11 Οκτωβρίου 2008

 

Συνέντευξη Ευ. Βενιζέλου στην Ημερησία στον δημοσιογράφο Γιάννη Αντύπα


Ο πρωθυπουργός προσπαθεί να αποδώσει όλα τα προβλήματα στην διεθνή κρίση, ενώ το ΠΑΣΟΚ επιμένει πως η κρίση στην Ελλάδα έχει κυρίως εσωτερικά αίτια που οφείλονται στις επιλογές της κυβέρνησης. Πώς το βλέπετε εσείς;

Ευ. Βενιζέλος: Ενώ η Ελλάδα είναι πολύ λιγότερο από άλλες χώρες εκτεθειμένη στη διεθνή οικονομική κρίση είναι πολύ περισσότερο από άλλες χώρες εκτεθειμένη στην κρίση αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας του κράτους.

Η κρίση της Ελλάδας είναι πρωτίστως πολιτική. Και αυτή η πολιτική κρίση έχει έντονες αρνητικές επιπτώσεις στο εισόδημα του πολίτη, ιδίως στα χαμηλά και μεσαία στρώματα.
Η κρίση του κοινωνικού κράτους (της δημόσιας υγείας, της δημόσιας παιδείας κ.ο.κ.) οξύνει την εισοδηματική κρίση. Η εισοδηματική ανεπάρκεια και η αισχροκέρδεια διαμορφώνουν το εκρηκτικό μείγμα της ακρίβειας στην αγορά.
Σε όλα αυτά προστίθεται τώρα η κρίση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος που είναι πρωτίστως κρίση εμπιστοσύνης. Η κρίση εμπιστοσύνης προκαλεί ντόμινο επιπτώσεων στη ρευστότητα των τραπεζών, στην ρευστότητα των επιχειρήσεων, στους ρυθμούς ανάπτυξης, στη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας, στην απασχόληση, στα εισοδήματα των πολιτών. Τώρα συνεπώς, περισσότερο από ποτέ τα τελευταία χρόνια, χρειάζεται πολιτική αξιοπιστία, ικανότητα και στιβαρότητα που δεν διαθέτει η κυβέρνηση του κ. Καραμανλή.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατέθεσε ο κ. Αλογοσκούφης ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τόσο κρίσιμης συγκυρίας;

Ευ. Βενιζέλος: Ούτε κατά διάνοια. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού τοποθετημένο μέσα σε όσα συμβαίνουν διεθνώς είναι όχι μόνον κοινωνικά άδικο και αντιαναπτυξιακό, αλλά και αφελές. Πρόκειται βεβαίως για ένα τελείως εικονικό προσχέδιο. Άλλωστε από τώρα έως την ψήφιση του προϋπολογισμού τον Δεκέμβριο μεσολαβούν δυόμισι κρίσιμοι μήνες μέσα στους οποίους μπορεί να συμβούν πολλά.
Η κυβέρνηση δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τα αίτια, το βάθος και την ένταση της κρίσης και έτσι δεν προετοιμάζει τα αναγκαία δημοσιονομικά και θεσμικά εργαλεία. Είναι προφανές ότι δεν έχει την πολιτική αποφασιστικότητα, την επινοητικότητα, αλλά και την ευαισθησία που απαιτείται για να προστατευθούν τα νοικοκυριά αλλά και οι επιχειρήσεις. Αυξάνει υπέρμετρα και άδικα τη φορολογική επιβάρυνση χωρίς να υπάρχει κανένα κοινωνικό και αναπτυξιακό αντίκρισμα.

Μήπως φοβάται την επιτήρηση;

Ευ. Βενιζέλος: Δεν θέλω στις σημερινές συνθήκες κρίσης να αναφερθώ στο παρελθόν. Η επιτήρηση θα είναι η συμβολική πιστοποίηση της πλήρους αποτυχίας της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Επί της ουσίας είναι βεβαίως αστείο να μιλάμε σήμερα για επιτήρηση.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας βασίζεται στα μέσα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 1992 που δεν έχουν καμία σχέση με τα διεθνή και ευρωπαϊκά δεδομένα του 2008 - 2009. Βρισκόμαστε σε συνθήκες κρίσης και χρειάζονται δραστικές παρεμβάσεις με πρωταγωνιστή το κράτος τόσο σε εθνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η αγορά και κυρίως όλοι οι πολίτες προσβλέπουν και πάλι στο κράτος που οφείλει να στηρίξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα όχι για να διευκολύνει τους τραπεζίτες και τα καλοπληρωμένα στελέχη, αλλά για να στηριχθεί η ανάπτυξη, η απασχόληση, το εισόδημα και οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών, το μέλλον του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Το κράτος, που τόσοι επιχείρησαν να απαξιώσουν ιδεολογικά, καλείται τώρα να σώσει και να αναδιατάξει τη χρηματοοικονομική σφαίρα προκειμένου να προστατευθεί η πραγματική οικονομία.

 Υπάρχει, κατά τη γνώμη σας, κίνδυνος ύφεσης και στη χώρα μας;

Ευ. Βενιζέλος: Το 2009 θα είναι μία πολύ δύσκολη χρονιά. Ο ρυθμός ανάπτυξης φοβάμαι ότι μπορεί να σημειώσει μεγάλη κάμψη, αν λάβουμε υπόψη ότι με βάση τη διαστρωμάτωση του ΑΕΠ στην ελληνική οικονομία καθοριστικός είναι ο ρόλος της κατανάλωσης, της οικοδομής, του τουρισμού και των εισροών από τη ναυτιλία. Οι τωρινές προβλέψεις και για τα τέσσερα αυτά πεδία δεν είναι καλές.
Συνεπώς εκτός από τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, απαιτούνται άμεσες στοχευμένες παρεμβάσεις σε δύο πολύ κρίσιμους τομείς της πραγματικής οικονομίας: Στην οικοδομή μέσα από τη στήριξη της λήψης και εξυπηρέτησης στεγαστικών δανείων με επιδότηση επιτοκίου και φορολογικές ελαφρύνσεις και τον τουρισμό. Απαιτούνται επίσης μέτρα πολύπλευρης στήριξης της μικρής και πολύ μικρής επιχείρησης που προσφέρει και το 80% της απασχόλησης.
Αυτό απαιτεί δύο τουλάχιστον κινήσεις: Το ταμείο εγγυοδοσίας μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων πρέπει να αποκτήσει περισσότερα κεφάλαια και πολύ πιο εκτεταμένο ρόλο, ενώ η φορολογική μεταχείριση της μικρής και πολύ μικρής επιχείρησης πρέπει να επανεξεταστεί με βάση τα δεδομένα της συγκυρίας και τις νέες αναπτυξιακές ανάγκες.

 Το ΠΑΣΟΚ επιμένει όμως στο κοινωνικό πακέτο. Τώρα με το επίδομα θέρμανσης και το επίπεδο αλληλεγγύης για όλους όσοι έχουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 10.500 ευρώ. Το κόστος των μέτρων αυτών σύμφωνα με το ΠΑΣΟΚ είναι 2 δισ. ενώ σύμφωνα με την κυβέρνηση ξεπερνά τα 2,5. Είναι εφικτά τα μέτρα αυτά χωρίς προσφυγή σε πρόσθετους φόρους;

Ευ. Βενιζέλος: Κάθε σοβαρό φορολογικό σύστημα λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής και υπηρετεί αναπτυξιακούς και κοινωνικούς στόχους, στόχους που πρέπει να έχει κάθε σύγχρονο κοινωνικό κράτος δικαίου. Αυτό προϋποθέτει μία νέα συνολική «εθνική συμφωνία φορολογικής εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης». Μια τέτοια συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί μόνον από μία πολιτικά αξιόπιστη κυβέρνηση που εμπνέει εμπιστοσύνη και σιγουριά στην αγορά και την κοινωνία. Οι επιμέρους προτάσεις του ΠΑΣΟΚ πρέπει να τοποθετούνται πάντα σε αυτό το πολιτικό, οικονομικό, αναπτυξιακό, δημοσιονομικό και κοινωνικό πλαίσιο. Τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα πρέπει όμως επειγόντως να ενισχυθούν για να στηριχθεί το επίπεδο ζωής τους, αλλά και η κατανάλωση που κινεί την μηχανή της οικονομίας. Το ίδιο ισχύει και για τα μέτρα προστασίας των δανειοληπτών -ιδίως στεγαστικών δανείων- που πρέπει να είναι γενναία και πρακτικά. Οι κυβερνητικές ρυθμίσεις δεν αρκούν. Το πρόβλημα των τραπεζών τώρα δεν είναι η μη εξυπηρέτηση των δανείων αυτών, αλλά τα κακά τους χαρτοφυλάκια και η κατάρρευση της διατραπεζικής εμπιστοσύνης και άρα αγοράς. Θα ήταν ανόητο το τραπεζικό σύστημα αν μαζί με το κράτος δεν διευκόλυνε την εξυπηρέτηση των δανείων των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων.

 Μήπως όμως με σχέδια διάσωσης, όπως αυτό του Πόλσον στις Η.Π.Α. ή του Γκόρντον Μπράουν στο Ηνωμένο Βασίλειο οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των τραπεζών;

Ευ. Βενιζέλος: Είναι δυστυχώς έτσι. Τα κράτη, άρα οι κρατικοί προϋπολογισμοί καλούνται να στηρίξουν το τραπεζικό σύστημα. Αυτό όμως πρέπει να γίνει για να σπάσει ο φαύλος κύκλος και να μην έχουμε φαινόμενα ύφεσης. Για να προστατευθούν οι επιχειρήσεις και άρα οι θέσεις απασχόλησης και οι αμοιβές των εργαζομένων. Για να προστατευθούν οι καταθέσεις, αλλά και η αγοραία αξία των ακινήτων των νοικοκυριών. Για να προστατευθούν τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων. Αυτό όμως πρέπει να συμβεί μέσα σε ένα τελείως διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο σχέσης κράτους και τραπεζικού συστήματος, μέσα σε ένα νέο ολοκληρωμένο σύστημα εποπτείας που δεν θα επιτρέψει ξανά ψευτοτιτλοποιήσεις, «φούσκες», παιχνίδι παραγώγων και όλο το κερδοσκοπικό «πάρτι» που χρόνια τώρα εξελίσσεται διεθνώς. Σε προσωπικό επίπεδο οι υπεύθυνοι της κρίσης πρέπει να πληρώσουν. Το πακέτο στήριξης των τραπεζών για να αποδώσει όμως αναπτυξιακά και κοινωνικά πρέπει να συνοδεύεται από αντίστοιχα πακέτα στήριξης των δανειοληπτών και των επιχειρήσεων.

 Η κυβέρνηση δήλωσε πως εγγυάται πολιτικά τις καταθέσεις στο σύνολο τους και κατέθεσε ήδη στη Βουλή τροπολογία για την αύξηση του ύψους των εγγυημένων καταθέσεων από τις 20.000 στις 100.000 ευρώ. Είναι επαρκές αυτό το μέτρο;

Ευ. Βενιζέλος: Το μέτρο αυτό είναι αναγκαίο, αλλά όχι επαρκές. Η πολιτική εγγύηση του συνόλου των καταθέσεων επίσης δεν αρκεί. Πρέπει η εγγύηση αυτή να προσλάβει θεσμικά και άρα νομοθετικά χαρακτηριστικά, ώστε να είναι σε κάθε περίπτωση διασφαλισμένη η υπόσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος συνολικά και κάθε ελληνικής τράπεζας χωριστά. Άρα πρέπει να υπάρχει δημοσιονομική πρόβλεψη για τη μετοχική παρέμβαση του κράτους στο κεφάλαιο τραπεζών και για την εγγυημένη από το κράτος λειτουργία της διατραπεζικής αγοράς. Αυτό πρακτικά θα διευκολύνει τη ρευστότητα των τραπεζών, τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, τη χορήγηση στεγαστικών και άλλων δανείων, τη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας.
Αυτή η κρατική παρέμβαση πρέπει όμως να γίνεται με σοβαρά ανταλλάγματα υπέρ του δημοσίου και του κοινωνικού συνόλου. Οι μετοχές των τραπεζών μετά την κρίση πρέπει να αποδώσουν υπεραξίες υπέρ του δημοσίου. Ταυτόχρονα δε πρέπει να διευκολυνθεί η εξυπηρέτηση των δανείων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, να καταργηθούν όλες οι παράνομες και καταχρηστικές πρακτικές των τραπεζών, να γίνουν οι αναγκαίες ανανεώσεις ή παρατάσεις εξόφλησης δανείων και φυσικά να μειωθούν τα επιτόκια όχι μόνο της ΕΚΤ αλλά και της διατραπεζικής αγοράς που είναι βάση υπολογισμού για τα στεγαστικά και άλλα δάνεια.  



*Η συνέντευξη δόθηκε στον δημοσιογράφο Γιάννη Αντύπα.

12-14 Μαΐου 2024: Η καμπύλη της Μεταπολίτευσης (1974-2024)



Σχετικό link https://ekyklos.gr/ev/849-12-14-maiou-2024-i-kampyli-tis-metapolitefsis-1974-2024.html 

5-7 Νοεμβρίου 2023. Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ VΙΙ: Ασυμμετρίες και εθνική ατζέντα

Περισσότερα …

2.5.2023, Ch. Dallara - Ευ. Βενιζέλος: "Ελληνική κρίση: Μαθήματα για το μέλλον"

https://ekyklos.gr/ev/839-ch-dallara-ev-venizelos.html 

Περισσότερα …

Ευ. Βενιζέλος, Μικρή εισαγωγή στο Σύνταγμα και στο Συνταγματικό Δίκαιο, ebook

Περισσότερα …

Πρακτικά του συνεδρίου "Δικαιοσύνη: Η μεταρρύθμιση μιας εξουσίας και η αφύπνιση μιας ιδέας", ebook, 2022

Περισσότερα …

Εκδοχές Πολέμου 2009 - 2022, εκδ. Πατάκη

Περισσότερα …

23.9.2020 Ο Παύλος Τσίμας συζητά με τον Ευάγγελο Βενιζέλο | Η Ελλάδα Μετά IV: Μετά (; ) την πανδημία 

https://vimeo.com/461294009

6.6.2019 Αποχαιρετιστήρια ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην Ολομέλεια της Βουλής

https://vimeo.com/340635035

13.2.2019, Ευ. Βενιζέλος Βουλή: Οδηγούμε τη χώρα σε θεσμική εκκρεμότητα, κολοσσιαίων διαστάσεων

https://vimeo.com/316987085

20.12.2018, Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στην παρουσίαση του βιβλίου «Η Δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και Ιστορίας» 

https://vimeo.com/307841169

8.3.2018, Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στη Βουλή κατά τη συζήτηση επί της πρότασης της ΝΔ για τη σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης 

https://vimeo.com/259154972 

21.2.2018, Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου για την υπόθεση Novartis | "Πάρτε το σχετικό"

https://vimeo.com/256864375