Σάββατο 31 Ιουλίου 2011
Συνέντευξη Ευ Βενιζέλου στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία
και τους δημοσιογράφους Δ. Τσιόδρα και Δ. Καδδά
Ερώτηση: Παρά τις αποφάσεις στη σύνοδο κορυφής και τις υπεραισιόδοξες δηλώσεις, από πολλές πλευρές διατυπώνονται αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα του σχεδίου και το ερώτημα παραμένει: Είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος σε τόσο υψηλό επίπεδο, όταν από μελέτες προκύπτει ότι δημόσιο χρέος μεγέθους άνω του 90% του ΑΕΠ είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμο;
Ευ. Βενιζέλος: Εάν αυτό που λέτε αλήθευε, τότε θα είχε πρόβλημα βιωσιμότητας συνολικά η ευρωζώνη, καθώς το δημόσιο χρέος στο σύνολο της ευρωζώνης κινείται κοντά στο επίπεδο του 90% του ΑΕΠ. Η βιωσιμότητα ενός δημοσίου χρέους σχετίζεται με τη μέση διάρκειά του, με το μέσο επιτόκιο και άρα το κόστος εξυπηρέτησης, με τις ετήσιες δανειακές ανάγκες, οι οποίες αποτυπώνονται σε απόλυτους αριθμούς και συνδέονται με τις δυνατότητες που έχει η αγορά να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες αυτές. Και βέβαια σχετίζεται με τα στοιχεία της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή με το ρυθμό ανάπτυξης, καθώς δεν πρέπει να μας απασχολεί μόνον ο αριθμητής που κλάσματος που αποτυπώνει το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά και ο παρονομαστής, δηλαδή αυτό καθεαυτό το μέγεθος του ΑΕΠ, που εξαρτάται από το ρυθμό ανάπτυξης, την ανταγωνιστικότητα και τις επιδόσεις μιας οικονομίας.
Το πόσο σημαντική ήταν η απόφαση της συνόδου κορυφής δεν εξαρτάται από τις αισιόδοξες δηλώσεις αλλά από την αντίδραση της αγοράς και των ίδιων των οίκων αξιολόγησης, που παρά τους τυπικούς χαρακτηρισμούς για πρώτη φορά εκφράζονται θετικά για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και για τις δυνατότητες να βγει από την περιδίνηση με ένα χρέος το οποίο είναι βιώσιμο.
Ερώτηση: Μπορεί η Ελλάδα, με τόσο βάρος που συνεχίζει να κουβαλάει, να έχει πρωτογενή πλεονάσματα επί σειρά ετών (πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ από καμιά χώρα), προκειμένου να μειώσει το χρέος, ή θα οδηγηθούμε σε ένα νέο «αρνητικό σπιράλ» και σε μακροχρόνια ύφεση που θα μας οδηγήσει σε αδιέξοδο; Ευ. Βενιζέλος: Η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση, γιατί αλίμονο εάν γίνεται όλη αυτή η προσπάθεια για τη δημοσιονομική εξυγίανση και ταυτόχρονα η Ελλάδα κουβαλάει όχι μόνο το βάρος εξυπηρέτησης του χρέους της αλλά παράγει και μέσα από την πρωτογενή διαχείριση νέα ελλείμματα.
Ερώτηση: Οποιον όρο και αν χρησιμοποιήσουμε, επί της ουσίας η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ευρωζώνης που έφτασε στη χρεοκοπία. Ευ. Βενιζέλος: Οχι, η Ελλάδα δεν έφτασε στη χρεοκοπία, θα μπορούσε να οδηγηθεί στη χρεοκοπία αλλά υπήχθη σε ένα πρόγραμμα διάσωσης και ανασυγκρότησης. Αυτό είναι μία θεμελιώδης διαφορά. Από το να απειλούμαι από τη χρεοκοπία μέχρι να βρεθώ σε κατάσταση χρεοκοπίας, η διαφορά είναι τεράστια.
Ερώτηση: Πώς μπορούν να προωθηθούν αλλαγές και να υλοποιηθούν οι πολιτικές που έχετε ψηφίσει, όταν η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας είναι απέναντι; Ευ. Βενιζέλος: Μα, το ζήτημα είναι να πείσουμε τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας για την ανάγκη να εφαρμοστεί υπό συνθήκες εθνικής ενότητας και κοινωνικής συνοχής ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που έχει αρχή, μέση και τέλος.
Ερώτηση: Ακόμη και με το καλύτερο σενάριο, η Ελλάδα θα ακολουθήσει πολιτική λιτότητας για δεκαετίες. Πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο; Πότε βλέπετε να μπαίνει η χώρα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης; Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα έλεγα ότι αυτό είναι μία πολιτική «λιτότητας». Είναι μία πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης και σταθερότητας, η οποία πρέπει να συνοδεύεται από εξίσου κρίσιμες πολιτικές υποστήριξης της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης η χώρα μας πρέπει να έχει, έστω και δειλά, από του χρόνου. Και αυτό θα επιτευχθεί, σε πολύ μεγάλο βαθμό, μέσα από την εξυγίανση, όχι μόνο της δημοσιονομικής κατάστασης αλλά και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, γιατί η ρευστότητα των τραπεζών είναι αυτή που θα τροφοδοτήσει τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας. Ενα βασικό στοιχείο των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου είναι η απόλυτη διασφάλιση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και από πλευράς διοχέτευσης ρευστότητας μέσα από το ευρωσύστημα και από πλευράς κεφαλαιακής επάρκειας, καθώς προβλέπονται 20 δισ. για την κεφαλαιακή ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Οι ελληνικές τράπεζες γίνονται έτσι οι ασφαλέστερες ίσως στην Ευρώπη, αυτό μπορεί να είναι δυσάρεστο για κάποιους μετόχους αλλά είναι πάρα πολύ ευχάριστο για την ελληνική οικονομία, για τους καταθέτες, για τις επιχειρήσεις, για τα νοικοκυριά. Και γι' αυτό έχουμε ήδη ενδείξεις επιστροφής καταθέσεων στις τράπεζες.
Ερώτηση: Εχετε αναγνωρίσει ότι πολλά φορολογικά μέτρα είναι άδικα. Πότε θα αρθούν αυτές οι αδικίες; Ευ. Βενιζέλος: Πράγματι, λόγω της ταχύτητας και της πίεσης μπορεί να υπάρχουν μέτρα τα οποία είναι στις λεπτομέρειές τους και στο συσχετισμό τους με άλλα μέτρα άδικα, και αυτές οι αδικίες θα αρθούν μέσα από το εθνικό φορολογικό σύστημα, ο διάλογος για το οποίο ξεκινάει αύριο, Δευτέρα. Με στόχο μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να μπορούμε να εμφανίσουμε ολοκληρωμένο το σχέδιο ενός εθνικού φορολογικού συστήματος απλού, ευανάγνωστου, σταθερού, ισορροπημένου, που να έχει καθαρά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, να διέπεται από πνεύμα κοινής λογικής και κοινωνικής δικαιοσύνης, ένα εθνικό φορολογικό σύστημα στο οποίο ο καθένας θα βλέπει ότι έχει μια καθαρή θέση και ότι η θέση του αυτή είναι δίκαιη σε σχέση με τους διπλανούς του.
Ερώτηση: Οι συντελεστές του ΦΠΑ θα αλλάξουν; Το 23% για την εστίαση θα ισχύσει από τον Σεπτέμβρη ή θα αλλάξει; Ευ. Βενιζέλος: Το εθνικό φορολογικό σύστημα θα εξετάσει και το ζήτημα των συντελεστών του ΦΠΑ, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών υποχρεώσεων που έχουμε αναλάβει και εφόσον υπηρετούμε τους ίδιους αριθμητικούς στόχους. Αλλά αυτοί οι αριθμητικοί στόχοι μπορεί να εξυπηρετηθούν με διαφορετικά επιμέρους μέτρα, πάντα σε συνεργασία με τους θεσμικούς μας εταίρους. Εφόσον όμως υπάρχει ένας νόμος, αυτός θα εφαρμοστεί.
Ερώτηση: Η Ε.Ε. προβλέπει και εμπράγματες εγγυήσεις από την πλευρά της Ελλάδας. Τι εγγυήσεις θα είναι αυτές; Αυτό το θέμα δεν ήταν «κόκκινη γραμμή» για τον Γ. Παπανδρέου; Ευ. Βενιζέλος: Οχι, είναι λάθος αυτό. Δεν προβλέπονται εμπράγματες εγγυήσεις. Προβλέπεται ένα σύστημα χρηματοοικονομικών εγγυήσεων. Η ευρωζώνη, μέσω του EFSF, είναι αυτή που δίνει τις μεγάλες εγγυήσεις και για να γίνει το PSI, το σχήμα της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, και για να διασφαλιστεί -εφόσον χρειαστεί- η πλήρης χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών και η κάλυψη της ρευστότητάς τους. Ζήτημα εμπραγμάτων εγγυήσεων δεν ετέθη, ούτε τίθεται.
Ερώτηση: Ο Β. Σόιμπλε δήλωσε καθαρά ότι «υπερχρεωμένες χώρες πρέπει να παραχωρούν μέρος της εθνικής κυριαρχίας τους στις Βρυξέλλες, σε αντάλλαγμα της βοήθειας που δέχονται». Αυτός είναι ο τρόπος τελικά για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης; Ευ. Βενιζέλος: Δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν πράγματα τα οποία είναι πολύ απλά και σχεδόν αυτονόητα. Η συμμετοχή σε έναν διεθνή οργανισμό, ακόμα κι αν αυτός είναι απλώς ο ΟΗΕ, και πολύ περισσότερο η συμμετοχή σε μία οικονομική και νομισματική ένωση προφανώς και συνεπάγεται περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας των συμμετεχουσών χωρών. Αυτό προβλέπεται ρητά από το άρθρο 28, παρ. 2 και 3 του Συντάγματός μας.
Ερώτηση: Η νέα δανειακή σύμβαση θα συνοδεύεται και από νέο μνημόνιο, με πρόσθετα μέτρα; Ευ. Βενιζέλος: Δεν έχει διαμορφωθεί κατ' αρχάς μια νέα δανειακή σύμβαση, διότι δεν πρόκειται να ακολουθηθεί το σχήμα του διακρατικού δανείου, όπως έγινε το 2010, καθώς η συμμετοχή του δημόσιου τομέα, δηλαδή η συμμετοχή εν προκειμένω της ευρωζώνης, θα περάσει μέσα από το EFSF. Το δε ΔΝΤ θα μετάσχει με βάση τους δικούς του κανόνες, δηλαδή με αποφάσεις των δικών του καταστατικών οργάνων. Τα μέτρα, άλλωστε, τα οποία περιλαμβάνονται στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και τους εφαρμοστικούς νόμους είναι μέτρα που έχουν ληφθεί ενόψει του νέου προγράμματος.
* Σχετικό link: KE 31.07.2011 «Θα επανεξεταστούν οι συντελεστές ΦΠΑ»
