Αθήνα, 4 Νοεμβρίου 2014
Ομιλία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλου στη συνεδρίαση της Ειδικής Ομάδας για τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή
και της Υποεπιτροπής Εταιρικών Σχέσεων του ΝΑΤΟ
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σας καλωσορίζω όλους στην Ελλάδα και την Αθήνα, υπό τη διττή μου ιδιότητα, όχι μόνο του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και του Υπουργού Εξωτερικών, αλλά και του μέλους του Ελληνικού Κοινοβουλίου, που αποτελεί και τη βασική μου ιδιότητα.
Θα αρχίσω δηλώνοντας το προφανές: διανύουμε μια ταραχώδη περίοδο, κατά την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε έναν πρωτοφανή αριθμό κρίσεων, κυρίως στις περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου.
Υπάρχει η κρίση στην Ουκρανία, όπου η παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας έχει οδηγήσει σε συγκρούσεις και έχει προκαλέσει δεινά στον ουκρανικό λαό, αλλά και εντάσεις στις σχέσεις της Δύσης και του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Από την πλευρά της Ελληνικής Κυβέρνησης υπάρχει ένα πολύ ξεκάθαρο και έντονο ενδιαφέρον για την άμεση σταθεροποίηση της κατάστασης στην Ουκρανία. Στη Μαριούπολη, όπου διαμένει μεγάλη ελληνο-ουκρανική κοινότητα, θρηνήσαμε πρόσφατα πολλά θύματα ελληνικής καταγωγής.
Υποστηρίζουμε σθεναρά την Oυκρανική Kυβέρνηση και τασσόμαστε υπέρ της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Πιστεύουμε επίσης ότι η κρίση πρέπει να επιλυθεί διά της πολιτικής και διπλωματικής οδού, κάτι που καθιστά συνεπώς επιτακτική την ανάγκη να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Ρωσία, η οποία, αντί να αποτελεί μέρος του προβλήματος, πρέπει να καταστεί μέρος της επίλυσής του. Και προσβλέπουμε στην αποτελεσματική συμβολή του νεοεκλεγέντος Κοινοβουλίου της Ουκρανίας στη σταθεροποίηση της χώρας και στην πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας για την εκεχειρία που επετεύχθη στο Μινσκ. Ως εταίροι στο ΝΑΤΟ, πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία νέων διαχωριστικών γραμμών στην Ευρώπη.
Κυρίες και κύριοι,
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι η κρίση στην Συρία και το Ιράκ, όπου οι τρομοκρατικές δραστηριότητες του ISIL προκαλούν αβάσταχτα δεινά στους τοπικούς πληθυσμούς και απειλούν με αποσταθεροποίηση ολόκληρη την περιοχή.
Ταυτοχρόνως, το ISIL συνιστά παγκόσμια τρομοκρατική απειλή, λόγω του μεγάλου αριθμού ξένων μαχητών που προσελκύει από όλο τον κόσμο. Πρέπει να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά αυτή την τρομοκρατική απειλή για τη διεθνή ασφάλεια, αναχαιτίζοντας την εισροή ξένων μαχητών στην περιοχή των συγκρούσεων και παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες των ξένων μαχητών να εισχωρήσουν εκ νέου στις κοινωνίες των χωρών καταγωγής τους.
Οι βάρβαρες ενέργειες του ISIL και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων των τζιχαντιστών, συμπεριλαμβανομένου του συστηματικού διωγμού Χριστιανών και άλλων θρησκευτικών και εθνοτικών κοινοτήτων, έχουν οδηγήσει στον εκτοπισμό πολλών χιλιάδων αμάχων, οι οποίοι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους.
Αυτή η δραματική ανθρωπιστική κατάσταση, καθώς και οι συνεπακόλουθες αυξημένες πιέσεις που δημιουργεί η ροή των προσφύγων για τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, είναι μια καταστροφή που μας ανησυχεί εντονότατα και την οποία η διεθνής κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως.
Η Ελλάδα φυσικά μετέχει στον διεθνή συνασπισμό κατά του ISIL και της τζιχαντιστικής απειλής και πιστεύουμε ότι σε αυτό το πλαίσιο θα ήταν χρήσιμο να αξιοποιήσουμε παράλληλα τον Μεσογειακό Διάλογο, δηλαδή τον πολιτικό διάλογο του ΝΑΤΟ με όλα τα κράτη της περιοχής.
Η συνεχιζόμενη σύρραξη στο Αφγανιστάν έχει επίσης προκαλέσει ένα κύμα 50.000 προσφύγων οι οποίοι αναζητούν άσυλο στην Ελλάδα, και αυτό μέσα στο διάστημα των δύο τελευταίων ετών μόνο. Αυτό, πιστεύω, είναι ενδεικτικό του εντονότατου ενδιαφέροντος της Ελλάδας για τη σταθεροποίηση του Αφγανιστάν και για τη συνέχιση της παροχής βοήθειας στην περιοχή εκ μέρους της Συμμαχίας.
Και στα δυτικά, στη Βόρεια Αφρική, είχαμε τις επιτυχημένες κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τυνησία που διεξήχθησαν την περασμένη εβδομάδα εν μέσω του διεξαγόμενου πολέμου στη Λιβύη, όπου και εκεί ο αυξημένος αριθμός των υποστηρικτών των τρομοκρατικών οργανώσεων των τζιχαντιστών προκαλεί έντονη ανησυχία.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Όλες αυτές οι κρίσεις συντελούν στο να καταστήσουν τον ρόλο της Συμμαχίας ολοένα και πιο επίκαιρο και ζωτικό. Ενώπιον αυτών των πολλαπλών απειλών και κρίσεων η αποφασιστικότητα της Συμμαχίας δεν υπήρξε ποτέ πιο απαραίτητη. Ο ρόλος της, η αποστολή της δεν έχει υπάρξει ποτέ πιο επιτακτική.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουαλίας λάβαμε πολύ σημαντικές αποφάσεις αναφορικά με το Σχέδιο Ετοιμότητας Δράσης, το οποίο περιλαμβάνει στοιχεία που είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να προσαρμόσουν τη στρατηγική στρατιωτική τοποθέτηση της Συμμαχίας έναντι «των προκλήσεων που παρουσιάζονται από την πλευρά της Ρωσίας και των στρατηγικών επιπτώσεων από αυτές», καθώς και έναντι των «κινδύνων και των απειλών που πηγάζουν από τη νότια γειτονία μας, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική».
Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά αυτές τις αποφάσεις και επισημαίνουμε ότι, προχωρώντας στην εφαρμογή του Σχεδίου Ετοιμότητας Δράσης, χρειάζεται να εξασφαλίσουμε ότι οι συνιστώσες του Σχεδίου Ετοιμότητας Δράσης είναι στρατιωτικά συμβατές, πολιτικά αποδεκτές και βιώσιμες από την πλευρά των διαθέσιμων πόρων. Και, όπως είχα αναφέρει και στην αρχή, πιστεύουμε ότι το Σχέδιο Ετοιμότητας Δράσης θα πρέπει να εφαρμοστεί από κοινού με τις προσπάθειες μας να βελτιώσουμε το περιβάλλον ασφαλείας της Συμμαχίας μέσω προγραμμάτων όπως ο Μεσογειακός Διάλογος.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Η Ελλάδα είναι ένα από τα παλιότερα μέλη της Συμμαχίας. Παρά την οικονομική κρίση, το 2% του ΑΕΠ της χώρας προορίζεται για την άμυνα. Η κρίσιμη θέση μας σε αυτό το γεωπολιτικό σταυροδρόμι αυξάνει περαιτέρω την αξία μας εντός της Συμμαχίας.
Στη συνάντησή μας εδώ στην Αθήνα, την περασμένη εβδομάδα, ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο κ. Stoltenberg, υπογράμμισε τον ζωτικό ρόλο της Ελλάδας στη διατήρηση της ασφάλειας όλων των συμμάχων και στη διατήρηση της ισχύος του ΝΑΤΟ, σημειώνοντας τον σημαντικό ρόλο που η Ελλάδα διαδραματίζει στο Κόσοβο, στην αποστολή μας στο Αφγανιστάν και στη διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή της Μεσογείου, κυρίως στην επιχείρηση Active Endeavor.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα είναι μια χώρα ευρωπαϊκή, βαλκανική, μια μεσογειακή ναυτική δύναμη, η οποία, παραδοσιακά, εφαρμόζει και σέβεται το Διεθνές Δίκαιο.
Μας ανησυχούν οι πρόσφατες παραβιάσεις της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέρα από την παραβίαση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός κράτους μέλους της ΕΕ και του ΟΗΕ – δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνονται από το Διεθνές Δίκαιο και ειδικότερα το Δίκαιο της Θάλασσας – αυτή η κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου δημιουργεί ένα επιπλέον μέτωπο, μια επιπλέον κρίση σε μια περιοχή που είναι ήδη ανάστατη, σε μια χρονική συγκυρία όπου η Συμμαχία και η διεθνής κοινότητα είναι και πρέπει να είναι επικεντρωμένες στις πολύ σημαντικές κρίσεις και απειλές ασφαλείας που ανέφερα προηγουμένως.
Όπως ήδη ξεκαθάρισα, υποστηρίζουμε σθεναρά τον Μεσογειακό Διάλογο ως ένα πεδίο οικοδόμησης συνεργασίας και δημιουργίας ασφάλειας στην περιοχή. Αυτός είναι επίσης ο σκοπός της πρωτοβουλίας της τριμερούς συνεργασίας που έχουμε ξεκινήσει με τους Κύπριους και Αιγύπτιους εταίρους μας. Πρόκειται για μια συνεργασία που αποβλέπει όχι μόνο σε τριμερείς συνέργειες σε μια σειρά τομέων – ενέργεια, οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών (σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας), τουρισμός και μεταφορές – αλλά επίσης και στο να δημιουργήσει συνεργασίες στην ευρύτερη περιοχή. Συνεργασίες που θα φέρουν τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία στους ανθρώπους της περιοχής.
Και αναφορικά με τις σχέσεις ΝΑΤΟ-ΕΕ, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πάντα με εποικοδομητικό τρόπο οποιαδήποτε πρόταση θα διευκόλυνε τη συνεργασία τους, εξασφαλίζοντας, παράλληλα, την απόλυτη αυτονομία της λήψεως αποφάσεων μεταξύ των δύο οργανισμών.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά την ευρωατλαντική ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων και την Πολιτική Ανοιχτών Θυρών της Συμμαχίας. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι κάθε υποψηφιότητα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά, με βάση την απόδοση κάθε υποψήφιας χώρας και με βάση κριτήρια και όρους που έχουν τεθεί από τη Συμμαχία.
Αγαπητοί φίλοι,
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Και πάλι σας καλωσορίζω στην Αθήνα και σας εύχομαι καλή επιτυχία στις σημερινές σας εργασίες.
