Στρασβούργο 15 Απρίλιος 2014
Παρέμβαση Αντιπροέδρου Κυβέρνησης και ΥΠΕΞ, Ευ. Βενιζέλου, για την «Επιτήρηση των εξωτερικών θαλασσίων συνόρων»
στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Στρασβούργο, 15.04.2014)
Πρωτολογία
«Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι βουλευτές,
Η συμφωνία στην οποία κατέληξε το Συμβούλιο με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το σχέδιο κανονισμού για τις επιχειρήσεις στα θαλάσσια σύνορα, που συντονίζονται από τον FRONTEX, είναι ένα σημαντικό επίτευγμα και για τους δύο συννομοθέτες. Έχει σημαντικές θετικές, πολιτικές και νομικές, συνέπειες για την Ένωση.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις. Υπήρχε για μας μια ανοιχτή πρόκληση να προλάβουμε να διαμορφώσουμε αυτό το κείμενο και να τηρηθούν οι προθεσμίες, προκειμένου να εκδοθούν οι αναγκαίες νομικές πράξεις πριν από τις ευρωεκλογές. Έτσι θα έχουμε συμμορφωθεί και με τη σχετική απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι μία προσεκτικά διατυπωμένη συμβιβαστική λύση με βάση μια συνολική προσέγγιση, στην οποία υπήρξαν, φυσικά, παραχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Πρόκειται, συνεπώς, για ένα κείμενο το οποίο είναι ισορροπημένο, σέβεται τα δικαιώματα των ατόμων που επηρεάζονται και, ταυτοχρόνως, συνεχίζει να εξυπηρετεί το καλώς νοούμενο εθνικό συμφέρον των κρατών-μελών, τα οποία θα κληθούν να το εφαρμόσουν όταν συμμετέχουν σε επιχειρήσεις του FRONΤΕΧ.
Η Προεδρία του Συμβουλίου δράττεται της ευκαιρίας για να ευχαριστήσει θερμά τον εισηγητή κ. Coelho, τους σκιώδεις εισηγητές και, φυσικά, την Επίτροπο κυρία Malmström, για την εξαιρετική και συστηματική δουλειά που κάνει, και τη συνεργασία που πάντοτε έχει με το Συμβούλιο.
Ο Κανονισμός αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων στα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα των κρατών-μελών. Ειδικά για τις μεσογειακές χώρες της Ένωσης, όπως η Ελλάδα, αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Η παρακολούθηση των σημείων διέλευσης των συνόρων με την αποδοτικότερη δυνατή χρήση μέσων είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, ενισχύεται όμως και η προστασία των ατόμων που κινδυνεύουν στη θάλασσα. Ο Κανονισμός είναι μια από τις σημαντικές προτάσεις της Task Force για την Μεσόγειο, που συγκροτήθηκε και λειτουργεί.
Προφανής στόχος του Κανονισμού είναι να διαμορφώσει μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση στα θέματα που αφορούν κυρίως την ανίχνευση, την αναχαίτιση, την έρευνα και διάσωση, καθώς και την αποβίβαση στο πλαίσιο των θαλάσσιων επιχειρήσεων που συντονίζει ο FRONTEX. Οι διατάξεις του Κανονισμού βασίζονται, φυσικά, στις σχετικές διεθνείς νομικές συμβάσεις. Διαμορφώνεται έτσι ένα πλαίσιο που προσφέρει ασφάλεια δικαίου για ζητήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τις επιχειρήσεις αυτές.
Πρέπει να τονισθεί ότι ο Κανονισμός σέβεται την αρχή της μη επαναπροώθησης και εναρμονίζεται με τις προβλέψεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όπως αυτός έχει ερμηνευθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο Κανονισμός ενισχύει την αλληλεγγύη προς εκείνα τα κράτη-μέλη τα οποία, για γεωγραφικούς λόγους, εμπλέκονται περισσότερο σε ναυτικές επιχειρήσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Με δεδομένη την επιχειρησιακή πολυπλοκότητα και τον επείγοντα χαρακτήρα των επιχειρήσεων αυτών, τα καλύτερα αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω μιας συντονισμένης και έγκαιρης ανταπόκρισης, με τη συμμετοχή πόρων και μέσων από όσο περισσότερα κράτη-μέλη είναι δυνατόν.
Κυρίες και Κύριοι βουλευτές,
Θα ήθελα να αναδείξω τη σημασία αυτής της συμφωνίας που έχει επιτευχθεί. Μας προσφέρει την ευκαιρία να καθοριστούν σαφείς κανόνες για τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών θαλασσίων συνόρων της Ένωσης, μας επιτρέπει να συμμορφωθούμε στην απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και μας επιτρέπει να διαμορφώσουμε λύσεις, οι οποίες είναι εναρμονισμένες με τον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό».
Δευτερολογία
«Συμφωνώ απολύτως με την βασική επισήμανση της Επιτρόπου, της κυρίας Malmström, όπως και με τη βασική επισήμανση του εισηγητή, του κ. Coelho, πως πρόκειται για έναν συμβιβασμό που βελτιώνει το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά φυσικά δε συνιστά τη λύση του προβλήματος, δε συνιστά μια ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική.
Όταν το δίλημμα που έχουμε είναι εάν θα σεβαστούμε ή δεν θα σεβαστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, η απάντηση είναι εύκολη: Οφείλουμε να σεβόμαστε απολύτως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Διεθνές Δίκαιο. Η ανθρωπιστική παράμετρος είναι αυτή που πάντοτε κατισχύει. Αλλά η απόσταση ανάμεσα στη βούλησή μας, μια θεωρητική δήλωση σε σχέση με να ανθρώπινα δικαιώματα, και την πραγματικότητα των επιχειρήσεων στη θάλασσα είναι, δυστυχώς, πολύ μεγάλη.
Έχει συνεπώς σημασία να θεσπίζονται κανόνες εμπλοκής, να υπάρχουν κανόνες επιχειρησιακού χαρακτήρα. Αυτοί μπορεί να αφορούν τώρα τις επιχειρήσεις του FRONTEX αλλά, εμμέσως πλην σαφώς, αφορούν και τις εθνικές επιχειρήσεις, καθώς η εθνική δικαιοδοσία είναι πάντα η κρίσιμη δικαιοδοσία.
Το γεγονός ότι θεσπίζουμε τέτοιους επιχειρησιακούς κανόνες για την FRONTEX, στην πραγματικότητα αποτελεί και μια πολύ έντονη υπόδειξη για τα κράτη-μέλη. Και σας το λέω αυτό γιατί προέρχομαι από ένα κράτος-μέλος μεσογειακό, που έχει την μεγαλύτερη, την πιο εκτεταμένη ακτογραμμή στην ΕΕ και υφίσταται καθημερινά την πίεση αυτή στα θαλάσσια σύνορά του, όπως την υφίσταται και στα χερσαία σύνορα, για να μην ξεχνάμε την άλλη όψη του προβλήματος που απασχολεί πάρα πολλά κράτη-μέλη.
Συμφωνώ, επίσης, ότι η Μεσόγειος από κοιτίδα του πολιτισμού είναι τώρα μια λεκάνη μεγάλων κρίσεων, πολέμων και απειλών. Έχουμε πρόβλημα στη νότια γειτονία μας. Δεν θα λύσουμε τέτοιου είδους προβλήματα στο επίπεδο της μεταναστευτικής πολιτικής. Δεν μπορούμε, δυστυχώς, να τα λύσουμε ούτε στο επίπεδο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, ούτε στο επίπεδο της Πολιτικής Γειτονίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση περιβάλλεται από κρίσεις, από απειλές πολέμων, από απειλές χρήσης βίας, και, δυστυχώς, δεν μπορεί να αναλάβει όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες, οι οποίες μπορούν να αποδώσουν πρακτικά αποτελέσματα, ούτε μόνη της, ούτε σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε στο πλαίσιο των δικαιοδοσιών και των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Έχουμε πολύ σοβαρό πρόβλημα ανεπάρκειας της διεθνούς έννομης τάξης και των μηχανισμών εφαρμογής του διεθνούς δικαίου. Αυτό δεν είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα. Είναι, δυστυχώς, ένα παγκόσμιο πρόβλημα.
Ο Κανονισμός κάνει, επίσης, ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών και προς την κατεύθυνση μιας κάπως δικαιότερης κατανομής βαρών. Αλλά, βεβαίως, αν δούμε το συνολικό προϋπολογισμό του FRONTEX και την ετήσια δαπάνη μόνο για καύσιμα της ελληνικής ακτοφυλακής που είναι σχεδόν η ίδια, μπορούμε να καταλάβουμε πάρα πολύ καλά ότι και οικονομικά και δημοσιονομικά το βάρος εξακολουθεί να είναι κυρίως βάρος εθνικό, βάρος που αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη.
Δεν θα λύσουμε σήμερα το πρόβλημα, αλλά μπορούμε να εκφράσουμε σήμερα την ικανοποίησή μας για τον συμβιβασμό που επιτεύχθηκε και για το βήμα που κάνουμε. Η θετική ψήφος που ελπίζω ότι θα δώσει αύριο το Κοινοβούλιο, θα μας επιτρέψει να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις διαδικασίες αυτές.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να εκφράσω για μία ακόμη φορά τις ευχαριστίες στον εισηγητή, κ. Coelho, στην Επίτροπο, κα Malmström, και σε όλες και όλους εκείνους που συνέβαλαν στη διαμόρφωση αυτού του συμβιβαστικού αποτελέσματος.
Σας ευχαριστώ».
