13 Δεκεμβρίου 2008
Φίλες και φίλοι, χαίρομαι γιατί βλέπω σήμερα εδώ όλη τη μεγάλη δημοκρατική προοδευτική παράταξη του νομού Κιλκίς. Σας βλέπω όλες και όλους εδώ με σοβαρότητα, με ωριμότητα, αλλά και με πλήρη συνείδηση της ευθύνης που καλείται και πάλι να επωμιστεί το ΠΑΣΟΚ, και όταν λέω το ΠΑΣΟΚ δεν εννοώ μόνο τον επίσημο ΠΑΣΟΚ, το θεσμικό ΠΑΣΟΚ, τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ το Γιώργο Παπανδρέου, την κοινοβουλευτική ομάδα, τα στελέχη αλλά εννοώ το κοινωνικό ΠΑΣΟΚ, εννοώ όλους εσάς που είστε η ενεργός συνείδηση της παράταξης, που είστε τα αυτιά και τα μάτια μας μέσα στην κοινωνία.
Χαίρομαι γιατί σας βλέπω λοιπόν όλους εδώ με τη νομαρχιακή μας οργάνωση, την περιφερειακή μας επιτροπή, το βουλευτή του νομού, το φίλο μου, το σύντροφο, το συναγωνιστή το Γιώργο Φλωρίδη, τους δημάρχους και τα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, τα ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ που τίμησαν και το κοινοβούλιο και τους αγώνες της κοινωνίας και τους εκπροσώπους όλων των επαγγελματικών και μαζικών οργανώσεων.
Όλοι εδώ και όχι μόνον εδώ, όχι μόνον το ΠΑΣΟΚ, όλη η κοινωνία, όλη η κοινωνία σε όλη τη χώρα βιώνει μια γενικευμένη κρίση. Οι τρεις τελευταίοι μήνες από την εμφάνιση του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση μέχρι τη δολοφονία του άτυχου Αλέξανδρου ήταν τρεις μήνες καταλυτικοί, τρεις μήνες που άλλαξαν το σκηνικό, τρεις μήνες που ανέτρεψαν το συσχετισμό των δυνάμεων, που έφεραν το ΠΑΣΟΚ στην πρώτη θέση των δημοσκοπήσεων, που ακύρωσαν πολιτικά τον πρωθυπουργό, που αμαύρωσαν την εικόνα της χώρας διεθνώς και όλοι οι πολίτες ανεξαιρέτως πολιτικών προτιμήσεων και κομματικών ταυτοτήτων είναι ανασφαλείς, αβέβαιοι, αγωνιούν, περιμένουν κάπου να ακουμπήσουν. Θέλουν ένα σημείο αναφοράς. Γιατί βλέπουν ότι βάλλονται πανταχόθεν.
Δεν πρόκειται για μια απλή κρίση, πρόκειται για μια πολυεπίπεδη, καθολική κρίση. Χρειάζεται να μιλήσω για την οικονομική κρίση; Που στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσια της κρίσης που ζουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Γιατί έχουμε μια κρίση χρηματοοικονομική αλλά και μια κρίση παραγωγική, της παραγωγικής διάρθρωσης της χώρας και μια κρίση δημοσιονομική η οποία τροφοδοτεί την κρίση στην πραγματική οικονομία;
Έχουμε μια κρίση ηθική, μια κρίση της δημόσιας ηθικής αλλά και μια κρίση αξιών. Το Βατοπέδι συμβολίζει αυτήν την κρίση. Είναι η κορυφή, αλλά δυστυχώς τα τελευταία πέντε χρόνια, τα πέντε χρόνια της υποκρισίας και του ταρτουφισμού, είναι γεμάτα από στίγματα και χαρακτηριστικές στιγμές. Το Βατοπέδι είναι η επανάληψη και η συγκεφαλαίωση της μεγάλης ηθικής κρίσης.
Έχουμε μια κρίση των δημοκρατικών θεσμών. Μια κρίση αντιπροσώπευσης της κοινωνίας. Αυτό αφορά όλες τις ηλικίες, όλες τις εισοδηματικές και μορφωτικές κατηγορίες, αφορά το σύνολο των πολιτών. Κανείς δε νιώθει ότι εκφράζεται μέσα από το πολιτικό σύστημα και τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς.
Έχουμε μια κρίση δημοκρατικής νομιμοποίησης, που βεβαίως αφορά την κυβέρνηση, αλλά αφορά και συνολικά το πολιτικό και κοινοβουλευτικό σύστημα της χώρας.
Έχουμε μια κρίση του κράτους δικαίου. Ποιος πιστεύει ότι η Ελλάδα είναι μια ευνομούμενη χώρα; Ποιος πιστεύει ότι ισχύει η αρχή της νομιμότητας; Ισχύει μια γενική αρχή ανομίας σε όλα και για όλους.
Έχουμε μια κρίση κοινωνικής συνοχής. Έχει διαλυθεί η κοινωνία. Έχουν χαθεί παραδοσιακές σχέσεις, δικλείδες ασφαλείας. Αυτό αφορά κάθε οικογένεια. Αφορά κάθε νέο άνθρωπο που αναζητά μια προοπτική, αφορά κάθε άνθρωπο μέσης ή μεγάλης ηλικίας που θέλει να νιώθει ότι έχει μια βοήθεια. Ότι υπάρχει κάποιος που νοιάζεται για αυτόν.
Έχουμε στη χώρα μας μια βαθιά κρίση πολιτικής και κοινωνικής εμπιστοσύνης. Έχει καταρρεύσει ο κώδικας αξιών της κοινωνίας. Και όλα αυτά τελικά ενώνονται σε μια πρωτοφανή κρίση εθνικής στρατηγικής. Η χώρα βλέπει και νιώθει ότι δεν έχει πρωθυπουργό, δεν έχει κυβέρνηση, δεν έχει σχέδιο, δεν έχει προοπτική.
Ποιος θα ένιωθε ασφαλής αν ήξερε ότι είναι μέσα σε ένα αεροπλάνο με έναν πιλότο που δεν γνωρίζει πού και πώς να πάει και δεν δίνει οδηγίες και πληροφορίες στους πολίτες για τι το ακριβώς συμβαίνει και ποιοι είναι οι χειρισμοί, οι επιδιώξεις, τα προβλήματα. Γιατί ο κόσμος αυτό θέλει να ακούσει. Θέλει να ακούσει έναν ειλικρινή, ώριμο πολιτικό λόγο που να εξηγεί την κατάσταση και ταυτόχρονα να εξηγεί ποιο είναι το σχέδιο για την υπέρβαση της κατάστασης αυτής.
Δεν πρέπει όμως, φίλες και φίλοι, να ακολουθούμε εμείς, οι εκφραστές της μεγάλης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης, τον εύκολο, δημαγωγικό δρόμο. Και ο εύκολος δρόμος είναι ο δρόμος της σκληρής, καταδικαστικής κριτικής και καταγγελίας για την κυβέρνηση. Την έχουμε κρίνει, την έχουμε κατακρίνει, την έχουμε καταγγείλει και την έχουμε καταδικάσει την κυβέρνηση του κ. Καραμανλή. Ο κ. Καραμανλής πραγματικά είναι μια καρικατούρα του παλιού εαυτού του. Του εαυτού του πριν από το Σεπτέμβριο.
Αλλά τι νόημα έχει να διατυπώνει το ΠΑΣΟΚ τη δική του κριτική, όταν μπορεί εύκολα ο καθένας να πει πως «στόχος σας είναι η εξουσία». Θέλετε να κεφαλαιοποιήσετε πολιτικό όφελος. Μέσα από την κρίση το ΠΑΣΟΚ θέλει να κερδίσει πόντους στις δημοσκοπήσεις και τελικά να επανέλθει στην εξουσία. Δεν είναι η δική μας κριτική αξιόπιστη κριτική. Αυθεντική, αξιόπιστη κριτική ασκούν οι πολίτες και πιο πολύ από όλους οι πολίτες που έδωσαν την ψήφο τους στον κ. Καραμανλή και στη ΝΔ. Αυτοί εγκαταλείπουν το κυβερνών κόμμα, αυτοί διαμαρτύρονται, αυτοί είναι που δίνουν τον τόνο στην σημερινή πολιτική στιγμή και αυτούς πρέπει να ακούσουμε.
Γιατί, φίλες και φίλοι, κανείς μα κανείς δεν βρίσκεται έξω από το πεδίο της κρίσης και της κριτικής. Κανείς δεν μπορεί να είναι αδιάφορος και να θεωρεί πως είναι θεατής ή δικαστής και καλείται να αποφανθεί για τις ευθύνες των άλλων. Η κρίση και η κριτική αφορά βεβαίως πρωτίστως την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό προσωπικά που έχει χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα.
Αυτό το είδαμε και χτες στη συνέντευξη από τις Βρυξέλλες. Αλλά η κριτική αφορά και το πολιτικό σύστημα συνολικότερα. Αφορά και τα άλλα κόμματα. Ακόμη και τα κόμματα της αριστεράς, της παραδοσιακής αριστεράς που δεν εμφανίζονται ως κόμματα εξουσίας. Αφορά και το ΠΑΣΟΚ που πρέπει να δείξει ότι έχει ωριμάσει, έχει πλήρη συνείδηση των προβλημάτων και των καταστάσεων και ότι είναι έτοιμο να αναλάβει την ευθύνη της χώρας. Η κρίση και η κριτική αφορά την δικαιοσύνη, τον κρατικό μηχανισμό, τη δημόσια διοίκηση, φυσικά την αστυνομία, αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση, αφορά την εκκλησία.
Δεν υπάρχει κανείς μα κανείς που να βρίσκεται έξω από αυτήν την κρίση που αυτή τη στιγμή ταλανίζει την ελληνική κοινωνία. Γι’ αυτό το εύκολο είναι να υποδύεσαι τον αναλυτή, το σχολιαστή και να λες τι είναι αυτό που συμβαίνει. Να περιγράφεις μια οικτρή, σκοτεινή πραγματικότητα.
Ο κόσμος θέλει τώρα από εμάς κάτι ακόμη. Κάτι διαφορετικό, κάτι παραπάνω. Θέλει από το ΠΑΣΟΚ το εθνικό σχέδιο. Θέλει από το ΠΑΣΟΚ τη λύση στα προβλήματα. Δεν θέλει όμως, όπως έχουμε πει πολλές φορές και στη Βουλή με το Γιώργο Φλωρίδη, ταχυδακτυλουργούς, ανθρώπους που ισχυρίζονται πως έχουν εύκολες και έτοιμες λύσεις για όλα. Ο κόσμος θέλει να ακούσει έναν καθαρό, συναισθηματικό, ηθικά φορτισμένο λόγο που απευθύνεται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και κάτι λέει για το πρόβλημά τους.
Γιατί αυτό που συμβαίνει την τελευταία εβδομάδα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τη Λάρισα, όλες τις πόλεις, είναι πράγματι μια κοινωνική διαμαρτυρία μεγάλης έκτασης. Μια κοινωνία που έχει πια άλλη διαστρωμάτωση, άλλη φυσιογνωμία, μια πολύπλοκη κοινωνία που νιώθει να ασφυκτιά. Νιώθει ανασφάλεια. Νιώθει να μην υπάρχει πουθενά φως και διέξοδος. Και είχαμε μια θρυαλλίδα, μια πρόκληση, έναν καταλύτη, τον άνανδρο φόνο, τη δολοφονία ενός εφήβου από ένα όργανο του κράτους, από έναν ειδικό φρουρό της αστυνομίας. Και αυτός ο καταλύτης, αυτή η θρυαλλίδα προκάλεσε μια τεράστια αντίδραση της ίδιας της κοινωνίας, γιατί ο καθένας ήταν έτοιμος να αντιδράσει, επειδή βίωνε το δικό του πρόβλημα.
Μπορεί με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξη να μην βγήκαν στους δρόμους οι αγρότες. Οι αγρότες ήταν ούτως ή άλλως στους δρόμους. Γιατί το αγροτικό εισόδημα εξανεμίζεται και ο αγροτικός πληθυσμός στη μεγάλη του πλειονότητα οδηγείται στη φτώχεια και στο αδιέξοδο και δεν βλέπει να υπάρχει προοπτική στο πλαίσιο της κοινής αγροτικής πολιτικής, ούτε προοπτική στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδιασμού στο μέτρο που αυτός είναι δυνατός μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και πολλά είναι δυνατά μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ύπαιθρο, για την περιφέρεια, για τους νέους αγρότες, για την αγροτική επιχειρηματικότητα. Η ατμόσφαιρα στην ελληνική περιφέρεια μπορεί να αλλάξει μέσα από τις δημόσιες επενδύσεις, για να δοθούν νέες οδηγίες και νέοι προσανατολισμοί στους αγρότες μας οι οποίοι νιώθουν αυτή τη στιγμή να είναι εγκαταλελειμμένοι, προσβεβλημένοι, γιατί δεν βλέπουν πώς θα μπορέσουν να λύσουν το βασικό τους πρόβλημα, που είναι το πρόβλημα της επιβίωσής τους, το πρόβλημα του εισοδήματος, το πρόβλημα της οικογένειάς τους, το πρόβλημα των παιδιών τους, το πρόβλημα της ζωής τους, σε τελευταία ανάλυση.
Δεν είναι οι εργαζόμενοι στους δρόμους φωνάζοντας για τον Αλέξη, το κράτος δικαίου και τη φονική σφαίρα, αλλά οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που νιώθουν την ανασφάλεια των εργασιακών σχέσεων, νιώθουν τον κλονισμό της αγοράς. Το πρόβλημα των επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων ήταν ένα πρόβλημα που το ήξερε ο καθένας πολύ πριν από το περασμένο Σάββατο και τη δολοφονία του Αλέξη και πολύ πριν τις κινητοποιήσεις που οδήγησαν στις ανεπίτρεπτες βιαιότητες και τους βανδαλισμούς. Ποιος όμως έπεισε τον αυτοαπασχολούμενο, τον επαγγελματία, τον μικρό επιχειρηματία, ότι ξέρει το πρόβλημά του. Ξέρει τι σημαίνει να μην μπορείς να εξοφλήσεις επιταγές στην τράπεζα. Ότι ξέρει τι σημαίνει να μην έχεις κεφάλαιο κίνησης. Ότι ξέρει τι σημαίνει να μειώνονται οι παραγγελίες. Ότι ξέρει τι σημαίνει να χάνεις αγορές. Ότι ξέρει ως κράτος ποιο είναι το πρόβλημα του Έλληνα πολίτη και του ελληνικού νοικοκυριού.
Και θα μπορούσα να συνεχίσω μιλώντας για ώρα για κάθε κοινωνική κατηγορία, για τα παιδιά στο σχολείο, που βλέπουν να μην έχει αντίκρισμα αυτό που κάνουν, ούτε στο γυμνάσιο, ούτε στο λύκειο, ούτε στο πανεπιστήμιο, ούτε στο ΤΕΙ. Που βλέπουν την ανεργία των νέων μέχρι τα 24 τους χρόνια, να έχει σκαρφαλώσει επίσημα στο 25%. Εκεί που ο νέος περιμένει να δει να πιάνουν τόπο οι προσπάθειές του. Περιμένει να δει ότι υπάρχει μια θέση γι’ αυτόν κάτω από τον ήλιο.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι χρειαζόταν πράγματι μια θρυαλλίδα, μια πρόκληση και πάνω σ’ αυτό το υπόστρωμα της κρίσης και του αδιεξόδου έχουμε αυτήν την έκρηξη την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση με τη λογική του Χατζιαβάτη, όπως είπα στη Βουλή προχτές, δηλαδή με τη λογική που λέει ότι «δεν πειράζει θα διαμαρτυρηθούν, θα φωνάξουν, θα μας δείρουν πολιτικά, θα μας δείρουν, θα ιδρώσουν, θα κρυώσουν, θα πάθουν πνευμονία, θα πεθάνουν, θα εγκαταλείψουν δηλαδή τον αγώνα, θα απογοητευθούν και εμείς θα παραμείνουμε χωρίς νομιμοποίηση, μειοψηφική κυβέρνηση, αδύναμη, αμήχανη, αλλά κυβέρνηση που διαχειρίζεται την εξουσία και τρώει τον ιστορικό χρόνο της χώρας».
Γιατί ο κ. Καραμανλής ξόδεψε το δικό του πολιτικό και προσωπικό κεφάλαιο και τώρα ξοδεύει τον ιστορικό χρόνο της χώρας που είναι το μεγάλο εθνικό κεφάλαιο. Και αυτό είναι πραγματικά ένα πολιτικό έγκλημα εις βάρος του τόπου. Γιατί ο τόπος χρειάζεται αναπνοή. Ο τόπος χρειάζεται μια προοπτική. Πρέπει να ξεπεράσουμε την κατάσταση αυτή. Πρέπει να ξαναενώσουμε την κοινωνία. Πρέπει να δώσουμε σχέδιο και προοπτική.
Αυτό είναι λοιπόν το μεγάλο ζητούμενο για το ΠΑΣΟΚ. Πως πρέπει να πούμε ότι έχουμε την ικανότητα εμείς να πάρουμε τα ηνία της χώρας στα χέρια μας, όχι για να διαχειριστούμε απλά την κρίση, όχι γιατί θέλουμε την εξουσία για την εξουσία. Και σας μιλάει ένας άνθρωπος που πραγματικά δεν επιθυμεί τη συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας. Γιατί δοκιμαστήκαμε εμείς στο παρελθόν μέχρι το 2004 και προσφέραμε ό,τι μπορούσε ο καθένας ή δεν μπορούσε.
Το θέμα είναι εάν η χώρα χρειάζεται μια άλλη ομάδα που θα αναλάβει τη διοίκησή της, τη διακυβέρνησή της. Εάν η χώρα χρειάζεται ένα άλλο εθνικό σχέδιο, δηλαδή μια μεγάλη εθνική, κοινωνική αναπτυξιακή συμφωνία που θα δίνει στον καθένα να καταλάβει ότι υπάρχει ασφάλεια, υπάρχει δίχτυ, υπάρχει δίχτυ για τον άνεργο, για τον αγρότη, για τον ανασφάλιστο υπερήλικα, για τη μονογονεϊκή οικογένεια, ότι υπάρχει δίχτυ για το νέο που βγαίνει στην αγορά εργασίας, ότι υπάρχει δίχτυ ασφαλείας για τον καθένα στην πόλη και στην ύπαιθρο. Αλλά δεν αρκεί μόνον να δώσεις ένα αίσθημα ασφάλειας. Πρέπει αυτή η εθνική κοινωνική αναπτυξιακή συμφωνία να εκπέμπει και ένα αίσθημα δικαιοσύνης, εσωτερικής ισορροπίας και δικαιοσύνης.
Γι’ αυτό χρειάζεται ένα συνολικό σχέδιο. Το ζήτημα δεν είναι να εξαγγέλλεις δέσμες μέτρων για τους ανέργους, για τους επαγγελματίες, για τους επιστήμονες, για την παιδεία, για την κοινωνική ασφάλιση. Το θέμα είναι να προτείνεις ένα συνολικό σχέδιο όπως επιδιώκει και οφείλει να κάνει το ΠΑΣΟΚ με εσωτερική ισορροπία, που δίνει στον πολίτη να καταλάβει ότι έχεις πλήρη εικόνα για τα προβλήματα, για τη σύνδεση των προβλημάτων μεταξύ τους και ότι αυτό που του λες είναι δίκαιο και του δίνει προοπτική.
Αυτό αφορά το φορολογικό σύστημα. Αφορά την αναδιανομή του κοινωνικού πλεονάσματος. Αφορά τους μεγάλους μηχανισμούς του κοινωνικού κράτους που έχουν εγκαταλειφθεί έχουν ξεφτίσει όπως είναι η δημόσια υγεία και η δημόσια εκπαίδευση.
Αυτό αφορά την παραγωγική διάρθρωση της χώρας. Το ΠΑΣΟΚ μιλάει για πράσινη ανάπτυξη. Πράσινη ανάπτυξη όμως σημαίνει ότι πρέπει να συμφωνήσουμε για τις χρήσεις γης, για τον εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό και για το πώς αντιλαμβανόμαστε την ενέργεια. Πράσινη ανάπτυξη σημαίνει να συμφωνήσουμε σε ένα μεγάλο σχέδιο για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα μεγάλο σχέδιο για την καινοτομία, την έρευνα, την επιχειρηματικότητα σε νέους τομείς.
Όμως όλα αυτά προϋποθέτουν ένα το οποίο είναι απαράβατο και θεμελιώδες. Πως πρέπει να αποκατασταθεί η σχέση πολιτικής εμπιστοσύνης. Γιατί το πρόβλημα της χώρας δεν είναι πια οικονομικό ή κοινωνικό ή ηθικό. Είναι εν τέλει ένα μεγάλο πολιτικό πρόβλημα. Γιατί οι πάντες έχουν καταλάβει πια ότι το κράτος είναι ο μόνος θεσμός που μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή, την ομαλή λειτουργία της αγοράς, το εισόδημα, την παιδεία, την υγεία, την προοπτική την επαγγελματική των παιδιών, τα γηρατειά.
Άρα ο πολίτης αντιδρά βίαια, οργισμένος απέναντι σε ένα κράτος γραφειοκρατικό, βλακώδες, ανήμπορο, που βασανίζει τον πολίτη, που εμποδίζει την δραστηριότητά του εκεί που δεν χρειάζεται και δεν βοηθάει εκεί που χρειάζεται, την ώρα της ανάγκης. Εκεί που το θέλεις για την ασφάλειά σου, εκεί που το θέλεις για την υγεία σου, εκεί που το θέλεις για μια φυσική καταστροφή, για μια πλημμύρα, για ένα σεισμό. Από την άλλη ο πολίτης περιμένει τα πάντα από το κράτος. Τώρα πια έχει καταλάβει ότι δεν υπάρχουν αυτορυθμιζόμενες αγορές. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ότι πρέπει μέσα από κρατικές πολιτικές να δοθεί η απάντηση στο μεγάλο πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας, της ευρωπαϊκής οικονομίας, της ελληνικής οικονομίας. Και ξαφνικά όλοι αρχίζουν και αντιλαμβάνονται ότι αυτά που λέει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, αυτά που λέει στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ έχουν σημασία. Γιατί αυτά που λέγαμε για χρόνια, για την κρατική πολιτική, για το κοινωνικό κράτος, για τις επεκτατικές πολιτικές με τις δημόσιες επενδύσεις, για την ανάγκη αναδιανομής του κοινωνικού πλεονάσματος όλα αυτά απέκτησαν πολύ μεγάλη αξία γιατί τα έφερε έτσι ο ιστορικός κύκλος, ώστε τώρα όλοι να περιμένουμε από το κράτος τη λύση στα προβλήματα αυτά.
Γι’ αυτό λοιπόν έχει πάρα πολλή μεγάλη σημασία να διαμορφώσουμε σχέσεις πολιτικής εμπιστοσύνης. Χρειάζεται ένα πλεόνασμα πολιτικής εμπιστοσύνης για να ξαναενώσουμε την κοινωνία, να μιλήσουμε με αληθινή γλώσσα, χωρίς ξύλινο λόγο στους πολίτες και να τους δώσουμε την αίσθηση ότι υπάρχει ένα κόμμα, υπάρχει μια νέα κυβέρνηση, μια εναλλακτική λύση, η οποία μπορεί να πάρει στα χέρια της το πηδάλιο. Αυτό που ο κ. Καραμανλής είπε χτες: χρειάζεται στιβαρό χέρι, αλλά πράγματι χρειάζεται στιβαρό χέρι και το δικό του απεδείχθη ότι είναι ασταθές και αμήχανο.
Και αυτό φάνηκε και στον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τα δύο μεγάλα θέματα της περιόδου. Τι έκαναν μετά το τραγικό συμβάν, μετά τη δολοφονία του περασμένου Σαββάτου; Εμφανίστηκε μια κυβέρνηση ένοχη, αμήχανη, ηττοπαθής. Έδωσε το σύνθημα της ελεύθερης βίας, των βανδαλισμών. Και αυτό κατέστρεψε την αγορά στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες περιοχές, παραμονές Χριστουγέννων.
Μετά είχαμε την απώλεια του ελέγχου. Το κράτος έχασε τον έλεγχο. Μα όταν χάνεις τον έλεγχο ουσιαστικά τροφοδοτείς μια άλλη μορφή κρατικής βίας, μια πολύ κακή μορφή κρατικής βίας. Και αφού είχαμε την ενοχή πήγαμε στην απώλεια ελέγχου και μετά στην θρασυδειλία. Μετά τους έφταιγαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα συνδικάτα, οι μαθητές. Μα ο μαθητής εκφράζει την αγανάκτησή του για το θάνατο του φίλου του και του συμμαθητή του, την εφηβική του οργή. Βλέπει το πρόβλημα του πατέρα και της μητέρας, αντιδρά, ζει τη δική του ιστορική στιγμή, γιατί κάθε γενιά χρειάζεται τα δικά της εμβλήματα και τις δικές της εμπειρίες, πολιτικοποιείται, αποκτά αίσθηση της πολιτικής και της ιστορίας και βέβαια θέλει καθοδήγηση. Θέλει να του πεις τι χρειάζεται.
Γι’ αυτό το ΠΑΣΟΚ μίλησε για την ανάγκη των ανοιχτών σχολείων και των ανοιχτών πανεπιστημίων. Γιατί καλά σχολεία και καλά πανεπιστήμια είναι τα ανοιχτά σχολεία και τα ανοιχτά πανεπιστήμια που σέβονται τη σχολική και πανεπιστημιακή περιουσία, που είναι περιουσία του ελληνικού λαού, που είναι περιουσία του έθνους μας.
Όμως, φίλες και φίλοι, το ίδιο συμβαίνει και με τη μεγάλη υπόθεση του Βατοπεδίου. Το πολλαπλό σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Σκάνδαλο ήταν οι ανταλλαγές, σκάνδαλο το γεγονός ότι δεν προστατεύεται και τώρα η περιουσία. Το δημόσιο δεν παρεμβαίνει στα ακίνητά του να τα προστατέψει για να τα πάρει πίσω. Σκάνδαλο ήταν και όλη η ιστορία των χρηματιστηριακών συναλλαγών του μοναστηριού και των off shore εταιριών που είχαν με διάφορες τράπεζες αυτά τα διάφορα ύποπτα και πρωτοφανή για Μονή παιχνίδια στο χρηματιστήριο.
Και τι μας είπε ο κ. Καραμανλής χτες για το θέμα αυτό; Ότι για ότι συμβαίνει στη χώρα υπάρχει αντικειμενική ευθύνη, προσέξτε, της πολιτείας. Αντικειμενική ευθύνη του κράτους δηλαδή, του δημοσίου. Το θέμα είναι υπάρχει ευθύνη της κυβέρνησης; Υπάρχει ευθύνη του πρωθυπουργού; Υπάρχει αίσθηση πως ο καθένας μας όταν ασκεί εξουσία πρέπει να απολογείται απέναντι στους πολίτες, απέναντι στον ελληνικό λαό.
Με τέτοιες υπεκφυγές, με τέτοια μισόλογα, με τέτοια στενοκαρδία, δεν πείθεις ότι έχεις καταλάβει τι έχει συμβεί άρα δεν έχεις καμία δυνατότητα να επανορθώσεις. Δεν έχεις καμία δυνατότητα να αντιστρέψεις τα πράγματα.
Γι’ αυτό, φίλες και φίλοι, ήρθε και πάλι η ώρα του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ ζητάει προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Το ΠΑΣΟΚ ζητάει εκλογές. Όχι γιατί το ΠΑΣΟΚ είναι μικρόψυχο και περιμένει να εκμεταλλευθεί την κακή συγκυρία. Όχι γιατί θέλουμε τώρα να αποκομίσουμε εκλογικά οφέλη. Όχι γιατί πήραν τα μυαλά μας αέρα από τις αλλεπάλληλες πια και επίμονες δημοσκοπήσεις που δίνουν μια μεγάλη διαφορά υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να χαθεί άλλος εθνικός και ιστορικός χρόνος. Πως δεν μπορεί η κυβέρνηση να διαχειριστεί την κρίση. Και θα ήμασταν όλοι, από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ το Γιώργο Παπανδρέου μέχρι το νεότερο μέλος της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ, ιστορικά ανεύθυνοι αν σκεφτόμασταν με έναν κουτοπόνηρο και μικροκομματικό τρόπο που λέει «ας αφήσουμε τον Καραμανλή να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά», να υποστεί τις επιπτώσεις της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που ακόμη έχουμε δει μόνον το προοίμιο της, τον πρόλογό της, δεν έχουμε μπει καν στο κυρίως θέμα της οικονομικής κρίσης, να περάσουμε τους δύσκολους μήνες και όταν καθαρίσει ο ορίζοντας μετά τις ευρωεκλογές ή λόγω των εκλογών του Προέδρου της Δημοκρατίας να έρθει το ΠΑΣΟΚ ως κύριος να βάλει το κουστούμι του, να πάει να ορκιστεί για να ασκήσει εξουσία και να μοιράσει αξιώματα στο μηχανισμό και στους πελάτες του.
Όχι, φίλες και φίλοι, δεν είναι αυτή η υπεύθυνη στάση ενός ΠΑΣΟΚ του 21ου αιώνα. Δεν θέλουμε να περιμένουμε σε απόσταση ασφαλείας προβάροντας το κουστούμι της εξουσίας. Έχουμε την υποχρέωση να διαχειριστούμε την κρίση, να πούμε την αλήθεια στον ελληνικό λαό, να προτείνουμε αυτό το ενιαίο εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση, να πούμε πια είναι η έκταση και το βάθος της κρίσης, όπως έκανε μιλώντας στον βρετανικό λαό ο Ουίστον Τσόρτσιλ στην έναρξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Να δώσουμε προοπτική, να δώσουμε ελπίδα, προκαλώντας και κάποιες αντιρρήσεις, αγωνιζόμενοι να πείσουμε ανθρώπους που με την πρώτη ματιά δεν βλέπουν να βολεύονται όλα τα συμφέροντά τους, αλλά πρέπει όλα να ενταχθούν σε ένα ενιαίο σχέδιο που να ενώνει την κοινωνία.
Να δίνει προοπτική, να δίνει ελπίδα στο φτωχότερο. Γιατί η προστασία των φτωχών, των χαμηλών στρωμάτων είναι ηθική υποχρέωση εκτός διαπραγμάτευσης για ένα σύγχρονο κράτος.
Το επιπλέον ζήτημα είναι να στηρίξουμε τα μεσαία εισοδήματα. Να στηρίξουμε τα μεσαία εισοδήματα που κλονίζονται, που χάνουν τις βεβαιότητές τους, που ήξεραν ότι έχουν ένα επίπεδο ζωής και το βλέπουν το επίπεδο αυτό να κλονίζεται και βεβαίως δεν μας αφορούν μόνο τα εισοδήματα, αλλά μας ενδιαφέρει και η παραγωγή. Πώς προκύπτουν όλα αυτά. Τι σημαίνει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης για τον αγροτικό κόσμο, για τη βιοτεχνία, για το εμπόριο. Και μην ξεχνάμε ότι είμαστε μια χώρα με μια ρηχή οικονομία που όπως είπαμε προηγουμένως βιώνει μια τριπλή οικονομική κρίση: χρηματοοικονομική, παραγωγική, δημοσιονομική.
Οι τράπεζες βολεύονται και τη δυσκολία τους τη μεταφέρουν στην αγορά, στον πολίτη, στον δανειολήπτη, στον επιχειρηματία, στην οικογένεια που θέλει να βρει μια κατοικία. Η δημοσιονομική κρίση του κράτους φαίνεται στο κόστος του δανεισμού. Έχουμε πια ξεπεράσει τα όρια ασφαλείας. Και αλίμονο τι θα συνέβαινε αν δεν ήμασταν μέσα στην οικονομική και νομισματική ένωση και μέσα στη ζώνη του ευρώ.
Τώρα καταλαβαίνει και ο πιο δύσπιστος τι προσέφεραν στη χώρα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη. Πού θα ήταν υποτιμημένη η δραχμή και πού θα βρισκόμασταν στον κρατικό δανεισμό και στις αντοχές της εθνικής οικονομίας; Παρ’ όλα αυτά είναι μεγάλο το δημόσιο χρέος, είναι μεγάλο το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Δεν έχουν σημασία οι τεχνικοί όροι. Σημασία έχει πως οι ανισότητες οι κοινωνικές βγαίνουν στην επιφάνεια. Πως πρέπει αυτές τις ανισότητες, να τις μειώσουμε στο μέτρο του δυνατού. Ακούτε να γράφουν οι εφημερίδες και να λένε οι τηλεοράσεις για το πόσο υπερδανεισμένα είναι τα νοικοκυριά στην Ελλάδα λόγω στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων. Ναι, αλλά αυτά τα χρέη των νοικοκυριών είναι 115 δις. και οι καταθέσεις των νοικοκυριών στις τράπεζες είναι 170 δις. στην Ελλάδα. Μόνον που άλλοι είναι οι καταθέτες και άλλοι είναι οι δανειολήπτες και πρέπει να δεις πώς τα συμβιβάζεις και τα ενώνεις αυτά μέσα από το φορολογικό μηχανισμό, μέσα από τη λειτουργία της δημόσιας υγείας, της δημόσιας παιδείας, του δημόσιου κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.
Και βέβαια, για να έρθω στο μεσαίο πρόβλημα που είναι το παραγωγικό, η οικονομία μας είναι ρηχή, όπως είπα, και «επιπόλαιη»: κατανάλωση, οικοδομή, τουρισμός, ναυτιλία. Και η διεθνής κρίση τα χτυπάει όλα αυτά με μιας οριζόντια, τα κόβει σαν ένα σπαθί. Γιατί χτυπιέται και η οικοδομή και ο τουρισμός που εξαρτάται από τις επιλογές πολιτών άλλων ευρωπαϊκών χωρών και η ναυτιλία.
Γι’ αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία όλα αυτά να τα βάλουμε σε μια τάξη. Και η τάξη απαιτεί, όπως είπα προηγουμένως, αλλαγή του πολιτικού κλίματος και αλλαγή του πολιτικού κλίματος δεν μπορεί να διασφαλιστεί χωρίς αλλαγή της κυβέρνησης, χωρίς προσφυγή στο λαό, χωρίς εκλογές, χωρίς ανατροπή. Ο χώρος της μεγάλης προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης ξέρει πολύ καλά ότι χρειάζεται σταθερότητα. Ότι οι πολίτες επενδύουν πάρα πολύ στην αίσθηση της ισχύος και της ασφάλειας.
Γι’ αυτό πάντα λέγαμε - και χαίρομαι γιατί η θέση μας αυτή έγινε και θέση του ΠΑΣΟΚ - ο στόχος στις εκλογές είναι η νίκη. Δεν υπάρχει άλλος στόχος. Στόχος είναι η πλειοψηφία. Στόχος είναι η αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ που είναι εφικτή. Εφικτή, αλλά όχι μια αυτοδυναμία παλαιού τύπου. Όχι μια αυτάρεσκη κυβέρνηση. Όχι μια κυβέρνηση που στήνει το δικό της κράτος και τα δικά της πελατειακά δίκτυα. Όχι μια κυβέρνηση μονοπρόσωπη μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου με έναν πρωθυπουργό που δεν επικοινωνεί με την πραγματικότητα, με την κοινωνία, με την οικονομία. Αλλά μια κυβέρνηση ικανή να αξιοποιήσει την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία για να πετύχει τις ευρύτερες δυνατές πολιτικές και κυβερνητικές συνεργασίες και τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις.
Γιατί χωρίς σταθερότητα και αυτοδυναμία, χωρίς μεγάλες συνεργασίες και χωρίς ακόμη μεγαλύτερες συναινέσεις δεν κυβερνιέται ο τόπος, δεν γίνονται οι τομές που απαιτούνται, δεν πετυχαίνεις το μεγάλο εθνικό στόχο που είναι η ανόρθωση της χώρας. Η χώρα είναι πεσμένη πολύ χαμηλά. Και πρέπει να ξανασηκώσουμε τη σημαία της χώρας ψηλά. Τη σημαία της κοινωνίας, της παιδείας, του κοινωνικού κράτους. Αυτός είναι ο νέος πατριωτισμός.
Αυτό είναι, φίλες και φίλοι, το μήνυμα του ΠΑΣΟΚ. Μήνυμα ωριμότητας, ευθύνης, αυτοπεποίθησης, συναίνεσης, συνοχής της κοινωνίας και του έθνους.
Εμπρός λοιπόν περάστε αυτό το μήνυμα. Αγωνιστείτε προκειμένου να αλλάξουμε την κατάσταση.
Να πάρουμε εμείς, ο προοδευτικός δημοκρατικός χώρος, στα χέρια μας την τύχη του τόπου.
Να μπορέσουμε εμείς να εκπροσωπήσουμε τη χώρα στην Ευρώπη. Εμείς να κάνουμε όλα όσα απαιτούνται για να ξεπεραστεί η κρίση.
Να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία.
Να δώσουμε ξανά ελπίδα και προοπτική στον ελληνικό λαό.
Εμπρός, λοιπόν, ας πούμε : και πάλι Αλλαγή.
Εμπρός για την ανόρθωση της πατρίδας μας. Γεια σας και με τη νίκη. 
