Αθήνα, 5 Σεπτεμβρίου 2016  

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ 100,3 με τον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε 

Άρ. Πορτοσάλτε: Καλημέρα, καλή εβδομάδα σας εύχομαι. Προτού ξεκινήσουμε παρακαλώ να θυμηθούμε πως ακριβώς το είπε ο Υπουργός, κ. Παππάς εκεί στο Προεδρικό «και να συγκροτήσουμε βεβαίως μία ισχυρή εποπτική  αρχή η οποία θα είναι ο  άγρυπνος φρουρός του επιπέδου και της ποιότητας που οφείλουμε ως πολιτεία να διασφαλίσουμε για τους Έλληνες και της Ελληνίδες». Κύριε Βενιζέλε τώρα η κυβέρνηση, ο κ. Παππάς θυμήθηκε το Εθνικό συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, να συγκροτήσουμε τη ρυθμιστική αρχή...

Ευ. Βενιζέλος: Μάλιστα ο Γενικός Γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης κάποια στιγμή φάνηκε να λέει ότι οι άδειες των περιφερειακών και  θεματικών σταθμών θα ήταν σκόπιμο να δοθούν από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης.

Άρ. Πορτοσάλτε: Τι εννοεί σκόπιμο; Τι καταλαβαίνετε; 

Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, αυτό που είπε ο κ. Παππάς απευθυνόμενος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι χρειάζεται μία ρυθμιστική αρχή όχι επειδή αυτό είναι επικοινωνιακά χρήσιμο αλλά επειδή το προβλέπει το Σύνταγμα. Το κακό είναι ότι η κύρια αποστολή της ρυθμιστικής αυτής αρχής είναι να δίνει τις άδειες.  Και τις άδειες τις υφάρπαξε η κυβέρνηση, επικαλούμενη το «δίκαιο της ανάγκης». Με μία καταπληκτική αιτιολογία που λέει: «Αφού η Βουλή, η Διάσκεψη των Προέδρων, δεν μπορεί να ανανεώσει τη θητεία ή να βρει νέα μέλη, στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, τότε μεταφέρονται οι αρμοδιότητες του Εθνικού Συμβουλίου  στην ίδια την κυβέρνηση». Μα, το Σύνταγμα, το 2001, αφαίρεσε τις αρμοδιότητες εποπτείας της ραδιοτηλεόρασης και αδειοδότησης από την εκτελεστική εξουσία και διαμόρφωσε μία Ανεξάρτητη Αρχή υπό τον έλεγχο της Βουλής, ακριβώς για να υπάρχουν εγγυήσεις διαφάνειας και πολυφωνίας. Ακριβώς για να μην υπάρχει η καχυποψία ότι μία κυβέρνηση επιδιώκει την αναπαραγωγή των απόψεων της μέσα από τα Μέσα Ενημέρωσης. Τώρα αφού τελείωσε υποτίθεται η δημοπρασία, ο πλειοδοτικός διαγωνισμός, ξαναθυμούνται με έναν προκλητικό -θα έλεγα - τρόπο το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και ομολογούν ότι αυτό που έγινε, έγινε κατά παράβαση του άρθρου 15 του Συντάγματος.

Άρ. Πορτοσάλτε: Έχουν όμως μία επιχειρηματολογία κ. Βενιζέλο ότι δηλαδή η αντιπολίτευση απέτρεψε συστηματικά τη συγκρότηση του ΕΣΡ, μπορείτε να μας πείτε τι ακριβώς συνέβαινε, δημιουργούσατε προσκόμματα;

Ευ. Βενιζέλος: Η Διάσκεψη των Προέδρων είναι αρμόδια για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών. Η Διάσκεψη των Προέδρων είναι ένα περίεργο όργανο –ομολογώ - διότι υπερεκπροσωπείται το πρώτο κόμμα, επειδή μετέχουν όλοι οι πρόεδροι των κοινοβουλευτικών επιτροπών, που συνήθως ανήκουν στο πρώτο κόμμα και είναι πολύ μικρή η εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης. Το Σύνταγμα απαιτεί πλειοψηφία όχι αυξημένη απλώς, 3/5 ή 2/3, αλλά 4/5 ακριβώς επειδή οι πολλοί που μετέχουν στη Διάσκεψη ανήκουν στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το ίδιο διάστημα η κοινοβουλευτική πλειοψηφία φρόντισε με προτάσεις της να καταστήσει εφικτή τη συγκρότηση άλλων Ανεξαρτήτων Αρχών, όπως είναι για παράδειγμα, ο Συνήγορος του Πολίτη ή το ΑΣΕΠ. Δεν έγινε όμως το ίδιο με το ΕΣΡ. Η κυβέρνηση δεν εξάντλησε τις δυνατότητες που είχε για συναίνεση και συμφωνία στο ΕΣΡ.

Άρ. Πορτοσάλτε: Ήθελε να τοποθετήσει πρόσωπα προκειμένου να ελέγχει το ΕΣΡ;

Ευ. Βενιζέλος: Όχι, νομίζω ότι οχυρώθηκε πίσω από την αυξημένη πλειοψηφία κατά τρόπο αντίστροφο, δηλαδή βολεύτηκε με την ιδέα ότι δεν θα υπάρχει ΕΣΡ. Μόνο που, όπως έχω πει κατ’ επανάληψη, το ΕΣΡ είναι συνταγματικό όργανο και όργανο διαρκές. Δεν μπορείς σ΄ ένα τέτοιο όργανο να πεις, λήγει η θητεία των παλιών μελών και θα αφήσω ένα κενό και μετά θα βρω καινούργια. Έπρεπε να έχει λυθεί το θέμα της ανάδειξης των νέων μελών πριν λήξει η θητεία των παλιών μελών. Αυτό είναι το βασικό νομικό πρόβλημα το οποίο υπάρχει.

Άρ. Πορτοσάλτε: Και τώρα λοιπόν, αφού παρήχθη αυτό το αποτέλεσμα προχθές με αυτή τη διαδικασία παρωδία τώρα ξαναθυμάται η κυβέρνηση το ΕΣΡ.

Ευ. Βενιζέλος: Βεβαίως, διότι η διαδικασία αυτή η οποία ήταν εντυπωσιακή ως τηλεοπτικό θέαμα, τύπου Big Brother, οδήγησε στην ανατροπή της βασικής –ας το πούμε έτσι- επιχειρηματολογίας της Κυβέρνησης, η οποία έλεγε «πρέπει να επικρατήσει η λογική της αγοράς, μια αμιγώς επιχειρηματική λογική, διαφανής, άρα αφού η διαφημιστική πίτα έχει μικρύνει πρέπει να έχουμε λίγες άδειες όχι γιατί έχουμε λίγες συχνότητες, συχνότητες τεχνικά υπάρχουν πολύ περισσότερες, αλλά επειδή δεν μπορεί να είναι βιώσιμοι οι σταθμοί».

Η δημοπρασία με εξαίρεση την πρώτη άδεια – θα έλεγα – η οποία ήταν συντριπτικά φθηνότερη και έχει στοιχεία πολύ πιο ορθολογικά από τις επόμενες, έδειξε ότι δεν υπάρχει λογική αγοράς. Υπάρχει μια λογική πλειοδοσίας η οποία δεν έχει καμία σχέση με την διαφημιστική δαπάνη και με την οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Άρα, το επιχείρημα της αγοράς το ανέτρεψε η ίδια η διαδικασία. Δεν μένει, λοιπόν, κανένα επιχείρημα αυτή τη στιγμή για την τεχνητή έλλειψη συχνοτήτων και αδειών που έχει προκαλέσει η κυβέρνηση και για όλη αυτή την τεράστια αναστάτωση στο τηλεοπτικό τοπίο που είναι αναστάτωση τελικά όχι στο όνομα της Δημοκρατίας αλλά στο όνομα μιας πολύ μικρής κομματικής σκοπιμότητας η οποία, βέβαια, μόνο βραχυπρόθεσμη είναι. Αλλά είναι βλαπτική για την ουσία της δημοκρατικής πολυφωνίας.

Άρ. Πορτοσάλτε: Για αυτά τα 246 εκατομμύρια για τις άδειες...

Ευ. Βενιζέλος: Δεν είναι 246, κύριε Πορτοσάλτε... Είναι 82 σε πρώτη φάση. Και τα άλλα θα τα δούμε. Γιατί, όταν ένας επιχειρηματίας, έστω,  με μη ορθολογικό τρόπο, λέει θα δώσω τόσα πολλά χρήματα, προφανώς θέλει ένα καθαρό τοπίο όπως το υπόσχεται η κυβέρνηση. Άρα, σου λέει, δώσε μου ένα τοπίο χωρίς άλλους παίκτες, δώσε μου ένα τοπίο να μπορώ να παίρνω, τουλάχιστον το ¼ της διαφημιστικής δαπάνης και εγώ θα ανταποκριθώ σε μια υποχρέωση που έχω αναλάβει με την πλειοδοσία.

Άρ. Πορτοσάλτε: Ναι, αλλά αυτό το ποσό ξεπερνάει ήδη το υπολογισθέν από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Δηλαδή, ο κ. Πρωθυπουργός μας είπε ότι οι 200 είναι η αγορά, σαν να την ξέρει, σαν να την λειτουργεί, δια τέσσερα 50 και δώσαμε και είκοσι χιλιάδες ευρώ για να μας κάνει μια διαίρεση το Ινστιτούτο της Φλωρεντίας.

Ευ. Βενιζέλος: Το οποίο Ινστιτούτο της Φλωρεντίας έχει πει όχι μόνο αυτό που επικαλείται ο Πρωθυπουργός, αλλά έχει πει ότι η τιμή εκκίνησης της δημοπρασίας για τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς πρέπει να είναι μεταξύ 500.000 και 2.000.000. Αυτή την τιμή εκκίνησης έδωσε το Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Εγώ σας λέω όμως το παράδειγμα που είπα σε ένα άρθρο μου, που ανάρτησα χθες στην ιστοσελίδα μου. Ας πούμε ότι η κυβέρνηση ήθελε χρήματα για να λύσει δημοσιονομικά προβλήματα. Τι το απλούστερο να πεις ότι οι άδειες είναι όχι 4 αλλά 8 και η τιμή εκκίνησης είναι, ας πούμε, 30 εκατ., το οποίο και αυτό είναι ένα πολύ υψηλό τίμημα, αλλά ας πούμε συμβατικά ότι είναι ένα τίμημα το οποίο έχει μία λογική και μία διαφάνεια και μία λίγο έως πολύ ισοτιμία μεταξύ της αξίας των αδειών. Θα μπορούσε να είχε συγκεντρώσει μόνο στην αφετηρία αυτά τα περιβόητα 240 εκατ. Άρα ούτε το κριτήριο του δημοσιονομικού οφέλους ισχύει, το οποίο κατά την άποψη μου δεν μπορεί να είναι και το βασικό, διότι το Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο  15 ποιοτικά κριτήρια. Άρα πρέπει να έχεις ελέγξει πρώτα τις εγγυήσεις που απαιτεί το Σύνταγμα για την ποιότητα του προγράμματος και την  πολυφωνία τη διασφαλισμένη που απαιτείται. Αυτά δεν έχουν γίνει. Έχουν γίνει με έναν πολύ γραφειοκρατικό και επιπόλαιο τρόπο.

Άρ. Πορτοσάλτε: Ακούγαμε τον κ. Παππά να μας λέει ότι το πορτοφόλι του ιδιοκτήτη μας ενδιαφέρει. Ότι η τηλεόραση είναι και πολιτισμός ότι είναι και ψυχαγωγία – η τηλεόραση είναι και άλλα πράγματα. Αυτό που καταλάβαμε είναι ότι αποζητούσε το πορτοφόλι.

Ευ. Βενιζέλος: Αν λοιπόν το ζητούμενο ήταν το «πορτοφόλι» -να δεχθώ τη λογική τους προς στιγμήν- τότε θα μπορούσαν οι άδειες να είναι περισσότερες, η τιμή εκκίνησης υψηλότερη, να είναι 25 εκ. 30 εκ, κι αυτό να οδηγήσει σε ένα άμεσο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, το οποίο να είναι πολύ σημαντικότερο από αυτό το οποίο εμφανίζεται τώρα. Το οποίο είναι στην πραγματικότητα 82 εκ σε πρώτη φάση και τα επόμενα χρόνια θα δούμε ποια θα είναι η κατάσταση. Διότι εδώ έχουμε και την αντιπολίτευση η οποία δεν αναγνωρίζει το πλαίσιο αυτό ως ένα πλαίσιο βιώσιμο και συνταγματικό.

Άρ. Πορτοσάλτε: Ναι πράγματι, εδώ περιμένουμε και την απόφαση του ΣτΕ και τα σχετικά.

Ευ. Βενιζέλος: Και να εξηγήσω εδώ ότι όλες αυτές οι εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί με τη διαδικασία της προσωρινής δικαστικής προστασίας (προσωρινές διαταγές, ασφαλιστικά μέτρα όπως λέγονται) επειδή εξαρτώνται από το κριτήριο της ανεπανόρθωτης βλάβης και από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, διαφορετικά αντιμετωπίζονται όταν δεν υπάρχει η απειλή διακοπής της εκπομπής ενός σταθμού και διαφορετικά όταν υπάρχει πλέον αυτή η απειλή – να διακοπεί η λειτουργία, διότι αυτό είναι μια «ανεπανόρθωτη βλάβη». 

Από την άλλη μεριά οι νέοι αδειούχοι φυσικά και θέλουν ένα καθαρό τοπίο, άρα αντιλαμβάνεστε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια κατάσταση η οποία είναι αδιέξοδη και εκρηκτική. Διότι υπάρχουν οι νέοι φορείς αδειών και υπάρχουν και οι λειτουργούντες σταθμοί και όλοι έχουνε τα δικά τους δικαιώματα σε σχέση τώρα με την εφαρμογή της νομοθεσίας αλλά και του Συντάγματος. Όλα αυτά δεν τίθενται μόνο ενώπιον του ΣτΕ αλλά θα τεθούν εκ των πραγμάτων και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Άρ. Πορτοσάλτε: Έπρεπε να επισπεύσει  το ΣτΕ τη συνεδρίαση εν τη ολομέλεια για να βγάλει την απόφαση ή έπρεπε να περιμένει η κυβέρνηση; 

Ευ. Βενιζέλος: Ένα από τα δύο πάντως. Διότι δεν μπορείς να έχεις εκκρεμή υπόθεση τέτοιων διαστάσεων στην Ολομέλεια του ΣτΕ και να προσπαθείς να δημιουργήσεις de facto καταστάσεις. Θα μπορούσε και το ΣτΕ να έχει συγκροτήσει την Ολομέλεια πριν από τις διακοπές τις δικαστικές αλλά εν πάση περιπτώσει οι δικαστικές διακοπές λήγουν 16 Σεπτεμβρίου ακόμα και με την πιο παραδοσιακή και τυπική αντίληψη περί δικαστικών διακοπών, και θα μπορούσε αυτό να έχει καθυστερήσει λίγες ημέρες ή κάποιες βδομάδες. Δεν νομίζω ότι υπήρχε κάποιος λόγος επείγοντος  να γίνουν κινήσεις υψηλού ρίσκου για τους θεσμούς και τη δημοκρατία.

Άρ. Πορτοσάλτε: Η έκθεση Θεσσαλονίκης και η εμφάνιση του κ. Πρωθυπουργού να κρατά το τρόπαιο δεν είναι ένας ισχυρός λόγος;

Ευ. Βενιζέλος: Αυτό είναι ισχυρός λόγος πολιτικός, επικοινωνιακός, κομματικός.  Εάν αυτή είναι η λογική, τότε αυτή η λογική δεν έχει καμία σχέση με θεσμούς, δημοκρατία, πολυφωνία, διαφάνεια και μεγαλοστομίες περί Συντάγματος.

Άρ. Πορτοσάλτε: Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη κ. Πρόεδρε θα μου επιτρέψετε... όλο αυτό γίνεται γα να ξεκαθαρίσουμε με την «διαπλοκή», να σπάσουμε το τρίγωνο τραπεζών, μιντιαρχών και του πολιτικού συστήματος. Δεν ξέρω τι θα γίνει με τα κανάλια αλλά κάποια δεν είναι ενήμερα ως προς τις υποχρεώσεις τους. Υπάρχει κάτι που να διασφαλίζει ότι αυτά τα χρήματα θα καταβληθούν τελικώς;  

Ευ. Βενιζέλος: Νομίζω ότι με τραπεζικά κριτήρια πρέπει να διασφαλιστεί αυτό το περιουσιακό στοιχείο που τώρα πια έχουν οι τράπεζες ή διεκδικούν οι τράπεζες αν δεν εξυπηρετούνται τα δάνεια. Γιατί ως «δανείστριες» έχουν μια σειρά από δικαιώματα και θέλουν να έχουν ένα ισχυρό περιουσιακό στοιχείο για να πάρουν από αυτό όσα μπορούν περισσότερα, εφόσον φτάνουμε σε μια τέτοια αναγκαστική λύση αλλαγής του τοπίου. Από την άλλη μεριά τώρα αυτά τα περί «διαφάνειας» και «διαπλοκής» δεν νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να τα σχολιάσουμε. Ο καθένας μπορεί να δει ποιο είναι το τοπίο πριν και ποιο είναι το τοπίο μετά. Πρόσωπα, καταστάσεις, γεγονότα. Τα μεγάλα λόγια είναι εύκολα όταν δεν χειρίζεσαι τα θέματα ως αρμόδιος. Όταν τα χειρίζεσαι, όπως έγινε τώρα με τον κ. Τσίπρα και τον κ. Παππά, βλέπετε το αποτέλεσμα ποιο είναι.

Άρ. Πορτοσάλτε: Επικοινωνιακά όμως η κυβέρνηση καταφέρνει να δημιουργεί ρήγματα στην κοινωνία αναφορικώς με τη δική σας συμπεριφορά, εννοώ του «παλαιού» πολιτικού συστήματος ... ότι χαρίσατε επί της ουσίας στους καναλάρχες.

Ευ. Βενιζέλος: Δεν ξέρω αν μπορεί κανείς να πει ότι χαρίστηκε στους καναλάρχες κάτι σε σχέση με τη λειτουργία των σταθμών αυτή καθ’ αυτή. Αλλά βεβαίως ο καθένας έμεινε με την εντύπωση ότι όποιος έχει ένα σταθμό είναι πανίσχυρος πολιτικά, μπορεί να μπει σε μια λογική ανταλλαγμάτων επικοινωνιακών, και έχει κάποιο όφελος σημαντικό σε άλλες διαδικασίες όπως είναι τα δημόσια έργα, οι προμήθειες του δημοσίου, κ.ο.κ. Αυτή είναι μια εντύπωση η οποία είναι βαθιά ριζωμένη και μπορεί να έχουμε και περιπτώσεις τέτοιες. Αλλά εγώ θα σας πάρω την πιο χαρακτηριστική περίπτωση: Πιστεύετε, ας πούμε, ότι η οικογένεια Μπόμπολα, για να πάρω ένα όνομα χαρακτηριστικό, η οποία είχε τον έλεγχο του Mega και δραστηριοποιείται στα δημόσια έργα, έχει αποδυναμωθεί στα δημόσια έργα σε σχέση με το παρελθόν; Δεν ξέρω. Δεν ξέρω αν το τοπίο των δημόσιων έργων αποδεικνύει τώρα, μετά και τη νέα κατανομή αδειών, ότι υπάρχει μια αποδυνάμωση των τεχνικών εταιρειών που δεν σχετίζονται πλέον με μέσα ενημέρωσης στην αγορά των δημοσίων έργων.

Αλλά η εντύπωση του κόσμου είναι αυτή που περιγράφετε και είναι δικό μας λάθος, διαχρονικό, των κυβερνήσεων πριν τον Ιανουάριο του 2015, που δεν είχε αποσαφηνιστεί η διαδικασία αυτή και δεν είχε γίνει ένας διαγωνισμός ο οποίος έπρεπε να είχε γίνει από το 1995, όταν ψήφισα τότε ως υπουργός Τύπου, πριν από 22 χρόνια, το καθεστώς της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης για πρώτη φορά. Αλλά θυμίζω ότι το καθεστώς αυτό είχε δημιουργηθεί σε μια βάση που είχε πολλά στοιχεία παθογένειας, από το 1989 επί κυβερνήσεως Τζανετάκη. Για να θυμηθούμε τα πράγματα όπως έχουν ιστορικά.

Άρ. Πορτοσάλτε: κ. Πρόεδρε σας ευχαριστώ πολύ

Ευ. Βενιζέλος: Σας ευχαριστώ, καλή συνέχεια. 

• Προηγούμενο
• Επόμενο