣΔ.
Ίσως το ΔΕΕ δεν αντελήφθη πλήρως πόσο αρνητικό και ενοχλημένο ήταν το ΓΟΣΔ με τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Ίσως υπερεκτίμησε το γεγονός ότι στην πρώτη υπόθεση Gauweiler, για το πρόγραμμα OMT, το ΓΟΣΔ αποδέχθηκε και σεβάστηκε την απάντηση του ΔΕΕ στα προδικαστικά του ερωτήματα. Ίσως το ΔΕΕ υποτίμησε τις συνεχείς υπομνήσεις του ΓΟΣΔ ότι διατηρεί τη δυνατότητα να ασκήσει τον περιβόητο έλεγχο ultra vires, να διαπιστώσει ότι κάποιος θεσμός ή όργανο της ΕΕ υπερέβη τη δοτή αρμοδιότητα και την εντολή του.
Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2020
Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
Η δικαιοκρατούμενη δημοκρατία και η ευθύνη των πολιτών
Η μάχιμη δημοκρατία, η δημοκρατία που προστατεύει τις αξίες και τους θεσμούς της, οφείλει να αποτρέπει και να τιμωρεί τους αντιπάλους της αλλά και να σέβεται πάντα και πλήρως τις εγγυήσεις του κράτους δικαίου. Η δημοκρατία ή είναι φιλελεύθερη ή δεν υπάρχει. Αυτό σημαίνει ότι στην πολιτική μας συμπεριφορά πρέπει να υπάρχει πάντα το στοιχείο της ιστορικής επίγνωσης και της θεσμικής αυτοσυγκράτησης.
Η καταδικαστική απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων επί της ενοχής εκδόθηκε με βάση τους κανόνες του δικονομικού και ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου. Με τον ίδιο τρόπο θα εκδοθεί τώρα η απόφαση για την επιμέτρηση των ποινών. Οι δικαστικές αποφάσεις δεν υπαγορεύονται από το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Αντιθέτως υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το κράτος δικαίου επιβάλλει στον δικαστή να σηκώσει το βάρος της αντίθεσης προς την επικρατούσα αντίληψη. Όταν συμβαίνει μια δικαστική απόφαση για εμβληματική υπόθεση μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής ευαισθησίας να ανταποκρίνεται στις προϋποθέσεις του κράτους δικαίου και επιπλέον ( μόνον όμως επιπλέον ) να εναρμονίζεται με το κοινό αίσθημα, έχουμε μια ιστορική στιγμή για τη δικαιοκρατούμενη δημοκρατία.
20 Σεπτεμβρίου 2020
Προδημοσίευση στο ΒΗΜΑ της Κυριακής
Ευάγγελος Βενιζέλος
Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας;
Με αφορμή τις αλλεπάλληλες τουρκικές προκλήσεις των τελευταίων μηνών η Ελλάδα έχει δείξει τη στρατιωτική της ετοιμότητα και αποφασιστικότητα. Αλλά και την προσήλωσή της στο Διεθνές Δίκαιο και τις διπλωματικές διαδικασίες. Έχει συμβιβαστεί με την Αίγυπτο δυτικά του 28ου μεσημβρινού, μετριάζοντας τις βασικές της αρχές, που είναι καθοριστικές στην περιοχή νότια της Κρήτης και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού. Δεν μπορεί να περιμένει την επόμενη τουρκική πρόκληση. Πρέπει τώρα να ανατρέψει το σκηνικό που συντηρεί η Τουρκία με τις διαρκείς προκλήσεις μέσω ερευνητικών σκαφών που κάνουν όχι επιστημονικές αλλά πολιτικές «έρευνες» συνοδευόμενα από τουρκικά πολεμικά πλοία, αναλαμβάνοντας την πολιτική πρωτοβουλία να προτείνει:
20 Σεπτεμβρίου 2020
Προδημοσίευση στην Καθημερινή της Κυριακής
Ευάγγελος Βενιζέλος
«Οι δεσμεύσεις που απορρέουν από την επίκληση του διεθνούς δικαίου»
Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ έχει το «πλεονέκτημα» να είναι θεσμοθετημένη και επιβεβλημένη κατά το διεθνές δίκαιο ( άρθρα 74 και 83 ΔΣΔΘ ) διαδικασία που περιλαμβάνει διαβουλεύσεις, διαπραγματεύσεις, συμφωνία μεταξύ των κρατών που έχουν αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές και των οποίων οι δυνητικές ζώνες δικαιοδοσίας επικαλύπτονται ή σε περίπτωση αδυναμίας να υπάρξει συμφωνία επί της ουσίας, προσφυγή στις διαδικασίες που προβλέπει η ΔΣΔΘ και τελικά «δικονομική» συμφωνία για την από κοινού προσφυγή σε διεθνή δικαστική ή διαιτητική διαδικασία.
Η ανάληψη διπλωματικών πρωτοβουλιών ως προς την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ είναι συνεπώς υποχρέωση που απορρέει από το διεθνές δίκαιο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει ανταπόκριση της άλλης πλευράς ή ότι δεν θα επιχειρηθεί η ανάμειξη άλλων ζητημάτων. Σημασία έχει να είναι σαφής η ελληνική θέση.
Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2020
ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο
Ευάγγελος Βενιζέλος
Τάσος Μπάνος ( 1957-2020)
Στις 11 Δεκεμβρίου 2011, στην πιο δύσκολη και περίπλοκη φάση της οικονομικής κρίσης, όταν όλα κρεμόντουσαν από μια κλωστή, οι συνεργάτες μου στο υπουργείο Οικονομικών, με ακούν να εκφράζω την αγωνία και την απογοήτευσή μου. Ο Τάσος Μπάνος μου στέλνει ένα ηλεκτρονικό μήνυμα με μια συμβουλή του Σπινόζα από το Tractatus Theologico- Politicus : «..Sedulo curavi, humanas actiones non ridere, non lugare, neque detestari, sed intelligere...» Σε μετάφραση: «...επιμελώς φρόντιζε, σχετικώς με τις ανθρώπινες πράξεις, ούτε να γελάς, μήτε να κλαις, ούτε να μισείς. Μόνο να καταλαβαίνεις...»
