Αθήνα, 8 Ιουνίου 2016

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου στον Αθήνα 984 και στην δημοσιογράφο Νόνη Καραγιάννη

Ευ. Βενιζέλος:  Καλημέρα κυρία Καραγιάννη, καλημέρα στους ακροατές μας και τις ακροάτριες.

Ν. Καραγιάννη:  Να είστε καλά.  Η αλήθεια είναι ότι πρόσεξα ότι μέχρι μία συγκεκριμένη ώρα χθες συζητούσαμε, οι δημοσιολογούντες κυρίως, για το αν πρέπει να γίνει ή όχι αναθεώρηση ή όχι και πώς πρέπει να γίνει η αναθεώρηση και ξαφνικά είδα μία δική σας παρέμβαση η οποία έβαζε τα πράγματα εκεί που έπρεπε να μπουν.  Το λέω με αυτήν την έννοια της απαγόρευσης ουσιαστικά από τον συνταγματικό νομοθέτη της διενέργειας δημοψηφίσματος για το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης, όχι ακριβώς απαγόρευση, εσείς θα πείτε τη σωστή λέξη.

Ευ. Βενιζέλος:  Το Σύνταγμά μας είναι ένα αυστηρό σύνταγμα, όπως είναι τα περισσότερα, φυσικά, δυτικά συντάγματα.  Είναι σπάνια περίπτωση το Σύνταγμα που μπορεί να τροποποιηθεί με την απλή νομοθετική διαδικασία.  Τέτοιο σύνταγμα ήταν το Σύνταγμα της Βαϊμάρης, αυτό που οδήγησε τη Γερμανία στα χέρια του Χίτλερ και του Ναζισμού. Άρα έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να υπογραμμίσουμε ότι ο αυστηρός χαρακτήρας του Συντάγματος είναι ο θώρακας των δημοκρατικών θεσμών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυστηρό Σύνταγμα σημαίνει σύνταγμα που αναθεωρείται με βάση μία ειδική διαδικασία και αυτή η διαδικασία περιγράφεται στο άρθρο 110.  Η συμμετοχή του εκλογικού σώματος διασφαλίζεται διότι η αναθεώρηση συντελείται με τη συνεργασία δύο διαφορετικών Βουλών, που η μία διαδέχεται την άλλη, άρα παρεμβάλλονται εκλογές και έτσι το εκλογικό σώμα εκφράζει τη βούλησή του και δίνει εντολή στην αναθεωρητική Βουλή να συντελέσει την αναθεώρηση.

Ν. Καραγιάννη:  Ουσιαστικά η πρόκριση του κόμματός σας, στις κάλπες…

Ευ. Βενιζέλος:  Όχι ενός κόμματος, διότι η πιο κρίσιμη εγγύηση είναι η αυξημένη πλειοψηφία.  Όταν λοιπόν απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία τριών πέμπτων, αυτή δεν υποκαθίσταται από κανένα δημοψήφισμα το οποίο με απλή πλειοψηφία μπορεί να εγκρίνει ένα κείμενο.  Αυτά έχουν συμβεί στο παρελθόν, αλλά έχουν συμβεί σε έκτακτες συνθήκες και θύμισα στη χθεσινή μου δήλωση ότι τη διαδικασία της «διαβούλευσης» με την κοινωνία μέσω της αποστολής σχολίων και στη συνέχεια του δημοψηφίσματος την επέλεξε δύο φορές η δικτατορία, μία φορά το 1968 και μία φορά το 1973.  Άρα, όποιος παίζει με τη διαδικασία αναθεώρησης παίζει με τον αυστηρό χαρακτήρα και στην πραγματικότητα βρίσκεται ένα βήμα πριν την κατάλυση του Συντάγματος.  Ως νοοτροπία, ως αντίληψη...

Περισσότερα...

Αθήνα 7 Ιουνίου 2016

Σχόλιο Ευάγγελου Βενιζέλου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Το Σύνταγμα έχει αυξημένη νομική ισχύ έναντι του κοινού νόμου και εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τους δημοκρατικούς θεσμούς επειδή είναι αυστηρό, δηλαδή αναθεωρείται μόνο μέσα στα ουσιαστικά και διαδικαστικά όρια που θέτει το ίδιο στο άρθρο 110.

Η διαδικασία του άρθρου 110 είναι αποκλειστική και οι εγγυήσεις που τη διέπουν αφορούν την ανάγκη να συγκεντρωθεί αυξημένη πλειοψηφία, να επιληφθούν δυο Βουλές και να τηρηθούν οι προθεσμίες ώριμου χρόνου που επιβάλλεται να υπάρχουν μεταξύ δυο αναθεωρήσεων.

Το εκλογικό σώμα μετέχει στην αναθεωρητική διαδικασία μέσω των βουλευτικών εκλογών που παρεμβάλλονται.

Το δημοψήφισμα δεν συνιστά παράλληλη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Το Σύνταγμα προβλέπει δυο συγκεκριμένους τύπους δημοψηφίσματος στους οποίους δεν περιλαμβάνεται το συνταγματικό δημοψήφισμα.

Η δημοψηφισματική προσφυγή στο λαό δεν υποκαθιστά τις αυξημένες πλειοψηφίες, δηλαδή τις ρήτρες συνταγματικής συναίνεσης που λειτουργούν μεταπλειοψηφικά.

Περισσότερα...

Αθήνα, 6 Ιουνίου 2016 

Παρέμβαση Ευ. Βενιζέλου στην εκδήλωση-συζήτηση που διοργάνωσε η Επιτροπή Διαλόγου και Θέσεων για τις Προοδευτικές Μεταρρυθμίσεις με θέμα «Οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές που είναι αναγκαίες για μια νέα αρχή στη χώρα»

Αυτό που διαφοροποιεί το Σύνταγμα από τη συνήθη πολιτική και νομοθετική διαδικασία είναι η αίσθηση του ιστορικού χρόνου.  Το Σύνταγμα αποτυπώνει τον μακρύ ιστορικό χρόνο, δε θέτει ορισμένα πράγματα εκτός πολιτικής αντιπαράθεσης, τα ανυψώνει στο υπέρτατο στάδιο πολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης που είναι η σχέση με την ιστορία.  Υπό την έννοια αυτή οποιαδήποτε συντακτική διαδικασία, πρωτογενής ή αναθεωρητική, θέτει τους διαχειριστές της, δηλαδή το πολιτικό σύστημα αντιμέτωπο με ζητήματα ιστορικής μνήμης και ιστορικής συνείδησης.  Για να ανοίξουμε τώρα στην Ελλάδα του 2016, όπως έχει και ευρίσκεται, μία σοβαρή συζήτηση για τους θεσμούς και πιο συγκεκριμένα για την αναθεώρηση του Συντάγματος προϋποθέτει ότι θα έχουμε πολύ βαθιά αίσθηση της ιστορικότητας του ισχύοντος Συντάγματος της χώρας.

Επειδή, με ευγενικό τρόπο, άκουσα κάποιους να αμφισβητούν αυτό που είναι το ισχύον Σύνταγμα της χώρας, θεωρώ αναγκαία μια υπογράμμιση. Το ισχύον Σύνταγμα της χώρας είναι η μεγαλύτερη εγγύηση του δημοκρατικού και δικαιοκρακτικού χαρακτήρα του πολιτεύματός μας.  Το ισχύον Σύνταγμα της χώρας είναι η χάρτα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, είναι η αποτύπωση του συστήματος συγκρότησης και λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών.

Ο πατριωτισμός μας, ο συνταγματικός, έχει σχέση με την υπεράσπιση της συνταγματικής νομιμότητας, δηλαδή με την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου σε μία φάση που τα δύο αυτά θεμελιώδη ιστορικά κεκτημένα υπονομεύονται, κινδυνεύουν από μία θεσμική υπεξαίρεση, γιατί αυτοί που έχουν ταχθεί στην άσκηση της συντεταγμένης  εξουσίας ενεργούν έτσι ώστε πολύ συχνά να αλλοιώνεται το πνεύμα και άρα η κανονιστική ουσία, αυτού  που λέγεται Σύνταγμα της χώρας.

Περισσότερα...

Αθήνα, 29 Μαΐου 2016

Άρθρο Ευάγγελου Βενιζέλου στην Καθημερινή της Κυριακής, στην ενότητα: « Η χώρα χρειάζεται νέο Σύνταγμα;»

Προέχει ένα νέος συνταγματικός πατριωτισμός

Το ελληνικό ζήτημα είναι πρωτίστως ζήτημα εθνικής αυτοσυνειδησίας,  κοινωνικής νοοτροπίας και πολιτικής εμπιστοσύνης. Δευτερογενώς είναι πρόβλημα οικονομικό. Σοβαρή παράμετρος της εθνικής κρίσης είναι πλέον η γενικευμένη κρίση αντιπροσώπευσης και νομιμοποίησης, κρίση της δημοκρατίας αλλά πλέον και του κράτους δικαίου.

Θα μπορούσε να αποφευχθεί η οικονομική κρίση ή να εξελιχθεί διαφορετικά, αν η χώρα είχε ένα «καλύτερο» Σύνταγμα; Αν υπήρχαν συνταγματικές εγγυήσεις που θα απέτρεπαν το δημοσιονομικό εκτροχιασμό, το τεράστιο πρωτογενές  έλλειμμα του 2009, την ανεξέλεγκτη δυναμική του δημοσίου  χρέους μετά το 2004, ναι. Τέτοιες όμως ρυθμίσεις υπήρχαν στο πεδίο του Ευρωπαϊκού Δικαίου που θέτει  αυστηρά όρια στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, προβλέπει διαδικασία ελέγχου του υπερβολικού ελλείμματος και διαθέτει  μηχανισμούς εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Οι ρυθμίσεις μάλιστα αυτές ίσχυαν, με νομική υπεροχή σε σχέςη με το εθνικό δίκαιο, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρο, Ισπανία, Ιταλία κοκ, χωρίς αποτρεπτικό αποτέλεσμα.

Βεβαίως υπάρχουν και στη χώρα μας πολλές άλλες θεσμικές παθογένειες που θα μπορούσαν να έχουν ανασχεθεί ή έστω περιορισθεί κανονιστικά. Οι συντριπτικά περισσότερες όμως από τις αναγκαίες κανονιστικές παρεμβάσεις (εκλογική νομοθεσία, λειτουργία  Βουλής,  εκσυγχρονισμός  Δικαιοσύνης, αποκατάσταση  ανεξάρτητων αρχών, ολοκλήρωση εγγυήσεων θρησκευτικής ελευθερίας,  μηχανισμοί δημοσιονομικής διαφάνειας και διακυβέρνησης κοκ) μπορούν να γίνουν σε επίπεδο εκτελεστικών του Συντάγματος νόμων και Κανονισμού της Βουλής.

Περισσότερα...

Αθήνα 4 Απριλίου 2016

Χαιρετισμός Ευάγγελου Βενιζέλου στη τελετή λήξης της προσομοίωσης της λειτουργίας της Βουλής των Ελλήνων, 4.4.2016, Παλιά Βουλή. 

Η διαρκής σημασία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και η προστιθέμενη αξία της μετα -αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας 

Χαίρομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να χαιρετίσω αυτή την πρωτοβουλία σας, την τόσο ωραία και σημαντική.  Με έχουν ενημερώσει οι συνάδελφοί σας για το περιεχόμενό της και λυπάμαι που δεν είχα την ευκαιρία να έρθω στην έναρξη, αλλά έστω και στη λήξη έχει σημασία να νιώσετε ότι κάποιοι σας παρακολουθούν και σας στηρίζουν σε αυτή σας την προσπάθεια.

Πρέπει να πω ότι μου έκανε μεγάλη εντύπωση όταν έμαθα ότι μία ομάδα νέων ανθρώπων, επιστημόνων, φοιτητών, ασχολείται με την προσομοίωση της λειτουργίας της Βουλής και μάλιστα της Βουλής των Ελλήνων.  Έχω παρακολουθήσει προσομοιώσεις δικών, διαιτησιών, διαμεσολαβήσεων, της λειτουργίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά ειλικρινά δεν ήξερα ότι υπάρχουν νέοι άνθρωποι στη χώρα μας που ενδιαφέρονται, με ώριμο και επιστημονικά συγκροτημένο τρόπο, να προσομοιώσουν τη λειτουργία της Βουλής.  Το λέω αυτό, γιατί η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι γενικά απαξιωμένη στη συνείδηση της κοινωνίας, όχι μόνο της ελληνικής, υπάρχει μία διεθνής κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και ειδικότερα του κοινοβουλευτικού συστήματος κι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία νέοι άνθρωποι να αντιλαμβάνονται την αξία και τη σημασία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού συστήματος διακυβέρνησης, άρα της λειτουργίας ενός εθνικού Κοινοβουλίου, όπως είναι η Βουλή των Ελλήνων.

Περισσότερα...

Θεσσαλονίκη 20 Φεβρουαρίου 2016 

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην ημερίδα που διοργάνωσε στις 20.2.2016, στη Θεσσαλονίκη, 
ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ – για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα» με θέμα «Το μάθημα των θρησκευτικών και ο δημόσιος χώρος». 

Το συνταγματικό και διεθνές νομικό πλαίσιο της διδασκαλίας των θρησκευτικών και το δικαίωμα εξαίρεσης από αυτή 

Χαίρομαι που βλέπω διάφορους φίλους και συναδέλφους  από την «περίσεμνο» των Θεολόγων Σχολή που βρίσκεται στην ίδια γειτονιά της Πανεπιστημιούπολης του ΑΠΘ με τη «διάσημη» των Νομοδιδασκάλων Σχολή στην οποία ανήκω. Το ότι η μία αυτοχαρακτηρίζεται «διάσημη» και η άλλη «περίσεμνος» στη καθομολόγηση των διδακτόρων της  κάτι σημαίνει για τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα πράγματα αφενός οι θεολόγοι, αφετέρου οι νομικοί! Το λέω αυτό προφανώς αστειευόμενος. Χαίρομαι που έχετε επιλέξει ως χώρο διεξαγωγής της ημερίδας σας το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, και μάλιστα το δεύτερο κτήριό του για το οποίο έχω πολύ αγωνιστεί, και χαίρομαι γιατί έχει ενσωματωθεί στον ιστό της πόλης και το χρησιμοποιείτε για τέτοιου είδους δραστηριότητες.

Ο καθηγητής Π. Βασιλειάδης, παλιός συνάδελφος και φίλος, με πολλή ευγένεια και επιμονή, μου ζήτησε να έρθω να σας παρουσιάσω μερικές σκέψεις, όχι κομματικού, αλλά σίγουρα πολιτικού χαρακτήρα. Θα ήθελα όμως να σας πω μερικά πράγματα υπό την ιδιότητα μου την επιστημονική ως Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου και από την εμπειρία μου από το Συμβούλιο της Ευρώπης τα χρόνια της κυβερνητικής μου θητείας τώρα δε από την υποεπιτροπή της Κοινοβουλευτικής του Συνέλευσης που είναι αρμόδια για την εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, της οποίας είμαι μέλος.

Όπως ξέρετε, η συζήτηση για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών είναι μακρότατη και στη χώρα μας [1] και παγκοσμίως [2]. Αρκεί να σας πω ότι τα τελευταία 30 χρόνια, η διδασκαλία των Θρησκευτικών αποτελεί ένα από τα μόνιμα πεδία συζήτησης της Διεθνούς Ένωσης Συνταγματικού Δικαίου. Στη συζήτηση αυτή έχουν ειπωθεί τα πάντα και έχει διαμορφωθεί μια τυπολογία μορφών διδασκαλίας των Θρησκευτικών από μια νομική οπτική γωνία και όχι απλώς μέσα από μία παιδαγωγική προσέγγιση με την οποία είστε εξοικειωμένοι.

Περισσότερα...

5 Μαΐου 2015

Ομιλία του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελου Βενιζέλου, στην εκδήλωση «Είναι το Σύνταγμά μας ανορθολογικό; Απέτυχαν οι πολιτικοί θεσμοί;», που πραγματοποιήθηκε με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Ξενοφώντα Κοντιάδη «Το Ανορθολογικό μας Σύνταγμα. Γιατί απέτυχαν οι πολιτικοί θεσμοί;» και διοργάνωσε το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου και οι εκδόσεις Παπαζήση. 

 Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, χαίρομαι πραγματικά γιατί ο Ξενοφών Κοντιάδης, τον οποίον παρακολουθώ από την πολύ νεαρή του ηλικία, με αυτό το καινούριο βιβλίο του -έχει γράψει πάρα πολλά πράγματα, είναι πολυγραφότατος - μας δίνει την αφορμή να βρεθούμε και να συζητήσουμε και να συνυπάρξουμε με τον αγαπητό μου φίλο το Νίκο Αλιβιζάτο, με τον οποίον έχουμε έναν μακρύ διάλογο γύρω από θέματα ερμηνείας του Συντάγματος τα τελευταία πολλά χρόνια, τα τελευταία 35 ίσως και 40 χρόνια.

Και χαίρομαι πραγματικά γιατί μου δίνεται η ευκαιρία να μιλήσω περισσότερο με την επιστημονική και λιγότερο με την πολιτική μου ιδιότητα. Η κόρη μου η οποία είναι συνάδελφος τώρα και βρίσκεται στο ακροατήριο, όταν ήταν στην πρώτη δημοτικού κι άρχισε να γράφει, έγραψε στην πρώτη μικρή έκθεσή της «ο πατέρας μου σπούδασε Δικηγόρος, αλλά δουλεύει Υπουργός». 

Χαίρομαι λοιπόν γιατί μας δίνει την ευκαιρία αυτή ο Ξενοφών με ένα προκλητικό βιβλίο, με έναν προκλητικό τίτλο, με μια προκλητική θεματολογία. Εκατό μόλις μέρες μετά τις εκλογές δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ήδη τίθενται σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας, σοβαρά ζητήματα όχι πολιτικής λειτουργίας των θεσμών, όπως υπογράμμισε ο Παύλος Τσίμας, αλλά ζητήματα νομικής λειτουργίας των θεσμών. Ή για να το πω με έναν πιο προκλητικό τρόπο, ζητήματα θεσμικής λειτουργίας των θεσμών, το οποίο δεν είναι ούτε ταυτολογία, ούτε περιττολογία.

Η ίδια η λειτουργία της Βουλής δημιουργεί προβλήματα τους τελευταίους μήνες, ο ρόλος του Προέδρου, της Προέδρου της Βουλής δημιουργεί προβλήματα. Ο τρόπος με τον οποίον συσχετίζεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τη Βουλή δημιουργεί προβλήματα, με αφορμή την Επιτροπή για το επαχθές χρέος που δεν είναι μια κοινοβουλευτική Επιτροπή, δεν είναι μία Επιτροπή στην οποία μετέχουν οι Βουλευτές και τα κόμματα κατά την αναλογία της δυνάμεώς τους, αλλά είναι μια τεχνική Επιτροπή προσαρτημένη στην Επιστημονική Υπηρεσία, κάτι το υβριδικό, το πρωτοφανές.

Περισσότερα...

Αθήνα, 21 Φεβρουαρίου 2015

Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου, Προέδρου του ΠΑΣΟΚ,  στο συνέδριο στη μνήμη των Δ. Τσάτσου και Γ. Παπαδημητρίου,

«Ελληνική πολιτεία και ευρωπαϊκή συμπολιτεία»

​Κύριε Πρόεδρε του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αγαπητή Άννα, κυρίες και κύριοι δικαστές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να ευχαριστήσω και να συγχαρώ βεβαίως, κυρίως να ευχαριστήσω προσωπικά τη Λίνα Παπαδοπούλου, τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης για την εξαιρετική πρωτοβουλία να οργανωθεί αυτή η διήμερη συνάντηση αφιερωμένη στη μνήμη του Δημήτρη Τσάτσου και του Γιώργου Παπαδημητρίου.

​Με τον Δημήτρη Τσάτσο με συνδέουν, όπως ξέρετε, στενοί, ακατάλυτοι, προσωπικοί και πνευματικοί δεσμοί. Με τον Γιώργο Παπαδημητρίου πορευτήκαμε πολλά χρόνια μαζί, πάντοτε με φιλία, πάντοτε με συναδελφικότητα, πάντοτε με ευπρέπεια και αλληλοκατανόηση.

​Έχω μιλήσει πολλές φορές για τον Δημήτρη Τσάτσο. Θα μου επιτρέψετε πριν εισέλθω στο θέμα της εισήγησής μου, να μνημονεύσω δυο τρία σημεία από αυτά που κατ’ επανάληψη έχω τονίσει. Η μετριοπάθεια και η υποχωρητικότητα του Δημήτρη Τσάτσου, πολλές φορές παρεξηγούντο γιατί κρυβόντουσαν πίσω από μια ευγένεια, μια φινέτσα, από μια αστική καλλιέργεια, που σε έκαναν να πιστεύεις ότι υπάρχει κάποιο στοιχείο αδυναμίας λόγω της διαρκούς αναζήτησης της συμπάθειας, της αποδοχής, της τρυφερότητας.

​Επρόκειτο για μια απατηλή ευγενικά απατηλή εντύπωση, γιατί ο Δημήτρης Τσάτσος είχε τη δύναμη να διατυπώνει με απόλυτη καθαρότητα, συνέπεια και ακρίβεια τις έννοιες πάνω στις οποίες στήριξε και το επιστημονικό του έργο και την πολιτική του παρέμβαση.

Περισσότερα...