Αθήνα, 15 Δεκεμβρίου 2015
Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στην Ολομέλεια, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών «Διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μισθολογικές ρυθμίσεις και άλλες επείγουσες διατάξεις εφαρμογής της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων».
Κυρίες και Κύριοι βουλευτές,
στις 18 Νοεμβρίου, όταν η Βουλή συζητούσε την τελευταία νομοθετική ρύθμιση για την προστασία της πρώτης κατοικίας, είχα υποβάλει μια τροπολογία, σύμφωνα με την οποία προβλεπόταν ρητά ότι σε περίπτωση οποιασδήποτε μεταβολής στο πρόσωπο του δανειστή, δηλαδή της τράπεζας ή στο κανονιστικό πλαίσιο εποπτείας επί του δανειστή, δεν θίγονται τα δικαιώματα που έχει αποκτήσει ο οφειλέτης υπαγόμενος στο νόμο 3869 του 2010.
Δυστυχώς η τροπολογία αυτή, κατά παράβαση του Συντάγματος και του Κανονισμού, δεν ετέθη προς ψηφοφορία και η ρύθμιση αυτή δεν έχει περιληφθεί στο νομοσχέδιο αυτό που κατέστη νόμος του κράτους.
Είχα την υποψία από τότε ότι η προστασία των οφειλετών και ιδίως η προστασία της πρώτης κατοικίας, είναι έωλη , προσωρινή και ως εκ τούτου θα έπρεπε ο νόμος τουλάχιστον να έχει δεσμευθεί, αφού δεν μπορούσαμε να λύσουμε προβλήματα βαθύτερα σε σχέση με την λειτουργία της οικονομίας και την αξιοπιστία της ελληνικής πολιτείας.
Όπως φαίνεται και από το παρόν νομοσχέδιο, στο άρθρο 3 παρ. 10, προβλέπεται ότι μέχρι 15 Φεβρουαρίου του 2016 θα έχουν επανεξεταστεί όλα όσα αφορούν τώρα πια και τα καταναλωτικά δάνεια και τα στεγαστικά δάνεια με εμπράγματη ασφάλεια την πρώτη κατοικία αλλά και τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Άρα, όλα όσα ειπώθηκαν, πριν από λίγες εβδομάδες, τίθενται υπό αίρεση. Η προστασία γίνεται εικονική και προσωρινή.
Γιαυτό επαναφέρω την τροπολογία, λέγοντας ότι σε περίπτωση υπαγωγής στο νόμο αυτόν, το καθεστώς που διαμορφώνεται για τον οφειλέτη διατηρείται αλώβητο, ακόμη και αν έχουμε αλλαγή στο πρόσωπο του διαχειριστή της απαίτησης, ακόμα και αν μεταβιβαστεί η απαίτηση, ακόμα και αν έχουμε αλλαγή στο πρόσωπο του δανειστή - που είναι η τράπεζα - ακόμα και αν έχουμε αλλαγή στο κανονιστικό πλαίσιο εθνικό και ευρωπαϊκό εποπτείας επί των τραπεζών ή επί των εταιριών διαχείρισης ή μεταβίβασης απαιτήσεων. Και τώρα πια δεν υπάρχει καμία δικαιολογία, πρέπει να ψηφιστεί αυτή η τροπολογία για να διασωθούν τουλάχιστον τα προσχήματα. Αλλιώς θα έχει καταλυθεί πλήρως η προστασία των πιο αδύναμων οφειλετών.
Αυτό είναι και το γενικότερο πρόβλημα που έχει η κυβέρνηση. Η ρύθμιση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δείχνει την ανυπέρβλητη πολιτική αντίφαση της κυβέρνησης. Ενώ στην πραγματικότητα έχουμε την πλήρη υποταγή στην τρόικα χωρίς καμία ουσιαστική διαπραγμάτευση, καμία - απλώς τρώμε τον χρόνο, έως ότου στριμωχθεί η κυβέρνηση και άρα η χώρα με την πλάτη στον τοίχο- υπάρχει ένα δήθεν σκηνικό διαπραγμάτευσης και μετά υπάρχει η απόλυτη υποχώρηση, χωρίς σάλπισμα. Έχουμε από την άλλη πλευρά μια άρνηση παραδοχής της αλήθειας, γιατί η αλήθεια βέβαια είναι πάρα πολύ πικρή για τον ΣΥΡΙΖΑ και για τον κυβερνητικό του εταίρο. Αυτό φαίνεται ως αμφιθυμία, αντίφαση παραλυτική σε όλα τα θέματα.
Φάνηκε στη σύμβαση για τα αεροδρόμια. Με «πόνο ψυχής» υπέγραψε ο αρμόδιος υπουργός, μετά από μεγάλη καθυστέρηση. Δεν εντάσσει την κίνηση αυτή σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης, σε ένα σχέδιο ανάπτυξης της ελληνικής περιφέρειας, του ελληνικού τουρισμού. Θεωρεί ότι κάνει μία πράξη υποταγής με πολύ μεγάλη δυσφορία και άρα αυτό χάνει την αξία του. Δεν έχει προστιθέμενη αναπτυξιακή αξία.
Το ίδιο συμβαίνει και με το λεγόμενο παράλληλο πρόγραμμα. Το «παράλληλο πρόγραμμα» δεν υπακούει σε μία λογική προστασία της κοινωνικής συνοχής, ανάδειξης της κοινωνικής αλληλεγγύης, επαναφοράς του κοινωνικού σχεδίου που είχαμε για το εγγυημένο εισόδημα. Είναι προσχήματα, τα οποία διευκολύνουν την Κοινοβουλευτική Ομάδα της πλειοψηφίας να ψηφίσει τα δύσκολα και αντιφατικά μέτρα που διαψεύδουν τη γενετική διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι όλοι θυμούνται τι έγινε τα προηγούμενα πεντέμησι χρόνια, όλοι θυμούνται τι ειπώθηκε τον Ιανουάριο, τον Ιούλιο, τι συμβαίνει τώρα.
Στην πραγματικότητα, το ίδιο συμβαίνει και με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Πού είναι η υπόσχεση της σεισάχθειας; Πού είναι η υπόσχεση της ελάφρυνσης; Αντί να έχουμε μηχανισμούς ελάφρυνσης, έχουμε και με το νομοσχέδιο αυτό, πολλαπλασιασμό των μηχανισμών διεκδίκησης. Εκσυχρονισμό των μηχανισμών διεκδίκησης.
Και όσοι λένε ότι η κυβέρνηση είναι στον σωστό δρόμο, ότι κάνει κάποια βηματάκια και θεωρούν ότι έτσι την ενσωματώνουν στον συμβατικό ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό, κάνουν απλά λάθος γιατί δεν ερμηνεύουν το λόγο ύπαρξης του ΣΥΡΙΖΑ και από κοντά και των ΑΝΕΛ, που τώρα έχουν αποκτήσει πλέον σχέση ομοιογένειας, αξιακής και ιδεολογικής.
Όταν ασκείς την εξουσία και την ασκείς ωμά, και δεν έχεις προγραμματικό πρόσχημα, δεν έχεις αξιακό περιεχόμενο, χρειάζεσαι βεβαίως κάποιο επικοινωνιακό άλλοθι. Και το επικοινωνιακό άλλοθι είναι αυτές οι ρυθμίσεις , οι ρυθμίσεις του Νοεμβρίου που δεν σημαίνουν τίποτα τον Δεκέμβριο και θα έχουν εξαϋλωθεί τον Φεβρουάριο, αλλά και τα μεγάλα λόγια περί διαπλοκής, περί διαφάνειας, περί δικαιοσύνης.
Στην πραγματικότητα όλα αυτά τι είναι; Είναι ένας ντόρος πίσω από τον οποίο διαμορφώνεται απλώς ένα σχήμα εξουσίας, χωρίς φραγμούς. Και μάλιστα αυτό το σχήμα προσπαθεί να διευρύνει και την πολιτική του βάση. Αναζητά στηρίγματα και στον συντηρητικό χώρο. Δημιουργεί τεράστια προβλήματα βεβαίως αυτό, διότι δημιουργείται μια αχλή μυστηρίου. Το μυστήριο το καλλιεργεί η κυβέρνηση, δεν το καλλιεργεί η αντιπολίτευση που λέει : Αν έχετε πλειοψηφία, κυβερνήστε. Αν δεν την έχετε εφαρμόστε το Σύνταγμα. Αν θέλετε συναίνεση, ελάτε να μας πείτε το προγραμματικό πλαίσιο και τις θεσμικές εγγυήσεις.
Το μυστηριώδες, συνωμοσιολογικό στοιχείο απορρέει από την κυβέρνηση, η οποία κινεί μοχλούς ωμής εξουσίας, παραβιάζοντας τους θεσμούς, κάνοντας το δικαστικό και εισαγγελικό Σώμα να αντιδρά, γιατί δεν υπάρχει τίποτα ως σχέδιο ανόρθωσης της χώρας, δεν υπάρχει κάτι που να θυμίζει εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.
Και το ίδιο το ζήσαμε βέβαια στα μείζονα ζητήματα. Στην ανακεφαλαιοποίηση. Δεν ήταν μοιραίο να εξανεμιστεί το χαρτοφυλάκιο του δημοσίου και να εκμηδενιστεί η χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών.
Στο ασφαλιστικό. Ποιο ασφαλιστικό; Ήταν ίδια τα δεδομένα του ασφαλιστικού ένα χρόνο πριν; Η επαναφορά της ύφεσης, η επαναφορά των πρωτογενών ελλειμμάτων, η διόγκωση της φοροεισφοροδιαφυγής, η αυξητική τάση στην ανεργία πάλι που κρύβεται πίσω από την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, δεν επηρεάζει το ασφαλιστικό; Όταν το ζητούμενο είναι το ΑΕΠ; Η συνολική εθνική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ ; Με ποιες προβολές στο μέλλον κάνεις αναλογιστικές μελέτες; Τι σχέδιο θα υποβάλλεις προς έγκριση;
Άρα λοιπόν υπάρχει ένα συνολικό πρόβλημα το οποίο αφορά τη διαχείριση της εθνικής πορείας. Και βέβαια, τα κόκκινα δάνεια είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα, διότι τα funds ήδη έχουν μπει στις τράπεζες, αλλά τώρα μπορούν να πάρουν και τη μορφή μιας εταιρείας μεταβίβασης. Μόνο που – ευτυχώς στο σημείο αυτό – μεταβιβάσεις δεν θα γίνουν. Οι εταιρείες διαχείρισης δανείων θα λειτουργήσουν με τα δάνεια στην κυριότητα και στον έλεγχο των τραπεζών. Οι εταιρείες μεταβίβασης όμως δεν θα λειτουργήσουν, γιατί έτσι όπως έγινε η ανακεφαλαιοποίηση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην πραγματικότητα να καλύπτονται από εποπτικά κεφάλαια σε ποσοστό 65%, η αποτίμηση του μη καλυμμένου από εποπτικές εγγυήσεις μέρους των δανείων αυτών είναι το 35% της ονομαστικής τους αξίας. 35% της ονομαστικής αξίας των δανείων, κανένα fund δεν πληρώνει για να μεταφέρει το πακέτο των δανείων από μία ελληνική τράπεζα σε μία εταιρεία, στην οποία μεταβιβάζονται πλέον κατά κυριότητα οι απαιτήσεις αυτές. Και ευτυχώς. Διότι χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε μία ολόκληρη στρατηγική για την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, όχι μόνο των μεγάλων (αλλά) και των μεσαίων επιχειρήσεων. Μόνο έτσι μπορούμε να εφαρμόσουμε μια πραγματική κλαδική πολιτική, μόνο έτσι μπορούμε να δώσουμε προοπτική στην ελληνική οικονομία. Και αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει μέσα από τις ελληνικές τράπεζες. Οι οποίες υπάρχουν και έχουν σταθεί στα πόδια τους, παρά την βλάβη που υπέστησαν λόγω του πλαισίου με το οποίο έγινε η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση.
Είμαι λοιπόν και εδώ αισιόδοξος ότι τα δεδομένα του χρηματοπιστωτικού μας τομέα είναι καλύτερα – ευτυχώς- από αυτά που αποτυπώνονται στο νόμο. Σας είχα πει πριν από μερικές βδομάδες (ότι) αν αφήνατε τις τράπεζες να χειριστούν αυτές το ζήτημα των στεγαστικών δανείων και της προστασίας της πρώτης κατοικίας, η προστασία προς τον οφειλέτη θα ήταν μεγαλύτερη. Και αποδεικνύεται τώρα. Τώρα η προστασία τίθεται εκ ποδών, αίρεται από 15 Φεβρουαρίου του 2016.
Και τώρα σας λέω: εάν οι τράπεζες διαχειριστούν με κριτήριο το συμφέρον τους τα δάνεια, δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα, η προστασία του μέλλοντος των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας θα είναι καλύτερη από αυτήν που προοιωνίζεται η εφαρμογή του νόμου αυτού. Που τώρα λέω ότι κατά την εκτίμησή μου και ευτυχώς, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί κατά το μέτρο της μεταβίβασης των απαιτήσεων.
Και μια τελευταία παρατήρηση Κύριε Πρόεδρε, και κυριολεκτώ, σε σχέση με το μισθολόγιο: Το 2011, όταν κάναμε τη μεγάλη αλλαγή στο μισθολόγιο και συνδέσαμε το μισθολόγιο με την αξιολόγηση, δεχθήκαμε μία τεράστια επίθεση γιατί εφαρμόζουμε ένα νέο μισθολόγιο. Τώρα κρατάτε το νέο μισθολόγιο και αφαιρείτε την αξιολόγηση. Από πλευράς δημοσιονομικής, προσχωρείτε στην άποψή μας αναδρομικά. Έρχεστε μετά από τέσσερα χρόνια και λέτε «αυτό ήταν αναγκαίο δημοσιονομικά και έπρεπε να γίνει, αλλά καταργείται η αξιολόγηση». Δηλαδή από πλευράς δημοσιονομικής προσαρμογής παραδέχεστε, εκ των υστέρων, τα δεδομένα του 2011. Από πλευράς διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, έρχεστε και κάνετε μία τεράστια υποχώρηση στην ποιότητα της δημόσιας διοίκησης, δηλαδή στην ποιότητα του κράτους, που είναι ο βασικός μοχλός για την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη της χώρας.
Αυτό είναι ένα άλλο πολύ καλό παράδειγμα της θανατηφόρας αντίφασης που διαπερνά τον ΣΥΡΙΖΑ και τον κυβερνητικό του εταίρο, γιατί βεβαίως είστε υποχρεωμένοι για λόγους στοιχειώδους αυτοπροστασίας να διατηρείτε αυτήν την εκκρεμότητα ότι δεν έχετε αποδεχθεί πλήρως μία στρατηγική που φτύνατε και τώρα τη γλείφετε. Όμως φευ το έχετε κάνει και το κάνετε με άγαρμπο τρόπο. Γιατί καλείστε να διαχειριστείτε μία πολιτική που την υπονομεύσατε, την συκοφαντήσατε, την αμφισβητήσατε, την καθυστερήσατε και τώρα την εφαρμόζετε άγαρμπα γιατι και να θέλετε να εμφανιστείτε ως ικανοί να την εφαρμόσετε , δεν είστε.
Η χώρα δεν μπορεί έτσι να προχωρήσει. Γιατί δεν έχει τις πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις να κάνει αυτό το άλμα που χρειάζεται. Σέρνεται. Στασιμοχρεοκοπία δυστυχώς και κοινωνική και πολιτική και θεσμική και κοινωνική. Αυτό είναι που δεν αντέχει ο τόπος. Θα γίνει αντιληπτό από τον Έλληνα πολίτη. Χρειάζεται μία μικρή ωρίμανση ακόμη. Έρχεται και η ωρίμανση αυτή.
