Αθήνα, 11 Νοεμβρίου 2014

Δευτερολογία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών, Ευάγγελου Βενιζέλου,
στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων του Ελληνικού Κοινοβουλίου  

Σε σχέση με την Τουρκία, προφανώς η Τουρκία έχει πλήρη συνείδηση του γεγονότος ότι η γεωγραφική της θέση και ότι η εθνοτική και θρησκευτική της ταυτότητα την καθιστά παράμετρο όλων των ανοιχτών προβλημάτων στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής. Όπως είπα και στην εισήγησή μου, όταν μια χώρα είναι παράμετρος τόσων προβλημάτων, μπορεί να θεωρεί ότι αποκτά μια πρόσθετη ισχύ ή ότι αποκτά τις προϋποθέσεις μιας ειδικής διεθνούς ασυλίας. Αυτό, δεν ισχύει, γιατί η διεθνής νομιμότητα τελικώς ισχύει έναντι όλων είτε γιατί, εάν πράγματι είναι επιλογή της Τουρκίας και της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, αυτό συνοδεύεται με μια σειρά από όρους, μια σειρά από προϋποθέσεις, τις οποίες οφείλει να σεβαστεί η Τουρκία και επί των οποίων έχει λόγο και η Ελλάδα, αλλά και η Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος - μέλος της Ε.Ε.. 

Δεν μπορεί να είναι επιδίωξη της Τουρκίας η αναγνώριση του ψευδοκράτους, δεν έχει τέτοια ψευδαίσθηση και δεν έχει τέτοια ψευδαίσθηση, διότι η αναγνώριση της οντότητας αυτής απαγορεύεται ρητά από τις ισχύουσες αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Το ζήτημα δεν είναι η αναγνώριση του ψευδοκράτους, αλλά η μη αναγνώριση από πλευράς της της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από αυτό απορρέουν όλα τα προβλήματα και είχα την ευκαιρία να εξηγήσω το σχήμα που ισχύει νομικά στην Κύπρο, το οποίο πρέπει να αντιληφθεί η Τουρκία, αλλά βεβαίως, πρέπει να το αντιληφθούν και όλοι όσοι ασχολούνται με το Κυπριακό. Ο κ. Άϊντα είναι ένας πεπειραμένος πολιτικός, καλόπιστος, προοδευτικών αντιλήψεων, με μεγάλη εμπειρία στα θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής. Αφιέρωσα πολύ χρόνο στις συναντήσεις που είχα μαζί του προκειμένου να του παρουσιάσω το σχήμα αυτό. 

Βεβαίως, οφείλουμε να ομολογούμε την πραγματικότητα και όπως είπα και χθες, είχα την ευκαιρία να απαντήσω σε μια συνέντευξή μου σε μια κυπριακή εφημερίδα, την Καθημερινή, σε δύο κρίσιμες ερωτήσεις. Η πρώτη ερώτηση ήταν αν είμαι ευχαριστημένος από την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας στην κραυγαλέα προσβολή του διεθνούς δικαίου στην κυπριακή ΑΟΖ. Η απάντησή μου είναι ότι δεν είμαι ευχαριστημένος. Δεν αρκεί η αόριστη αναφορά στα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και η αναγνώρισή τους. Δεν αρκεί η επίκληση της διεθνούς νομιμότητας, δεν αρκεί να επισημαίνεις την ανάγκη επανάληψης των συνομιλιών, αλλά πρέπει να ζητάς από την Τουρκία να πάψει μια μονομερή παράνομη ενέργεια που την άρχισε και η οποία πρέπει να τελειώσει. Αυτό πρέπει να λεχθεί καθαρά.

Το δεύτερο που είπα είναι ότι πρώτος στόχος της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι, κατά τη γνώμη μου, να προστατευθεί η Κυπριακή Δημοκρατία ως προς την ενεργό άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, δηλαδή, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποδεχθεί οποιουδήποτε είδους άμεσο ή έμμεσο μορατόριουμ στην άσκηση των δικαιωμάτων αυτών. Από την άποψη αυτή, πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία να μελετήσει προσεκτικά και την ελληνική εμπειρία των τελευταίων 40 ετών. 

Βεβαίως και η Ελλάδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στους περιφερειακούς συσχετισμούς, στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, προβάλλει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, αρκεί αυτά να είναι πραγματικά πλεονεκτήματα. Βεβαίως και προβάλλει το γεγονός ότι είναι ένα παλιό μέλος του ΝΑΤΟ, εδώ και 62 χρόνια. Η Τουρκία είναι επίσης παλιό μέλος του ΝΑΤΟ, γιατί υπήρξε ταυτόχρονη εισδοχή Ελλάδος και Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Βεβαίως και είναι σημαντικό ότι έχουμε αμυντικές δαπάνες που υπερβαίνουν το 2% του Α.Ε.Π., όχι για εξοπλισμούς και για λειτουργικά έξοδα και για μισθοδοσία, αλλά μεγαλύτερη σημασία αποδίδει το ΝΑΤΟ στον βαθμό συμμετοχής μιας χώρας σε αποστολές. Έχει λοιπόν πολύ μεγαλύτερη σημασία να λέμε ότι μετέχουμε στην Active Endeavour ή ότι μετέχουμε στις αποστολές στην KFOR στο Αφγανιστάν, από την άποψη του συσχετισμού στα Βαλκάνια και στην ανατολική Μεσόγειο. Αλλιώς δεν θα είχε καμία λογική η συμμετοχή χωρών, όπως η Αλβανία ή όπως η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, σε αυτές τις αποστολές. Μετέχουν στις αποστολές αυτές διεκδικώντας κάτι για τον εαυτό τους στην περιοχή τους και αυτό ισχύει για όλες τις χώρες.

Όμως, δυστυχώς ή ευτυχώς, όσο και αν επιβαρυνόμαστε από τις μεταναστευτικές ροές που στην ακρίβεια είναι προσφυγικές ροές όταν έχουμε πληθυσμούς όπως ο συριακός, η Τουρκία έχει να παρουσιάσει αυτή τη στιγμή περίπου 2 εκατ. πρόσφυγες από τη Συρία που τους φιλοξενεί στο έδαφός της. Επομένως, πρέπει και εμείς να σκεφτούμε πως τίθεται το ζήτημα αυτό των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, το οποίο δεν είναι στενά ελληνικό ή στενά νοτιοευρωπαϊκό ή στενά μεσογειακό, αλλά είναι περιφερειακό και θα μου επιτρέψετε να πω, παγκόσμιο από ένα σημείο και μετά.

Όλα τα θέματα που αφορούν τη Θράκη, είναι θέματα που αφορούν την ελληνική πολιτεία, την ελληνική έννομη τάξη, είναι θέματα εσωτερικής πολιτικής. Βεβαίως και κατά τη Συνθήκη της Λωζάννης, έχουμε και εμείς το ενδιαφέρον μας για την ελληνική ορθόδοξη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου και, βεβαίως, έχουμε και εμείς ένα δικαίωμα ιδιαίτερης ευαισθησίας σε σχέση με την προστασία των χριστιανικών μνημείων ή ευρύτερα των βυζαντινών μνημείων στην τουρκική επικράτεια. Όμως, στα θέματα προστασίας των μειονοτήτων και στα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν υπάρχει αμοιβαιότητα, δεν υπάρχει μια διεθνής διαπραγμάτευση, υπάρχει μονομερής συνταγματική και διεθνής υποχρέωση κάθε κράτους να σέβεται πλήρως τα μειονοτικά δικαιώματα και γενικότερα τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Μπορούμε να οργανώσουμε μια συζήτηση για τη Θράκη και θα έλεγα ότι επιβάλλεται να το κάνουμε αυτό και όχι μόνο στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας, γιατί εμπλέκονται και πάρα πολλά άλλα θέματα. Το εκπαιδευτικό ζήτημα είναι ίσως το μείζον ζήτημα στη Θράκη, αλλά εάν έπρεπε να πω πολύ συνοπτικά μια αρχή που πρέπει να διέπει την πολιτική μας, είναι ότι φερόμαστε στους μουσουλμάνους στο θρήσκευμα Έλληνες πολίτες που κατοικούν στη Θράκη και ανήκουν στη μουσουλμανική μειονότητα, όπως αυτή ορίζεται κατά τη Συνθήκη της Λωζάννης, όπως φερόμαστε σε όλους αδιακρίτως τους Έλληνες πολίτες, με τα ίδια δικαιώματα, με τις ίδιες ευαισθησίες, χωρίς καμία μα καμία υποχώρηση σε λογικές γκετοποίησης.

Μόνον η πλήρης εκπαίδευση, η πλήρης ενσωμάτωση στην κοινωνική και οικονομική και πολιτιστική ζωή, η πλήρης αίσθηση ασφάλειας και ελευθερίας θα αποτρέψει τους κινδύνους παρεμβάσεων, οι οποίες δεν σέβονται το διεθνές δίκαιο, δεν σέβονται την εθνική κυριαρχία της χώρας μας, δεν σέβονται το πλαίσιο της ελληνικής έννομης τάξης. Δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε από τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε από την πλήρη εφαρμογή του Ελληνικού Συντάγματος. Δεν θέλω να επεκταθώ τώρα σε λεπτομέρειες, αλλά αυτή είναι η αρχή.

Στα θέματα που αφορούν το εσωτερικό πολιτικό ζήτημα της Τουρκίας, το οποίο είναι και αυτό μια πολύ σημαντική παράμετρος, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, αλλά και τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Σε όλες τις χώρες πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τον πολιτικό κύκλο για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, γιατί, ναι μεν, η εσωτερική πολιτική δεν πρέπει να επηρεάζεται από την εξωτερική πολιτική, αλλά η εξωτερική πολιτική ασκείται από κυβερνήσεις, εν τέλει από κοινοβούλια και πρέπει να έχουμε αίσθηση του εσωτερικού πολιτικού συσχετισμού για να παρακολουθούμε την στρατηγική σε ένα επίπεδο περιφερειακό και διεθνές. Υπό την έννοια αυτή, πράγματι ο διάλογος με τους Κούρδους, η επίλυση του κουρδικού ζητήματος είναι ζήτημα μείζονος προτεραιότητας για την τουρκική κυβέρνηση, αλλά ταυτοχρόνως η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει και την κατάσταση στο Ιρακινό Κουρδιστάν, έχει να αντιμετωπίσει και την κατάσταση στη Συρία, έχει να αντιμετωπίσει, όπως αντιλαμβάνεστε και άλλα πολλά εθνοτικά και θρησκευτικά ζητήματα, έχει να αντιμετωπίσει ζητήματα ταυτότητας που είναι πάρα πολύ σοβαρά. Εμείς, όλα αυτά τα παρακολουθούμε, τα σεβόμαστε, τα αναλύουμε, δεν παρεμβαίνουμε στην εσωτερική πολιτική ζωή της Τουρκίας, ούτε θίγουμε τη δική της εθνική κυριαρχία, αλλά δεν θέλουμε να εξάγεται καμία κρίση, δεν θέλουμε κανένα εσωτερικό ζήτημα να μετατρέπεται σε αίτιο ή σε αφορμή μιας έντασης, η οποία έχει χαρακτηριστικά διεθνή. 

Θέλουμε, βέβαια, να ενισχύσουμε την προξενική μας παρουσία στις περιοχές του Ιρακινού Κουρδιστάν και γι' αυτό η ερώτηση ήταν πολύ εύλογη, εάν επιδιώκουμε το Γραφείο Οικονομικού Συμβούλου που υπάρχει στο Ερμπίλ, να το μετατρέψουμε σε Γενικό Προξενείο. Ναι, η επιδίωξή μας είναι να αποκτήσουμε ένα πλήρες Γενικό Προξενείο διότι, δεν αρκεί να έχουμε μόνο έναν Οικονομικό Σύμβουλο στο Ερμπίλ. Βεβαίως, τώρα, το βασικό είναι, να ενισχύσουμε τους Πεσμεργκά, στις πολεμικές επιχειρήσεις που διεξάγουν εναντίον του ISIS, του και γι' αυτό η Ελλάδα ποτέ δεν δίστασε να δηλώσει ότι μετέχει στη διεθνή συμμαχία εναντίον του ISIS, και ότι μετέχει και με την αποστολή πυρομαχικών παλαιού σοβιετικού τύπου που έτυχε να διαθέτει. Μέσω της νόμιμης κυβέρνησης του Ιράκ και των μηχανισμών του ΟΗΕ- γιατί αυτά πιστοποιούνται και ελέγχονται από τους μηχανισμούς του ΟΗΕ- ώστε να ενισχυθούν οι Πεσμεργκά. Βλέπετε, πόσο μεγάλη σημασία αποδίδουν όλοι, και κυρίως οι ΗΠΑ, στην συνεχή διαπραγμάτευσή τους με την Τουρκία προκειμένου να επιτραπεί η διέλευση δυνάμεων των Πεσμεργκά προς το Κομπάνι.

Πρέπει να πω εδώ, ότι σε σχέση με το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, με εξέπληξε λίγο η τοποθέτηση της κυρίας Βαλαβάνη, εκ μέρους του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., επειδή είχα μείνει με την εντύπωση, χθες, στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, ότι ήταν μάλλον θετικοί ως προς την συγκρότηση του Συμβουλίου αυτού, και ως προς την επίσκεψή μου στην Άγκυρα.

Λέω επί της ουσίας: μας προβλημάτισε πάρα πολύ το ζήτημα αυτό. Μας προβλημάτισε πάρα πολύ το αν πρέπει να γίνουν οι επαφές. Και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να γίνουν επαφές, πρώτον διότι αυτό το συζητήσαμε εκτενώς με την κυπριακή πολιτική ηγεσία, και δεύτερον, επειδή το χρονοδιάγραμμα των επαφών μας με την Τουρκία δεν επηρεάζει σε τίποτα το πολύ εντατικό χρονοδιάγραμμα άλλων επαφών και άλλων γεγονότων, όπως είναι η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδος- Κύπρου- Αιγύπτου ή η πολιτική διαβούλευση Ελλάδος- Κύπρου- Ισραήλ που θα καταλήξει σε σύνοδο Υπουργών και σε Σύνοδο  Κορυφής.

Εκτιμήσαμε, λοιπόν, ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία, εμείς οι ίδιοι να πούμε με τον πιο ακριβή και άμεσο τρόπο τις θέσεις και τις δικές μας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άλλωστε, θα θυμάστε και την επιστολή του Προέδρου Αναστασιάδη, που κόμισα προς τον κ. Ερντογάν κατά την ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του, τη παρακλήσει του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, και ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός λόγω της ασθένειας του κ. Αναστασιάδη τον εκπροσώπησε υπό την ιδιότητα του Αρχηγού του Κράτους στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στο ερώτημα εάν μπορούμε υπό τις συνθήκες αυτές να μιλάμε για θέματα χαμηλής πολιτικής ή μιλάμε επί της πολιτικής ουσίας, η απάντηση είναι, προφανώς και μιλάμε επί της πολιτικής ουσίας. Έχω συναντήσει τον κ. Νταβούτογλου πολλές φορές ως Υπουργό Εξωτερικών, συναντήσαμε με τον Πρωθυπουργό τον κ. Ερντογάν στο Κάρντιφ, συνάντησα τον κ. Ερντογάν στην ανάληψη των καθηκόντων του, μιλάω με τον κ. Τσαβούσογλου, έχουμε βρεθεί ήδη αρκετές φορές από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, μιλάμε για όλη την ημερήσια διάταξη των σοβαρών κρίσιμων θεμάτων. Δεν μιλάμε για θέματα χαμηλής πολιτικής, μιλάμε για θέματα υψηλής πολιτικής.

Φυσικά, υπάρχουν τα επίπεδα των τεχνικών επιτροπών, των ομάδων εργασίας που πρέπει να τα σεβαστούμε, δεν θα υποκαταστήσουν ούτε οι Υπουργοί, ούτε οι Πρωθυπουργοί τις ομάδες εργασίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών ή για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Αλλά, σε ένα πολιτικό επίπεδο, τα θέματα τίθενται με απόλυτη σαφήνεια και απόλυτη σταθερότητα, αρχής γενομένης από την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.

Βέβαια, όπως αντιλαμβάνεστε όλα αυτά τα έχουμε πει με τον αναλυτικότερο δυνατό τρόπο και στο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, τον οποίο είχα την ευκαιρία να ενημερώσω σε κατ' ιδίαν συνάντηση για όλα τα θέματα που αφορούν τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, και φυσικά στο νέο Ειδικό Αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό, τον κ. Άϊντα. Συμπτωματικά, είναι και οι δύο Νορβηγοί σοσιαλδημοκράτες, όπως και ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης και η στρατηγός που διοικεί την UNFICYP είναι Νορβηγίδα στρατηγός, την περίοδο αυτή. Έχουμε έντονη νορβηγική παρουσία.

Ρωτήθηκα για τα θέματα που αφορούν την ανθρωπιστική κρίση στο Κομπάνι, στη Συρία. Μα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτό είναι το πρώτο ζήτημα: Οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι, η προστασία των πληθυσμών, η ενεργός δράση του Πατριαρχείου Αντιοχείας, το οποίο μπορεί να βοηθήσει από την άποψη αυτή, είναι κάτι το οποίο το προωθούμε και θα το προωθήσουμε ακόμη εντονότερα τώρα με τη συνεργασία του νέου Επιτρόπου της Ε.Ε. για θέματα ανθρωπιστικής βοήθειας, που είναι ο κ. Στυλιανίδης, ο Κύπριος Επίτροπος.

Στα θέματα που αφορούν την κρίση στη Μέση Ανατολή. Με ρώτησαν κάποιοι εκ των κύριων Βουλευτών, εάν πρέπει να αναψηλαφήσουμε, να επανεξετάσουμε τη στάση μας σε σχέση με τη Συρία. Όχι. Άλλοι πρέπει να επανεξετάσουν τη θέση τους σε σχέση με την Συρία. Αυτοί οι οποίοι τροφοδότησαν το ISIS, γιατί προωθούσαν μια βλαπτική αντίληψη για την λεγόμενη inclusiveness ή inclusivity, την συμπεριληπτικότητα, ή αυτοί οι οποίοι θεωρούν ότι μπορεί να καταλήξουμε σε μια πολιτική λύση εφαρμόσιμη με την παρουσία και την εξουσία του Άσσαντ στη χώρα.

Εξετάζουμε την παρουσία μας και στη Δαμασκό μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε επίπεδο επιτετραμμένου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι είναι δυνατόν να υπάρξει μια πολιτική λύση, η οποία να μην κινείται στο πλαίσιο της Γενεύης I και της Γενεύης II. Η Ελλάδα κλήθηκε στην Γενεύη II, ενώ δεν είχε κληθεί στη Γενεύη I. Η Ελλάδα ποτέ δεν τάχθηκε υπέρ της στρατιωτικής λύσης, τάχθηκε κατά της χρήσης χημικών όπλων, απεδείχθη ότι έγινε χρήση χημικών όπλων.

Η καταστροφή των χημικών όπλων ήταν προτεραιότητα του ΟΗΕ και του Οργανισμού για την Απαγόρευση Χημικών Όπλων. Αντιμετωπίσαμε επί μήνες μια κατάσταση, η οποία νόθευε την εικόνα, γιατί δημιουργούσε την αίσθηση μιας επικίνδυνης αποστολής με ευθύνη του ΟΗΕ και του Οργανισμού του ΟΗΕ για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων. Και τελικά ολοκληρώθηκε η καταστροφή χωρίς να υπάρξει κανένα οικολογικό πρόβλημα και εμείς ζητήσαμε αυτό να βεβαιωθεί με έρευνες πριν και μετά από το Εθνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών που εδρεύει στην Κρήτη. Και θεωρούμε, ότι τώρα έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε απευθείας και μέσω της Ε.Ε. και μέσω της Αιγύπτου, και μέσω του Πατριαρχείου Αντιοχείας, ακριβώς επειδή έχουμε κρατήσει τη στάση αυτή. 

Βεβαίως, υπάρχουν χριστιανικές ομάδες οι οποίες έχουν έντονη μονομερή στάση σε σχέση με τα εσωτερικά πολιτικά δρώμενα στη Συρία. Επίσημο μέλος της αντιπροσωπείας του καθεστώτος στη Γενεύη ΙΙ στο Montreux ήταν ο εκπρόσωπος των Ελληνόρρυθμων Καθολικών, των Ουνιτών, κάτι το οποίο δεν συνέβη με το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο της Αντιοχείας ή δεν συνέβη με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ή με τους Συροχαλδαίους, αλλά συνέβη για παράδειγμα με τους Ελληνόρρυθμους Καθολικούς, δηλαδή, τους Greс Catholique. Αυτό, λοιπόν, είναι κάτι το οποίο εμάς τώρα μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε το Πατριαρχείο Αντιοχείας, το οποίο είναι εμπερίστατο, ως προκεχωρημένο φυλάκιο στη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας για όλους ανεξαιρέτως τους πληθυσμούς.

Στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, κάναμε μια πολύ οργανωμένη και πολύ σημαντική συζήτηση με τον επικεφαλής της μετριοπαθούς συριακής αντιπολίτευσης, στρατιωτικό σκέλος του οποίου είναι ο ελεύθερος Συριακός στρατός, δηλαδή, το Free Syrian army. Αλλά, βεβαίως, και αυτοί είναι σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, γιατί αυτή τη στιγμή η προτεραιότητα όλων είναι να αντιμετωπιστεί η βάρβαρη απειλή του ISIS, που δημιουργεί, πλέον, εδαφικό δακτύλιο μεταξύ Συρίας και Ιράκ. Δημιουργεί επικράτεια και γι' αυτό αναφέρθηκα στην εισαγωγή μου σε υποκρατικές οντότητες, οι οποίες πια είναι μια ασύμμετρη απειλή άλλης τάξεως σε σχέση με τις τρομοκρατικές οργανώσεις, γιατί αυτές συνδέονται και με το έντονο φαινόμενο των ξένων μαχητών, δηλαδή, των foreign fighters, που είναι αντικείμενο ειδικής απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Σε σχέση τώρα με τις ελληνικές περιφερειακές ταυτότητες. Ναι, η Ελλάδα είναι μια χώρα ευρωπαϊκή. Είναι μια χώρα ευρωατλαντική γιατί είναι παλαιό μέλος του ΝΑΤΟ. Είναι μια χώρα η οποία εκ των πραγμάτων παίζει ρόλο στα δυτικά Βαλκάνια, διότι η ευρωατλαντική μοίρα των δυτικών Βαλκανίων συνδέεται με την Ελλάδα και τον ρόλο της στους δύο αυτούς Οργανισμούς. Είναι προεδρεύουσα χώρα του ΟΣΕΠ, άρα, ενώ γεωγραφικά δεν ανήκει στις παρευξείνιες χώρες, ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά ανήκει. Και, βέβαια, τη μεσογειακή μας διάσταση την έχουμε ενισχύσει πάρα πολύ και μέσα από την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική και μέσα από τη συγκρότηση του Med Group, που είναι μια ομάδα ευρωπαϊκών κρατών, δηλαδή, κρατών-μελών της Ε.Ε., που παίζουν ρόλο στα θέματα αυτά. Βέβαια, ο καθένας παίζει ρόλο με βάση τις πολιτικές του.

Στο θέμα της δήθεν οικολογικής απειλής στη Μεσόγειο για τα χημικά όπλα, για την επιχείρηση του οργανισμού απαγόρευσης των χημικών όπλων δεν είχαμε κανέναν σύμμαχο, διότι η Ιταλία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Κροατία που έχει και αυτή μια λωρίδα μεσογειακής θαλάσσης ήταν όλες άλλης αντίληψης. Έδωσαν τα λιμάνια τους, έδωσαν τα πλοία τους, πήγαιναν τα πλοία στη Λάρνακα, πήγαιναν τα πλοία στην Ιταλία, ήταν διαθέσιμο το μοναδικό λιμάνι που έχει στην πραγματικότητα η Κροατία κ.ο.κ..

Σε σχέση με το ζήτημα του ονόματος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, πράγματι, αύριο ο κ. Νίμιτς, όπως σας είπα θα συναντηθεί με τους δύο διαπραγματευτές. Οι θέσεις του είναι γνωστές, οι θέσεις μας είναι γνωστές. Ποιες είναι οι θέσεις της χώρας μας;

Θα  επαναλάβω για πολλοστή φορά, ότι οι θέσεις της χώρας μας έχουν διαμορφωθεί με επίσημη απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής του 2008 πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου του ΝΑΤΟ. Υπήρξε ανταπόκριση των περισσοτέρων πολιτικών κομμάτων της εποχής εκείνης και άρα υπάρχει ευρύτατη συναίνεση, γιατί είχαν συμφωνήσει όλα τα κόμματα εκείνης της Βουλής, πλην του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού.

Η θέση, λοιπόν, είναι αυτή, η οποία έχει επαναληφθεί σε όλα τα φόρα. Αυτή είναι η θέση που ενισχύει τη χώρα και που μας επιτρέπει να διαμορφώνεται η θέση που διαμορφώνεται στις συνόδους του ΝΑΤΟ και η θέση που διαμορφώνεται και στο ευρωπαϊκό συμβούλιο της Ε.Ε..

Εάν θέλετε να με ρωτήσετε μήπως εμπλουτίστηκε σε κάτι η επιχειρηματολογία μας το τελευταίο διάστημα θα σας έλεγα, ότι ναι, εμπλουτίστηκε η επιχειρηματολογία μας. Έχω πει πάρα πολλές φορές, σε όλα τα ευρωπαϊκά και τα νατοϊκά φόρα, ότι το ζήτημα δεν είναι το όνομα ή μόνο το όνομα, αλλά η αδιαλλαξία στο όνομα, που αποτελεί την κατάληξη μιας πολιτικής στάσης, η οποία ξεκινάει από την ιδεολογική χρήση της ιστορίας και φτάνει σε έναν είτε λανθάνοντα είτε ανοικτό αλυτρωτισμό, ο οποίος εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και όλα αυτά συνδέονται με προβλήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου στο εσωτερικό της γειτονικής μας χώρας. 

Δεν εφαρμόζεται η Συμφωνία της Οχρίδας. Δεν είναι ομαλές οι διεθνοτικές σχέσεις μεταξύ των δύο μεγάλων κοινοτήτων της χώρας. Δεν εφαρμόζεται η συμφωνία του Μαρτίου του 2013 μεταξύ των μεγάλων πολιτικών κομμάτων. Δεν μετέχει στο Κοινοβούλιο ενεργά η Αξιωματική Αντιπολίτευση. Υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα ελευθερίας του Τύπου και διαφάνειας. Υπάρχουν πολύ σοβαρά προβλήματα ευρωπαϊκών αρχών και κριτηρίων Κοπεγχάγης και πολύ σοβαρά προβλήματα σε σχέση με το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και τα κριτήρια που εφαρμόζει το ΝΑΤΟ για την πολιτική ανοιχτών θυρών.

Εμείς είμαστε καλόπιστοι και συγκεκριμένοι. Ξέρετε, ότι επισκέφτηκα τα Σκόπια ως Προεδρεύων του Συμβουλίου της Ε.Ε., συναντήθηκα με τον κ. Γκρουέφσκι και είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις για ενεργειακή συνεργασία.  Εγκαινίασα ο ίδιος προ 15 ετών τον αγωγό πετρελαίου Θεσσαλονίκης - Σκοπίων και θέλουμε να προχωρήσουμε τον συνδετήριο αγωγό μεταξύ ΤΑΠ και πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Είμαστε ο δεύτερος άμεσος επενδυτής -παρά την κρίση και μετά την κρίση- στα Σκόπια. Έχουμε έντονη παρουσία σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Αλλά η θέση μας είναι πάρα πολύ καθαρή. Αποδεχόμαστε, δηλαδή, σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό πριν τον όρο « Μακεδονία», το οποίο όμως είναι ένα ενιαίο έναντι πάντων και όχι ένα όνομα εσωτερικής χρήσης και ένα όνομα εξωτερικής ή ένα όνομα διεθνούς και ένα όνομα διμερούς χρήσης. Αυτά είναι αδιανόητα. Θα πρέπει να υπάρχει μια λύση, η οποία δεν θα αναπαράγει κανένα απολύτως πρόβλημα και αυτό είναι κατανοητό.

Εμείς κάναμε τη μεγάλη Σύνοδο των δυτικών Βαλκανίων. Η μεγάλη Σύνοδος των Δυτικών Βαλκανίων, η θεσμική, η επίσημη, ήταν η συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών, Ε.Ε. και Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη επί των ημερών της Ελληνικής Προεδρίας. Οι άλλες πρωτοβουλίες είναι πρωτοβουλίες παλαιές, όχι καινούργιες, και επαναλαμβάνονται διαρκώς με διάφορα σχήματα. Δεν επιδιώξαμε να κληθούμε. Στο Βερολίνο δεν κλήθηκε ούτε η Ιταλική Προεδρία, η οποία ασκούσε την Προεδρία εκείνο το εξάμηνο. Δεν θεωρήσαμε ότι θα μας προσφέρει κάτι, ούτε θέλουμε να μετέχουμε σε συζητήσεις, οι οποίες μπορεί να καταλήξουν σε άσκηση οποιασδήποτε πίεσης εκτός του πλαισίου του Ο.Η.Ε. και της διαδικασίας που διευθύνει ο κ. Νίμιτς. Είμαστε πάρα πολύ καθαροί από την άποψη αυτή.

Υπάρχουν άλλες Σύνοδοι, οι οποίες έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία, όπως η Σύνοδος που έγινε μεταξύ των χωρών του Βίζενγκραντ και των τριών χωρών - μελών της Ε.Ε. ( Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία) για τα ενεργειακά και ήταν πολύ πιο σημαντική, γιατί ανέδειξε τον Κεντρικό Διάδρομο Αιγαίου – Βαλτικής, τη λειτουργία της Ρεβυθούσας και των νέων τερματικών σταθμών που μπορεί να γίνουν, κυρίως, στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης, όπου υπάρχει προωθημένος σχεδιασμός. Επομένως, από αυτή την άποψη, ξέρουμε πού θέλουμε να μετάσχουμε και πού δεν θέλουμε να μετάσχουμε.

Βεβαίως, έχουμε πλήρη συνείδηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας - και επανέρχομαι στο ζήτημα της Ορθοδοξίας - και από την άποψη αυτή θέλουμε να είναι και απολύτως ομαλές οι σχέσεις μεταξύ των Πατριαρχείων. Γι' αυτό, όπως είχα την ευκαιρία να πω και στην πρόσφατη συνάντησή μου με τον Πατριάρχη Αντιοχείας και όπως έχω πει στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και σε συνεννόηση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, θα επαναλάβουμε την προσπάθειά μας - και εκκλησιολογικά, αλλά και πολιτειακά - να λυθεί το ζήτημα που έχει προκύψει στο Κατάρ σε σχέση με τις εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες, που έχει προκαλέσει μια σοβαρή αντιδικία μεταξύ του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων και του Πατριαρχείου Αντιοχείας και θα φροντίσουμε να ενισχύσουμε παντοιοτρόπως και ποικιλοτρόπως το Πατριαρχείο Αντιοχείας. 

Σε σχέση τώρα με το ζήτημα των χριστιανών πολιτών της Συρίας που ζητούν καταφύγιο σε χώρες της Ε.Ε., εμείς σε συνεννόηση και με το Πατριαρχείο Αντιοχείας, όπου έχουμε αιτήματα, τα οποία μπορούμε να εξυπηρετήσουμε στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομιμότητας, τα εξυπηρετούμε με τον καλύτερο τρόπο. Αλλά δεν έρχονται δια θαλάσσης, ως παράνομοι μετανάστες, αυτοί οι Σύριοι πολίτες. Μετακινούνται με άλλους τρόπους και μέσω άλλων διαδρομών. Είμαστε, λοιπόν, σε συνεννόηση με το Πατριαρχείο, ώστε να μπορέσουμε να βοηθήσουμε απ' αυτή την άποψη.

Με ρώτησε η κυρία Κανέλλη, για το αν υπάρχει κάποια διαφορά διεθνοπολιτική και διεθνοδικαιική μεταξύ Κοσόβου και Κριμαίας. Καταρχάς, η Ελλάδα δεν έχει αναγνωρίσει το Κόσοβο και είναι πέντε οι χώρες της Ε.Ε. που δεν το έχουν αναγνωρίσει. Είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία, η Ρουμανία και η Σλοβακία και έχουμε ενιαία στάση οι πέντε χώρες. Αυτό δεν σημαίνει, ότι δεν έχουμε ομαλές σχέσεις με το Κόσοβο. Έχουμε εξαιρετικά ομαλές σχέσεις και στηρίζουμε μια οντότητα, η οποία αυτή τη στιγμή περιμένει να σχηματίσει κυβέρνηση, η οποία δεν σχηματίζεται επί μήνες.

Δεν σκεφτόμαστε να τροποποιήσουμε την πολιτική μας για το ζήτημα του Κοσόβου. Εάν με ρωτάτε, εάν η διεθνής κοινότητα θα ήθελε να αλλάξουμε τη θέση μας, προφανώς θα ήθελε να την αλλάξουμε, διότι δεν είμαστε στο main stream, στο κεντρικό ρεύμα, της ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής στάσης, αλλά το ίδιο ισχύει και για την Ισπανία, το ίδιο ισχύει και για τη Ρουμανία, το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο. Τη μεγαλύτερη αντίδραση την έχει, για προφανείς λόγους, η Ισπανία στα θέματα αυτά. 

Άρα, λοιπόν, δεν έχουμε αναγνωρίσει το Κόσοβο, αλλά στηρίζουμε το διάλογο Πρίστινας - Βελιγραδίου. Τον στηρίξαμε εμπράκτως, διότι επί των ημερών μας στην Προεδρία, ξεκίνησε η Διακυβερνητική Διάσκεψη για την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε., που έχει ως προϋπόθεση το σεβασμό και τη συνέχιση του διαλόγου.  Επιπλέον, στο Κόσοβο, όπως ξέρετε, υπάρχει γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, υπέρ της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Τώρα, μπορείτε να συγκρίνετε τι συμβαίνει στο Κόσοβο με το τι συμβαίνει στην Κριμαία. Δεν θέλω να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, αλλά πάντως αυτή είναι η διαφορά των καταστάσεων. Η Ελλάδα έχει συνεπή στάση.

Στο ερώτημα της κ. Κανέλλη, περί βρετανικών βάσεων, επειδή αυτό είναι ένα ανοιχτό σχολικό ερώτημα - το βάζουν στις εξετάσεις του διεθνούς δικαίου - εάν οι βρετανικές βάσεις έχουν θαλάσσιες ζώνες, η απάντηση είναι, ότι δεν έχουν θαλάσσιες ζώνες οι βρετανικές βάσεις. Η Κυπριακή Δημοκρατία ασκεί πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα, κυκλοτερώς στο νησί. Επίσης, πρέπει να σας πω, ότι μεσολάβησε, πριν το ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου του 2014, η συνάντηση του προέδρου Αναστασιάδη με τον Πρωθυπουργό Κάμερον στο Λονδίνο και Κοινό Ανακοινωθέν Κύπρου – Ηνωμένου Βασιλείου, εξαιρετικά θερμό, με το οποίο υποσχέθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο να περιορίσει δραστικά την έκταση των κυρίαρχων βάσεων, αποδίδοντας πολύ μεγάλη έκταση στην Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη, των τελευταίων μηνών, η οποία πρέπει να καταγραφεί, τουλάχιστον, στα πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων.

Σε σχέση με τα αγροτικά προϊόντα, πρέπει να πω στην κυρία Τριανταφύλλου, η οποία ρώτησε, ότι έχουμε, κατ' επανάληψη, διαβεβαιώσει τους παραγωγούς, οι οποίοι εθίγησαν, ότι θα έχουν πλήρη κάλυψη. Οι ζημιές είναι εξαιρετικά μικρές και περιορισμένες, οι υπολογισμοί που κάνει το Υπουργείο Οικονομικών είναι ότι πρόκειται για ζημιές λιγότερες των 10 εκατομμυρίων και εν πάση περιπτώσει, υπάρχουν μηχανισμοί πλήρους αποζημίωσης. Προσέξτε, πλήρους αποζημίωσης, των νόμιμων συναλλαγών. Δεν μπορούμε να λάβουμε υπόψη τριγωνικές συναλλαγές με off shore εταιρίες. Επίσης, πρέπει να προβληματιστούμε από τις διαφορές τιμών μεταξύ περιοχών της χώρας και πρέπει να κάνουμε μια ειλικρινή και ανοιχτή συζήτηση με τους αγρότες μας, ώστε να έχουν μια ετοιμότητα επαναπροσανατολισμού. Αγορά είναι και η Ουκρανία, πολύ σημαντική και βεβαίως βρέθηκε αμέσως η ινδική αγορά για τα νεκταρίνια, η οποία ινδική αγορά είναι τεραστίων διαστάσεων αγορά, είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, γιατί μιλάμε αυτή τη στιγμή για τη χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο. Από την άποψη αυτή, η συνάντησή μου με την Ινδή Υπουργό Εξωτερικών στον ΟΗΕ, στη Γενική Συνέλευση το Σεπτέμβριο, ήταν εξαιρετικά θετική και θερμή. Θα σας πω στο τελευταίο μέρος, πολύ σύντομα και άλλα στοιχεία από την άποψη αυτή.

Στην ερώτηση για το, εάν κινδυνεύουμε να πάθουμε εδώ, αυτό που έπαθε ο Πρωθυπουργός της Σερβίας, που εδέχθη μια δημόσια απάντηση, η οποία ήταν εναντίον της πολιτικής της χώρας του. Πρέπει να σας πω, ότι μεταξύ κρατών της διεθνούς κοινότητας, μπορεί να υπάρχουν και διαφωνίες δημόσιες. Εν πάση περιπτώσει, θα έχει προηγηθεί η δική μου επίσκεψη στην Άγκυρα και η δική μου συνέντευξη, πριν από την επίσκεψη του κ. Νταβούτογλου και τις δηλώσεις, που θα κάνει αυτός εδώ, από την άποψη αυτή.

• Προηγούμενο
• Επόμενο