14 Δεκεμβρίου 2008
«Η προοδευτική πρόταση για την έξοδο από την κρίση»
Φίλες και φίλες, σας ευχαριστώ όλες και όλους για την παρουσία σας εδώ. Ευχαριστώ το γραμματέα και τα μέλη της νομαρχιακής επιτροπής του ΠΑΣΟΚ της Α’ περιφέρειας Θεσσαλονίκης για την ωραία και αναγκαία πρωτοβουλία τους να οργανώσουν τη σημερινή συνάντησή μας.
Χαίρομαι γιατί βλέπω εδώ ένα μεγάλο, αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης. Των πολιτικών της εκπροσώπων, των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των εκπροσώπων των επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων, κυρίως όμως χαίρομαι γιατί βλέπω εδώ ανθρώπους, πραγματικούς ανθρώπους που εκφράζουν τις αγωνίες και τα αδιέξοδα της κοινωνίας.
Και αυτό που λέω δεν αφορά μόνο το ΠΑΣΟΚ, αυτό που λέω δεν αφορά μόνον όλους εμάς που νιώθουμε τμήμα της μεγάλης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης, αλλά αφορά κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα. Αφορά ένα πολύ μεγάλο τμήμα των συμπολιτών μας που επέλεξαν το 2004 και το 2007 τη ΝΔ και εμπιστεύτηκαν στον κ. Καραμανλή την εντολή να κυβερνήσει. Να κυβερνήσει όμως και όχι να οδηγήσει τη χώρα στο απόλυτο αδιέξοδο.
Φίλες και φίλοι, η ελληνική κοινωνία συγκλονίζεται τις τελευταίες μέρες μετά την άνανδρη δολοφονία του Αλέξανδρου. Πριν από οκτώ μέρες η ελληνική κοινωνία περιέπεσε σε μία δίνη. Αυτό ήταν η θρυαλλίδα που προκάλεσε την έκρηξη. Είχαν προηγηθεί όμως πολλά. Τους τελευταίους τρεις μήνες τα πάντα έχουν ανατραπεί. Η περίοδος από τις αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι τώρα είναι η περίοδος της μεγάλης ανατροπής. Άλλαξε η εικόνα της χώρας και κυρίως άλλαξε η κοινή συνείδησή μας. Η χώρα βιώνει μια γενικευμένη κρίση. Βάλλεται πανταχόθεν, γιατί δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη οικονομική ή πολιτική κρίση. Πρόκειται για ένα βαθύ πρόβλημα προσανατολισμού και ταυτότητας της χώρας. Η Ελλάδα βιώνει μια κρίση οικονομική. Αυτό συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, αλλά στην Ελλάδα αυτό προσλαμβάνει πολύ πιο έντονες διαστάσεις. Γιατί δεν ζούμε μόνο μια κρίση χρηματοοικονομική, μια κρίση πιστωτική, αλλά και μια κρίση παραγωγική. Μια κρίση του ίδιου του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας. Και βεβαίως μια κρίση δημοσιονομική. Η Ελλάδα δανείζεται πολύ ακριβά γιατί τα κρατικά της ομόλογα δεν είναι δελεαστικά στις διεθνείς αγορές. Αυτό επηρεάζει συνολικά την λειτουργία του κράτους, τροφοδοτεί την κρίση στην ιδιωτική οικονομία.
Η Ελλάδα ζει μια κρίση βαθιά ηθική. Έχει καταρρεύσει η δημόσια ηθική. Ζούμε μια κρίση αξιών. Η Ελλάδα ζει μια κρίση νομιμότητας, κανείς δεν πιστεύει ότι είμαστε μια ευνομούμενη ευρωπαϊκή σύγχρονη πολιτεία. Υπάρχει μια καθολική ανομία. Οι κώδικες αξιών έχουν καταρρεύσει.
Η Ελλάδα ζει μια κρίση του κράτους δικαίου. Μια κρίση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Η Ελλάδα ζει μια κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης. Οι νέοι νιώθουν ότι δεν εκπροσωπούνται και δεν εκφράζονται πολιτικά. Εκδηλώνουν την οργή τους και αυτή δεν είναι μια οργή στιγμιαία που οφείλεται στο τραγικό γεγονός, στο σοκ της δολοφονίας ενός νέου παιδιού, ενός συμμαθητή και φίλου. Οι νέοι ζουν το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό αδιέξοδο. Ζουν την αγωνία, το φόβο και την ταπείνωση των γονιών τους, όλης της οικογένειάς τους. Οι νέοι αντιδρούν όχι γιατί ζητούν τα δικά τους εμβλήματα, όχι γιατί ζητούν το δικό τους Δεκέμβρη ή το δικό τους Πολυτεχνείο αλλά γιατί θέλουν μια ελπίδα, αντιδρούν γιατί νιώθουν απροστάτευτοι, ανασφαλείς, εγκαταλελειμμένοι, χωρίς συνομιλητή.
Δεν αντιδρούν όμως μόνο οι νέοι, αντιδρούν οι άνεργοι, αντιδρούν οι εργαζόμενοι που βλέπουν να κλονίζονται οι εργασιακές τους σχέσεις και να εμφανίζεται μπροστά τους η απειλή της ανεργίας. Αντιδρούν οι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι. Η επιχειρηματικότητα κλονίζεται. Ο αγροτικός πληθυσμός βλέπει το εισόδημά του να καταρρέει. Να οδηγείται στα όρια της φτώχειας για πολλοστή φορά. Τα νοικοκυριά νιώθουν το αδιέξοδο στις σχέσεις τους με το τραπεζικό σύστημα. Κλονίζονται τα μεσαία στρώματα που είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας. Ένα επίπεδο ζωής κινδυνεύει, τίθεται εν αμφιβόλω. Όλοι οι άνθρωποι αγωνίζονται να φτιάξουν το επίπεδο της ζωής τους. Όλοι επί χρόνια, επί δεκαετίες -μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα- ένιωθαν ότι κάθε χρόνο έχουμε μια πρόοδο προς το καλύτερο. Ότι κάθε πέρυσι ήταν χειρότερα και κάθε νέος χρόνος καλύτερα. Ότι κάθε γενιά έχει μια ελπίδα, μια προοπτική να ξεπεράσει την γενιά των γονιών και των παππούδων τους. Αυτό τώρα ανατρέπεται σε όλα τα επίπεδα. Στο εισόδημα, στις εργασιακές σχέσεις, στις προοπτικές αποταμίευσης, στις προοπτικές που έχουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Άρα ζούμε μια βαθιά κοινωνική κρίση. Μια κρίση κοινωνικής συνοχής. Έχει διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός. Στην πραγματικότητα έχουμε μια κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος, μια κρίση νομιμοποίησης που δεν αφορά μόνον την κυβέρνηση του κ. Καραμανλή, αλλά αφορά συνολικά τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Έχουμε μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης. Εμπιστοσύνη οικονομική δεν έχουμε και το βλέπουμε στο πρόβλημα ρευστότητας που έχουν οι τράπεζες. Αλλά αυτό επηρεάζει τις επιχειρήσεις. Δεν προεξοφλούνται οι επιταγές, δεν δίνονται δάνεια, δεν υπάρχουν κεφάλαια κίνησης. Αυτό οδηγεί την αγορά σε αδιέξοδο. Έχουμε κρίση εμπιστοσύνης κοινωνικής και αυτό το βλέπουμε στην οργή που διαπερνά, ως εκκένωση ηλεκτρική, όλο το σώμα της κοινωνίας. Και βέβαια έχουμε κρίση πολιτικής και θεσμικής εμπιστοσύνης.
Στην πραγματικότητα, φίλες και φίλοι, η Ελλάδα - και αυτή είναι η αρνητική ιδιομορφία της περίπτωσής μας - πάσχει από κρίση εθνικής στρατηγικής ενώ κυρίως σε μια τέτοια περίπτωση, όπως η παγκόσμια διεθνής κρίση που ζούμε, χρειάζεται εθνική στρατηγική όχι μόνο για να ξεπεράσεις την κρίση όσο κρατήσει, δύο τρία χρόνια , αλλά για να βρεθείς στη θέση που σου αξίζει την επομένη της κρίσης, να διαμορφώσεις τις προϋποθέσεις της δικής σου εθνική ανταγωνιστικότητας και προοπτικής.
Έχω πλήρη συνείδηση όμως, όπως έχουμε όλοι εδώ μέσα και όλοι στο ΠΑΣΟΚ, πως έξω από το πεδίο της κρίσης και της κριτικής δεν βρίσκεται κανείς. Πρώτος και κεντρικός αποδέκτης της οργής και της διαμαρτυρίας της ελληνικής κοινωνίας, όλων των ηλικιών, όλων των εισοδηματικών και μορφωτικών στρωμάτων, είναι ο κ. Καραμανλής και η κυβέρνησή του. Το κόμμα της ΝΔ που αποσαρθρώνεται και πραγματικά καταρρέει στις δημοσκοπήσεις. Αλλά αποδέκτης της κριτικής είναι το σύνολο του κομματικού συστήματος. Αποδέκτης της κριτικής είναι και το ΠΑΣΟΚ που ως αξιωματική αντιπολίτευση διεκδικεί- γιατί αυτός είναι ο θεσμικός ρόλος και ιστορική μας υποχρέωση- να κυβερνήσει ξανά τον τόπο. Αλλά οι πολίτες θέλουν από εμάς δείγματα ωριμότητας, θέλουν να πειστούν ότι έχουμε πλήρη συνείδηση της κατάστασης και πλήρη συνείδηση της ευθύνης.
Έξω από την κρίση και την κριτική δεν είναι ούτε τα κόμματα της αριστερής αντιπολίτευσης. Ούτε το Κομουνιστικό Κόμμα ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ. Και από αυτούς όλοι περιμένουν έναν λόγο πολιτικά συγκεκριμένο, κοινωνικά ώριμο, υπεύθυνο, με προοπτική, που να δίνει απάντηση στο πρόβλημα του τόπου, στο αίτημα εθνικής στρατηγικής, στην ανάγκη για υπέρβαση της κρίσης.
Και φυσικά η κρίση και η κριτική, η οργή και ο θυμός αφορούν όλους τους θεσμούς της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Τη δικαιοσύνη, τη δημόσια διοίκηση, τον κρατικό μηχανισμό, φυσικά την αστυνομία που βρίσκεται στο επίκεντρο των γεγονότων των τελευταίων δέκα ημερών. Η κρίση και η κριτική αφορά την εκκλησία, τα πνευματικά ιδρύματα, την εκπαίδευση, το κοινωνικό κράτος και τους μεγάλους θεσμούς του όπως είναι η δημόσια παιδεία, η δημόσια υγεία και το δημόσιο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα.
Κανείς δεν μπορεί να υποδύεται ότι δεν καταλαβαίνει, ότι είναι θεατής ή αναλυτής. Η χώρα έχει πολλούς αναλυτές και σχολιαστές των γεγονότων. Το θέμα είναι ποιος έχει την ευθύνη, το σθένος και την ικανότητα να διατυπώσει την πρόταση υπέρβασης της κρίσης. Την πρόταση που με αγωνία περιμένει να ακούσει ο κάθε Έλληνας πολίτης. Γιατί λένε πολλοί με ευκολία δημαγωγική, «να ακούσουμε τα παιδιά». Να ακούσουμε τους μαθητές. Να ακούσουμε τους φοιτητές, να ακούσουμε τους αγρότες, τους επαγγελματίες, αυτούς που έχουν γίνει θύματα των βανδαλισμών των τελευταίων ημερών που κατέστρεψαν τα εμπορικά κέντρα της Αθήνας της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλεων. Είναι εύκολο να ακούς και ακόμα πιο εύκολο είναι να υποδύεσαι ότι ακούς κάποιον που διαμαρτύρεται, που οργίζεται, που εκδηλώνει την αγωνία του, την απαισιοδοξία του και το αδιέξοδό του. Όχι το ψυχολογικό αλλά το κοινωνικό. Δεν αρκεί να ακούμε.
Πρέπει και να πούμε σ’ αυτούς όλους τι προτείνουμε. Και η κριτική απέναντι στην κυβέρνηση, η καταγγελία της κυβέρνησης, η ανάδειξη των τραγικά εσφαλμένων επιλογών του κ. Καραμανλή και των συνεργατών του είναι κι αυτό μια εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται να ξαναμιλήσουμε σήμερα για τις ταξικές επιλογές του κ. Καραμανλή και της κυβέρνησής του; Για τι διάλυση των εργασιακών σχέσεων; για τα πλήγματα που έχει δεχτεί το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα; Για την κατάρρευση της βεβαιότητας που είχε ο κάθε εργαζόμενος ότι κάποια στιγμή θα πάρει με ομαλό τρόπο τη σύνταξή του;
Χρειάζεται να μιλήσουμε σήμερα για την καταρράκωση του εθνικού συστήματος υγείας; Για τον εξευτελισμό των δημοσίων νοσοκομείων; Χρειάζεται να μιλήσουμε σήμερα για το αδιέξοδο στο οποίο έχει οδηγηθεί το δημόσιο πανεπιστήμιο και τα δημόσια ΤΕΙ. Για το πρόβλημα που έχει το δημόσιο σχολείο, το λύκειο; Για την αγωνία κάθε οικογένειες που μέσω της παραπαιδείας προσπαθεί να βρει μια θέση για το παιδί της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για να μην αναγκαστεί να καταφύγει σε διάφορες περίεργες λύσεις εντός ή εκτός Ελλάδας; Χρειάζεται να μιλήσουμε σήμερα για το τραγικό λάθος της απογραφής και για το δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας που μας έχει οδηγήσει τώρα στα όρια ανοχής της οικονομικής και νομισματικής ένωσης;
Χρειάζεται να θυμίσουμε πού θα βρισκόταν η Ελλάδα αν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη δεν είχαν εντάξει τη χώρα στην ζώνη του Ευρώ και στην ΟΝΕ; Πού θα ήταν τώρα η ασταθής δραχμή και πώς η Ελλάδα θα ήταν σε θέση χειρότερη από την Ουγγαρία ή τη Φινλανδία;
Χρειάζεται να μιλήσουμε για τον πλήρη ευτελισμό των θεσμών; Για την κομματική, δυστυχώς, δικαιοσύνη την οποία ταπεινώνουν ελάχιστοι επιλήσμονες δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί; Χρειάζεται να μιλήσουμε για το βανδαλισμό που έχει συντελεστεί όχι μόνο σε βάρος της δημόσιας περιουσίας και ιδιωτών περιουσιών, αλλά εις βάρος της δημόσιας και της κοινωνικής ηθικής;
Χρειάζεται να θυμίσουμε ότι η υποκρισία και ο ταρτουφισμός του κ. Καραμανλή και της ΝΔ, η «σεμνότητα και η ταπεινότητα» του 2004, οδήγησε σε μια πενταετία γεμάτη από μελανά στίγματα σκανδάλων που ξεκίνησαν από την υπόθεση των κουμπάρων έφτασαν στα ομόλογα και κατέληξαν στο κολοσσιαίο ζήτημα του Βατοπεδίου, στις παράνομες ανταλλαγές, στο χρηματιστηριακό σκάνδαλο του Βατοπεδίου που είναι ένα δεύτερο σκάνδαλο; Στο σκάνδαλο της αδράνειας της κυβέρνησης ακόμα και τώρα να αποκαταστήσει τη νομιμότητα, να προστατεύσει τη δημόσια περιουσία, να διεκδικήσει και να πάρει πίσω τα δημόσια ακίνητα που δόθηκαν χαριστικά; Χρειάζεται να ρωτήσουμε και πάλι γιατί απέρριψαν την πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ για ακύρωση των διοικητικών πράξεων και ακύρωση των συμβάσεων έτσι ώστε όποιος νομίζει ότι έχει δικαιώματα να πάει στα δικαστήρια και να τα διεκδικήσει;
Όλα αυτά φίλες και φίλοι είναι γνωστά. Και να πω και κάτι άλλο. Περισσότερο αυθεντική και περισσότερο αξιόπιστη είναι η καταλυτική κριτική που ασκούν κατά του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης οι ίδιοι οι πολίτες. Τα μέσα ενημέρωσης, οι κοινωνικές ομάδες, οι νέοι, οι μαθητές που είναι στους δρόμους. Η δική μας κριτική, η κριτική του ΠΑΣΟΚ, μπορεί να φανεί υστερόβουλη και μικρόψυχη. Γιατί διεκδικούμε φυσικά την αλλαγή των συσχετισμών. Διεκδικούμε να μεταστρέψουμε σε εκλογικό αποτέλεσμα αυτό που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Πώς το ΠΑΣΟΚ είναι το πρώτο κόμμα και οδεύει προς μια αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις εκλογές. Δεν είμαστε όμως για τα εύκολα. Δεν αρκούμαστε στην επανάληψη μιας κριτικής που την ασκούν υπουργοί της κυβέρνησης, βουλευτές της ΝΔ, κοινωνικά και συνδικαλιστικά της στελέχη, απλοί οπαδοί και ψηφοφόροι της που τώρα μετανιώνουν για την επιλογή τους και ψάχνουν για μια άλλη πολιτική επιλογή, μια προοπτική για τη χώρα.
Το μεγάλο ζήτημα λοιπόν είναι εμείς ως ΠΑΣΟΚ να διατυπώσουμε την εναλλακτική πρόταση, να πούμε τι είναι αυτό που χρειάζεται η χώρα. Και το ΠΑΣΟΚ διατυπώνει -ιδίως τους τελευταίους μήνες -ένα συγκροτημένο, υπεύθυνο, ώριμο προγραμματικό λόγο. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίζω αυτά που έχετε ακούσει πολλές φορές. Την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη στήριξη των χαμηλών στρωμάτων, για την καταπολέμηση της απόλυτης και της σχετικής φτώχειας, για το επίδομα θέρμανσης, για το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης. Την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος, για την υπέρβαση της κρίσης στην ελληνική ύπαιθρο, για την αύξηση της επιστροφής του ΦΠΑ στους αγρότες. Την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για την καταπολέμηση της ανεργίας, για την στήριξη της απασχόλησης ιδίως στους νέους, στους μεσήλικες, στις ανύπαντρες μητέρες που αγωνίζονται σε μια μονογονεϊκή οικογένεια να βρουν λύση για το παιδί τους.
Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τις προτάσεις μας για το εθνικό σύστημα υγείας, για το δημόσιο πανεπιστήμιο, για το ανοιχτό σχολείο και το ανοιχτό πανεπιστήμιο που επιτρέπει στα παιδιά να εκφράζονται, να πολιτικοποιούνται, να προβληματίζονται, να γίνονται ώριμοι πολίτες, να αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους και το μέλλον τους, αλλά ταυτόχρονα να μαθαίνουν, να σπουδάζουν, να κουράζονται προκειμένου να κατακτήσουν τη γνώση που είναι το μεγάλο εθνικό κεφάλαιο.
Δεν αρκούν όμως αυτά. Η χώρα χρειάζεται ένα μεγάλο ενιαίο εθνικό σχέδιο υπέρβασης αυτής της κρίσης. Χρειάζεται μια μεγάλη εθνική, κοινωνική, αναπτυξιακή συμφωνία. Που να εμπεριέχει ορισμένα βασικά στοιχεία, να προσφέρει σε όλους, ανεξαιρέτως σε όλους τους Έλληνες και σε όσους ζουν και εργάζονται στη χώρα μας, το αίσθημα της ασφάλειας που έχει κλονιστεί.
Χρειάζεται μια μεγάλη εθνική και κοινωνική συμφωνία που να έχει εσωτερική ισορροπία, που να δίνει στον άλλο να καταλάβει ότι το σχέδιό μας είναι ένα σχέδιο δίκαιο. Βασίζεται στο τρίπτυχο ασφάλεια, δικαιοσύνη, προοπτική.
Άρα μιλάμε για ένα εθνικό σχέδιο υπέρβασης της κρίσης, για ένα εθνικό σχέδιο αποκατάστασης της κοινωνικής συνοχής που δεν αφορά μόνο παροχές και επιδόματα, μηχανισμούς αναδιανομής του κοινωνικού πλεονάσματος που είναι απολύτως αναγκαίοι αλλά αφορά και τα δημόσια οικονομικά, αφορά και την παραγωγική διάρθρωση της χώρας. Γιατί δεν γίνεται να ασχοληθούμε μόνο με το ένα. Πρέπει να ασχοληθούμε και με τα τρία. Και όλα αυτά είναι επείγοντα και άμεσα. Το ΠΑΣΟΚ δεν αποδέχεται τη θεωρία και τη στρατηγική του ώριμου φρούτου. Δεν περιμένουμε ο κ. Καραμανλής να συνεχίσει να διαχειρίζεται, δηλαδή να μην διαχειρίζεται την κρίση, να πηγαίνει από σφάλμα σε σφάλμα εις βάρος της χώρας. Ο κ. Καραμανλής δαπάνησε το προσωπικό του πολιτικό κεφάλαιο. Η ΝΔ δαπάνησε μέσα σε ελάχιστους μήνες το μεγάλο κεφάλαιο της εντολής που πήρε από τον ελληνικό λαό το Σεπτέμβριο του 2007. Που κακώς το πήρε. Δεν έπρεπε να το πάρει το 2007 αυτό το κεφάλαιο η ΝΔ. Τώρα όμως ο κ. Καραμανλής και η κυβέρνηση της ΝΔ τρώει τον ιστορικό χρόνο της χώρας. Τώρα ο κ. Καραμανλής δαπανά εθνικό κεφάλαιο.
Το ΠΑΣΟΚ δεν κρύβεται πίσω από την κρίση και την ανικανότητα της κυβέρνησης της ΝΔ. Δεν παρακαλούμε να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, ώστε να μην υφιστάμεθα εμείς τη φθορά από τη διαχείριση της κρίσης περιμένοντας να υποστεί η χώρα, η οικονομία, ο πολίτης, οι οικογένειες τη φθορά από την αδυναμία της ΝΔ. Δεν περιμένουμε στη γωνία να ανέβουν τα ποσοστά μας ώστε να ράψουμε και πάλι το κουστούμι της εξουσίας. Το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει την εξουσία για την εξουσία. Όποιος νομίζει ότι περιμένουμε να οργανώσουμε τις δικές μας πελατειακές σχέσεις ή το δικό μας κομματικό κράτος κάνει λάθος. Κάνει ιστορικό και πολιτικό λάθος.
Έχουμε υποχρέωση να διεκδικήσουμε, να διαχειριστούμε εμείς αυτή τη δύσκολη περίοδο, για να μπορέσουμε να προτείνουμε στον ελληνικό λαό, όχι μόνο μέτρα συγκεκριμένες παροχές, συγκεκριμένες τομές, αλλά μια συλλογική προσέγγιση για το κράτος και το ρόλο του. Μια συλλογική εθνική στρατηγική. Ένα δίκαιο εθνικό σχέδιο υπέρβασης της κρίσης. Να δώσουμε ξανά το αίσθημα εμπιστοσύνης. Γιατί το πρόβλημα της χώρας τελικά δεν είναι μόνο οικονομικό ή κοινωνικό, είναι πολιτικό. Και όταν έχεις μια κρίση εμπιστοσύνης σε όλα τα πεδία χρειάζεσαι ένα πλεόνασμα πολιτικής εμπιστοσύνης ώστε μέσα από το κράτος και τις κρατικές πολιτικές, μέσα από μεγάλες πολιτικές πρωτοβουλίες να καλύψεις τα ελλείμματα της οικονομικής και κοινωνικής εμπιστοσύνης.
Γιατί τώρα πια όλοι έχουν καταλάβει τη βασική πολιτική θέση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Τώρα όλοι έχουν καταλάβει, μέσα από την κρίση, με καθυστέρηση δεκαετιών, ότι δεν υπάρχουν αυτορυθμιζόμενες αγορές. Τώρα ο πολίτης ξέρει ότι το κράτος που τον βασανίζει, που τον ταπεινώνει, που τον παρεμποδίζει, που τον εγκαταλείπει τη στιγμή της ανάγκης, του σεισμού, της πλημμύρας, της οικονομικής κρίσης, αυτό το κράτος πρέπει να διορθωθεί. Γιατί μόνον αυτό το κράτος μπορεί να του δώσει λύση και προοπτική μέσα από σύγχρονες δημόσιες πολιτικές που αναδιατάσσει τη σχέση δημόσιου και ιδιωτικού. Τώρα όλοι καταλαβαίνουν ότι ο πολίτης απεχθάνεται το αυταρχικό, αναποτελεσματικό, βάναυσο κράτος. Το κράτος που προκαλεί βία. Αλλά θέλει τα πάντα από ένα σύγχρονο, ολοκληρωμένο, αναπτυξιακό, κοινωνικό κράτος δικαίου.
Και αυτό είναι η δική μας ιστορική υποχρέωση να το προτείνουμε, να το επιβάλλουμε, να το προσφέρουμε στον ελληνικό λαό. Και δεν είναι εύκολο αυτό φίλες και φίλοι. Δεν είναι καθόλου εύκολο.
Ας δούμε τι συνέβη τις τελευταίες δέκα ημέρες. Μια θρυαλλίδα, μια πρόκληση, μια άνανδρη δολοφονία ενός εφήβου από ένα κρατικό όργανο, από έναν ειδικό φρουρό προκάλεσε μια κοινωνική έκρηξη. Γιατί; Γιατί υπήρχε το υπόστρωμα. Γιατί ο καθένας ένιωθε ότι ζει μέσα σε ένα καθεστώς αδικίας, ανισότητας, ανασφάλειας. Η ασφυξία της κοινωνίας μετετράπη σε οργή. και την οργή δεν την εκφράζουν μόνον όσοι είναι στους δρόμους. Την οργή την εκφράζουν ίσως ακόμη περισσότερο αυτοί που βλέπουν από το σπίτι τους, που συζητούν στη δουλειά τους ή στις γειτονιές τους και βλέπουν ότι δεν υπάρχει προοπτική. Είναι και αυτοί οργισμένοι. Ίσως πιο πολύ οργισμένοι και περιμένουν να δουν κάτι. Όχι όμως αυτό που είδαν: μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει την κατάσταση με ενοχή, με αμηχανία, με ηττοπάθεια, που παραδίδει τα πάντα. Και στη συνέχεια χάνει τον έλεγχο. Η απώλεια του ελέγχου είναι και αυτή μορφή κρατικής βίας. Οδηγεί σε βανδαλισμούς, σε βιαιότητες, σε καταστροφές. Συνιστά πλήγμα για την αγορά, για την οικονομία, για την κοινωνική ειρήνη.
Όμως είχε προηγηθεί το πλήγμα κατά του κράτους δικαίου, το πλήγμα κατά της δημοκρατικής νομιμότητας. Είχε προηγηθεί η δολοφονία ενός αθώου παιδιού 15 χρονών. Αυτό είναι το παιδί όλων μας. Ο Αλέξανδρος είναι το παιδί όλων των Ελλήνων και όλων των Ελληνίδων. Είναι το παιδί της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Γι’ αυτό η δολοφονία του Αλέξανδρου είναι ουσιαστικά μια δολοφονία της αίσθησης δικαιοσύνης και νομιμότητας. Και έτσι φτάσαμε στην έκρηξη, στην κορύφωση.
Και τώρα βγήκαν στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα. Γι’ αυτό τώρα ο λόγος του ΠΑΣΟΚ έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Τώρα οι πολίτες ξέρουν ότι υπάρχει φορέας της ελπίδας και της εμπιστοσύνης. Είναι τραγικό βέβαια να συζητούμε ταυτόχρονα για μια τόσο βαθιά κοινωνική και ηθική κρίση και για ένα πολιτικό αδιέξοδο. Αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα όλα αυτά τα ζητήματα. Έχει λοιπόν πάρα πολλή μεγάλη σημασία να μιλήσουμε με λόγο καθαρό. Να καταδικάσουμε συμπεριφορές. Να καταδικάσουμε κυρίως την αδυναμία του κράτους να προστατεύσει τα παιδιά του. Να καταδικάσουμε ενέργειες που προκαλούν βαθιά το περί δικαίου αίσθημα. Ενέργειες που είναι η κορύφωση της βαρβαρότητας. Και βέβαια να καταδικάσουμε κάθε πράξη βίας. Να καταδικάσουμε κάθε καταστροφή, κάθε βανδαλισμό και να πούμε πως θέλουμε ανοιχτά σχολεία, ανοιχτά δημόσια πανεπιστήμια, ως χώρους προβληματισμού, πολιτικοποίησης, ωρίμανσης των παιδιών, ώστε να μπορούν ως ενεργοί πολίτες να πάρουν στα χέρια τους το μέλλον αυτής της κοινωνίας.
Φίλες και φίλοι, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ο Γιώργος Παπανδρέου με τον πιο επίσημο τρόπο στη Βουλή των Ελλήνων έθεσε καθαρά, μετά τη συνάντησή του με τον κ. Καραμανλή, το ζήτημα της προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία. Ξέρουμε πως το επείγον ζήτημα είναι να αντιμετωπιστεί η πολλαπλή και η πολυεπίπεδη κρίση. Αλλά ξέρουμε επίσης πως χωρίς λύση στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας όλα θα είναι μπαλώματα, απελπισμένες κινήσεις διόγκωσης του προβλήματος. Γι’ αυτό ο ΠΑΣΟΚ θέλει να αναλάβει την ευθύνη της χώρας. θέλουμε εκλογές. Θέλουμε να μπορέσουμε να μιλήσουμε ξανά με ειλικρίνεια. Να πούμε την αλήθεια στον κόσμο χωρίς ωραιοποιήσεις, να παρουσιάσουμε τα προβλήματα, να πούμε τι είναι εφικτό και τι δεν είναι εφικτό και να καλέσουμε την κοινωνία σε μια συστράτευση. Να καλέσουμε τους πολίτες να στηρίξουν αυτή τη νέα ελπίδα. Γιατί ο κ. Καραμανλής είναι προφανές ότι δεν έχει καμία δυνατότητα να επανορθώσει. Δεν έχει καμία δυνατότητα να αντιστρέψει την κατάσταση. Η χώρα όμως χρειάζεται προοπτική. Η χώρα - το είπα και στη Βουλή προχτές - χρειάζεται ανόρθωση. Χρειαζόμαστε εθνική, κοινωνική, οικονομική και θεσμική ανόρθωση. Γι’ αυτό πρέπει να αποκαταστήσουμε τη συνοχή της κοινωνίας και πρέπει να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις των μεγάλων συναινέσεων.
Υποστήριζα πάντα ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει στις εκλογές, ευρωεκλογές ή εθνικές - αλλά το κρίσιμο είναι οι εθνικές εκλογές που πρέπει να έρθουν όσο γίνεται γρηγορότερα - έναν και μόνο στόχο. Τη νίκη, την πρώτη θέση, την αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και αυτό βλέπουμε τώρα ότι είναι αριθμητικά εφικτό. Το λένε οι επαναλαμβανόμενες έρευνες της κοινής γνώμης.
Θα ήταν όμως τραγικό λάθος να πιστέψει ο καθένας μας εδώ ότι αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία σημαίνει μονοκομματική αντίληψη. Σημαίνει ξανά μια κυβέρνηση που με αυταρέσκεια θεωρεί ότι μπορεί μόνη της, με μια σχετική πλειοψηφία, να εκφράσει τον ελληνικό λαό και να δώσει προοπτική στην ελληνική κοινωνία. Να προτείνει ένα άλλο σχέδιο για την ελληνική οικονομία. Όχι, πέρασε η εποχή αυτή. Δεν μπορείς να προτείνεις στον κόσμο μια τέτοια λύση που να δίνει δουλειές, να ενισχύει την επιχειρηματικότητα, να ενισχύει το κοινωνικό κράτος, να αναδιανέμει τον κοινοτικό πλούτο μέσα από μια αντίληψη στενά κομματική ή ακόμη χειρότερα μονοκομματική.
Εδώ έχουμε να διαχειριστούμε μια κοινωνία απαιτητική και πολύπλοκη. Μια κοινωνία η οποία παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και νιώθει να οδηγείται στο περιθώριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρότι θα έπρεπε να βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Έχουμε να διαχειριστούμε μια οικονομία που οι δομές της είναι ρηχές κατά το μεγαλύτερο τους μέρος. Που βασίζεται στην κατανάλωση, στην οικοδομή, στον τουρισμό, στη ναυτιλία. Είμαστε υποχρεωμένοι λοιπόν να πούμε την αλήθεια στον ελληνικό λαό και να προτείνουμε μια παραγωγική αναδιάρθρωση που τη λέμε τώρα μοντέλο «πράσινης οικονομίας». Αλλά αυτό δεν είναι απλά και μόνον η οικολογική ευαισθησία. Είναι μια άλλη αντίληψη για τη γη και τις χρήσεις της γης. Είναι μια άλλη αντίληψη για την ενέργεια, είναι μια άλλη αντίληψη για την εκπαίδευση, την καινοτομία, την οικονομία της γνώσης, για τις σχέσεις μας με την τεχνολογία, για τις σχέσεις μας με τις εξελίξεις που τρέχουν διεθνώς.
Αυτά όλα είναι μια διαφορετική αντίληψη για την αγροτική οικονομία, για τις σχέσεις μας με τον πολιτισμό και την ιστορία. μια άλλη αντίληψη για τον τουρισμό. Μια άλλη αντίληψη για τα επώνυμα αγροτικά προϊόντα. Μια άλλη αντίληψη για τον πολιτισμό ως πεδίο παραγωγής και απασχόλησης.
Αυτά όμως όλα δεν μπορεί να τα κάνει μόνη της καμία κυβέρνηση. Δεν είναι υπόθεση ενός κόμματος ή μιας αυτοδύναμης αριθμητικά κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Το ΠΑΣΟΚ διεκδικεί τη νίκη. Διεκδικεί την αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, γιατί οι πολίτες θέλουν σταθερότητα, ασφάλεια, σαφήνεια. Είπε ο κ. Καραμανλής ότι χρειάζεται ένα ισχυρό χέρι για να κυβερνήσει τον τόπο. Και το δικό του χέρι δεν είναι ισχυρό, είναι ασταθές και ανήμπορο. Όμως αυτή η αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ είναι υποχρεωμένη να αλλάξει ριζικά το κλίμα και να διασφαλίσει τις ευρύτερες δυνατές πολιτικές συνεργασίες προοδευτικού χαρακτήρα και τις ευρύτερες δυνατές κοινωνικές συναινέσεις στις οποίες έχουν θέση όλοι οι Έλληνες όλο το έθνος όλοι οι πολίτες. Πρέπει να ξαναενώσουμε την κοινωνία. Πρέπει να δώσουμε ξανά στην Ελλάδα εθνική στρατηγική, όραμα και προοπτική.
Για αυτό φίλες και φίλοι, πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Να είστε έτοιμοι εσείς, η κοινωνική και ενεργός συνείδηση της δημοκρατικής παράταξης. Να μας καθοδηγήσετε και να μας ελέγξετε. Να είναι έτοιμοι οι πολίτες να ακούσουν την προγραμματική πρόταση ενός ΠΑΣΟΚ του 21ου αιώνα που έχει αφομοιώσει τα λάθη του, έχει αφομοιώσει τα λάθη της ΝΔ, έχει ενσωματώσει τη διεθνή εμπειρία και διατυπώνει λόγο υπεύθυνο, συγκεκριμένο, εφικτό.
Ήρθε λοιπόν τώρα η ώρα να μιλήσουμε ξανά για Αλλαγή.
Ήρθε η ώρα να πούμε: Τώρα και πάλι Αλλαγή. Τώρα ήρθε η ώρα της ανόρθωσης, ήρθε η ώρα του μεγάλου εθνικού κοινωνικού σχεδίου.
Ήρθε η ώρα να ενώσουμε τους Έλληνες, να δώσουμε αισιοδοξία, ασφάλεια, προοπτική, με αίσθημα δικαιοσύνης για όλους.
Να ξεπεράσουμε την κρίση, να ξεπεράσουμε την απογοήτευση.
Να δώσουμε ελπίδα και αισιοδοξία στους νέους ανθρώπους.
Να τιμήσουμε εμπράκτως την μνήμη του Αλέξανδρου.
Να δώσουμε σε όλα τα παιδιά της Ελλάδας τη σημαία της ελπίδας και της προοπτικής.
Γεια σας και με τη νίκη. 
*Η εκδήλωση διοργανώθηκε απο τη Ν.Ε. ΠΑΣΟΚ Α΄ Θεσσαλονίκης.
