Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2010
Ολα δείχνουν ότι στις 22 Οκτωβρίου η Eurostat θα αυξήσει το έλλειμμα του 2009 αλλά και το δημόσιο χρέος. «Βγαίνει» το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2011 ή θα χρειαστούν νέα μέτρα και αν ναι, ποιος τα αντέχει;
Ευ. Βενιζέλος: To κρίσιμο ζήτημα δεν είναι η αναδρομική εκτίμηση για το έλλειμμα του 2009 αλλά η επιτυχής εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2010 κατά το τρέχον τέταρτο τρίμηνο έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουμε αναλάβει έναντι των εταίρων και πιστωτών μας. Αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μέσα από τη συσχέτιση εσόδων και δαπανών. Ο προϋπολογισμός του 2011 με τη σειρά του βασίζεται σε δύο μεγέθη: Πρώτον, στη στόχευση για ένα δημοσιονομικό αποτέλεσμα ύψους 9,2 δισ. με αύξηση εσόδων και μείωση δαπανών και δεύτερον, στην πρόγνωση ότι ο αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης δεν θα ξεπεράσει το -2,7%. Αυτοί οι δύο αριθμοί συμβολίζουν την τεράστια προσπάθεια που πρέπει να γίνει τόσο από το κράτος όσο και από τον κάθε πολίτη, την κάθε επιχείρηση, την κάθε οικογένεια.
Αντιλαμβανόμαστε και νιώθουμε το μέγεθος της πίεσης. Για τη συντριπτική πλειονότητα των εισοδημάτων δεν υπάρχει κανένα περιθώριο περικοπών. Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλίζονται οι περιουσίες των νοικοκυριών, οι θέσεις εργασίας, οι προοπτικές των επιχειρήσεων. Γι’ αυτό χρειάζεται εθνική συστράτευση. Η κοινωνία δέχεται, ή έστω ανέχεται, να υποστεί θυσίες, θέλει όμως δύο θεμελιώδεις εγγυήσεις. Πρώτον, ότι η χώρα δεν θα καταρρεύσει δημοσιονομικά και δεύτερον, ότι υπάρχει ορατό φως στο τούνελ. Ξέρουμε ως κυβέρνηση ότι οφείλουμε να ανταποκριθούμε στην υποχρέωσή μας αυτή και θα το κάνουμε.
Προφανώς γι΄ αυτό εσείς τονίσατε στο Υπουργικό Συμβούλιο την ανάγκη να κηρυχθεί το 2011 έτος πραγματικής οικονομίας και να ληφθούν επείγοντα μέτρα για τουρισμό, οικοδομή και λιανικό εμπόριο. Είναι εφικτό κάτι τέτοιο;
Ευ. Βενιζέλος: Προωθούνται πολλές και δύσκολες διαρθρωτικές αλλαγές, όπως η απελευθέρωση των χερσαίων μεταφορών, ο ΟΣΕ, η φαρμακευτική δαπάνη, κ.ο.κ., και στοχεύουμε σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Στη μεταβατική όμως φάση, πρέπει να στηρίξουμε τους κρίσιμους τομείς του υφιστάμενου μοντέλου ανάπτυξης, τομείς με καθοριστική συμβολή στο επίσημο ΑΕΠ αλλά και στο πραγματικό ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένης της παραοικονομίας που αναγκάζεται, μέσω κυρίως των νέων φορολογικών ρυθμίσεων, να ενταχθεί στην επίσημη οικονομία. Αυτό θέλουμε να γίνει χωρίς να χαθεί ο όποιος δυναμισμός συνολικά της ελληνικής οικονομίας. Γι΄ αυτό τόνισα το αυτονόητο: Την ανάγκη οργανωμένης στήριξης του τουρισμού, της οικοδομής και του λιανικού εμπορίου. Οι τομείς αυτοί είναι άλλωστε ιδιαίτερα κρίσιμοι και για την απασχόληση. Οσο, δε, οι τράπεζες έχουν αδυναμία ή δισταγμό να ενισχύσουν τη ρευστότητα, πρέπει να βοηθήσουμε και θα βοηθήσουμε με κάθε άλλο τρόπο, άμεσο ή έμμεσο, μέσα από τις δυνατότητες που έχει το κράτος. Είναι κάτι που τα υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος είμαι βέβαιος ότι έχουν θέσει ως άμεση προτεραιότητά τους. Εχουμε το ΕΣΠΑ, τα προγράμματα του ΟΑΕΔ και του ΟΕΚ, το ΤΕΜΠΜΕ, το Ταμείο Παρακαταθηκών, τις φορολογικές ρυθμίσεις, την επίλυση χωροταξικών και πολεοδομικών θεμάτων στο πλαίσιο του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Και στην αρχή του καλοκαιριού είχατε μιλήσει για την ανάγκη να συγκροτηθεί ένα ολοκληρωμένο «εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης» πέραν του μνημονίου. Είχατε πει ότι θα γίνει η προσπάθεια η κυβέρνηση να παρουσιάσει το σχέδιο αυτό στη ΔΕΘ και εσείς είσαστε έτοιμος να συμβάλετε, αν σας ζητηθεί. Γιατί δεν έγινε αυτό;
Ευ. Βενιζέλος: Το μνημόνιο εστιάζεται στις προτεραιότητες των εταίρων και δανειστών μας και στα σημεία που προσέχουν οι διεθνείς αγορές. Ολες οι διαρθρωτικές αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί είναι άλλωστε αναγκαίες προκειμένου η Ελλάδα να γίνει μία χώρα φιλοεπενδυτική, καινοτόμος, σύγχρονη, ανταγωνιστική, με προοπτικές για τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους, τους νέους της. Επιπλέον όμως αυτών, υπάρχουν πολλά θεμελιώδη θέματα, όπως η δημόσια διοίκηση, η δικαιοσύνη, η εκπαίδευση, το πολιτικό σύστημα, η εξωτερική και αμυντική πολιτική. Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης σε όλα αυτά είναι πολλές και πυκνές. Ξέρουμε ως κυβέρνηση πολύ καλά ότι όλα αυτά πρέπει να συντεθούν σε μία ολοκληρωμένη αφήγηση για το πού μπορεί και πρέπει να πάει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, χωρίς μεμψιμοιρίες, αλλά και χωρίς ψευδαισθήσεις ως προς το μέγεθος των δυσκολιών. Θέλουμε να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο, να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις για θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και να κατανείμουμε, όσο γίνεται πιο ομαλά, τις ετήσιες δανειακές ανάγκες της χώρας προκειμένου η κάλυψή τους να μπορεί να γίνει από τις αγορές ώστε να υπάρξει ένα τέλος στο πρόγραμμα στήριξης. Ολο αυτό το τρίπτυχο, είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και δύσκολο.
Είπατε στον ετήσιο απολογισμό του υπουργείου Εθνικής Αμυνας ότι είστε μεγάλος «χορηγός» του υπουργείου Οικονομικών καθώς συμβάλλετε στον περιορισμό του ελλείμματος κατά ένα δισ. περίπου επιπλέον του προγραμματισμένου. Αυτό είναι αναγκαστική κίνηση ή είναι ένα «μέρισμα ειρήνης»;
Ευ. Βενιζέλος: Είναι υποχρέωσή μας να συνεργαζόμαστε στενά και δημιουργικά με το υπουργείο Οικονομικών. Διαμορφώσαμε έτσι το πρόγραμμα παραλαβών των εξοπλιστικών προγραμμάτων ώστε να συμβάλουμε με περίπου ένα δισ. επιπλέον στην επίτευξη του στόχου για μείωση του ελλείμματος του 2010. Αυτό δεν έγινε σε βάρος των αμυντικών αναγκών της χώρας ή της λειτουργίας των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Υπάρχουν όμως τεράστια περιθώρια εκλογίκευσης του αμυντικού προϋπολογισμού. Αυτό προκύπτει μέσα από την εργώδη προσπάθεια που κάναμε τους τελευταίους 12 μήνες προκειμένου να εκκαθαρίσουμε συσσωρευμένες εκκρεμότητες της τελευταίας 15ετίας.
Αυτό θα φανεί ακόμα πιο καθαρά μέσα από την εφαρμογή των διατάξεων του νέου νόμου του 3883/2010 που επιφέρει ριζοσπαστικές τομές σε πολλούς τομείς των Ενόπλων Δυνάμεων, με στόχο να διαμορφώσουμε τη νέα δομή δυνάμεων όλων των κλάδων και το νέο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα προμηθειών.
Ο κ. Ερντογάν επιμένει ότι είναι λάθος η Ελλάδα να βλέπει την Τουρκία ως εχθρό και να δαπανά τεράστια ποσά για εξοπλισμούς σε βάρος της εθνικής οικονομίας...
Ευ. Βενιζέλος: Παρακολουθούμε με προσοχή τις συχνές πια δηλώσεις του κ. Ερντογάν που απηχούν αυτό το πνεύμα. Θα ήταν βέβαια πολύ σημαντικό αν βλέπαμε από την πλευρά της Τουρκίας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες μείωσης των δικών της εξοπλιστικών προγραμμάτων, ιδίως σε στρατιωτικά μέσα που σχετίζονται άμεσα με το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό θα είχε μεγαλύτερη σημασία από πολλές δηλώσεις.
Υπάρχει φως στο τούνελ ή όλες οι προσπάθειες και οι περικοπές πέφτουν σε έναν Πίθο των Δαναΐδων;
Ευ. Βενιζέλος: Το 2011 είναι καταλυτικό καθώς από τις εξελίξεις αυτής της χρονιάς θα φανεί ότι μπορούμε να φύγουμε από τη μέγγενη, να ξαναδούμε τη δυνατότητα αποκατάστασης των εισοδημάτων, να ξαναδούμε την αυτοδύναμη προοπτική της ελληνικής οικονομίας.
Οι ισορροπίες είναι λεπτές και δύσκολες, αλλά η Ελλάδα έχει τις ενδογενείς αναπτυξιακές δυνατότητες να πετύχει.
Εχει τη γη και τις ικανότητες των ανθρώπων της, είναι μια πλούσια χώρα με μεγάλες ανισότητες και αντιφάσεις αλλά ένα κράτος κακά οργανωμένο και απολύτως ανεπαρκές φορολογικά.
Είμαστε όμως μέσα στις 30 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, έχουμε επενδύσεις σε ακίνητα περισσότερο από 420% του ΑΕΠ και πρέπει να μετατρέψουμε τώρα πια τα μειονεκτήματά μας σε πλεονεκτήματα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες μήπως απαιτείται εθνική συναίνεση και πώς αυτή συμβιβάζεται με εξεταστικές και προανακριτικές επιτροπές και την ενοχοποίηση όλων των πρώην πρωθυπουργών;
Ευ. Βενιζέλος: Μέσα σε συνθήκες εθνικής κρίσης και εθνικής ανάγκης απαιτείται εθνική ενότητα και συναίνεση. Οι προβλεπόμενες από την έννομη τάξη διαδικασίες ελέγχου στοχεύουν στη διαφάνεια και δεν θα χρησιμοποιηθούν από εμάς ως μοχλός αντιπερισπασμού ή άσκησης πίεσης επί άλλων πολιτικών δυνάμεων.
Αλλωστε εμείς βιώσαμε την εμπειρία του 1989-1993 και δεν θέλουμε να επαναληφθεί ποτέ. Αυτή είναι η παρακαταθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου με το ιστορικό διάγγελμά του της 31ής Δεκεμβρίου 1994.
Οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές πλησιάζουν και αυτές είναι ο πιο άμεσος και απλός τρόπος για να στείλουν οι πολίτες το μήνυμά τους. Φοβάστε μια αντιμνημονιακή-αντικυβερνητική ψήφο;
Ευ. Βενιζέλος: Κάθε εκλογική διαδικασία επηρεάζεται από τη συγκυρία. Συνθέτει πολλές και διάφορες παραμέτρους συχνά αντιφατικές, αλλά τελικά δεν χάνει τα θεσμικά της χαρακτηριστικά.
Τον Νοέμβριο θα αναδειχθούν δημοτικές και περιφερειακές αρχές. Στις 15 Νοεμβρίου, την επομένη του δεύτερου γύρου, η χώρα πρέπει να κλείσει τον προϋπολογισμό του 2010 και να ψηφίσει τον προϋπολογισμό του 2011. Θα αντιμετωπίζει συνεπώς πολύ μεγάλα στοιχήματα που υπερβαίνουν οποιαδήποτε εκλογική συγκυρία.
Πάνω απ' όλα η εθνική αξιοπρέπεια
Κάτω υπό συνθήκες «μειωμένης εθνικής κυριαρχίας», όπως έχει πει ο κ. Παπανδρέου, μπορούμε να λάβουμε μεγάλες πρωτοβουλίες στα λεγόμενα εθνικά θέματα; Θα κάνουμε μεγάλες κινήσεις στα Ελληνοτουρκικά, το Σκοπιανό, κ.ο.κ.;
Ευ. Βενιζέλος: Στη σημερινή εποχή κι έτσι όπως λειτουργεί το διεθνές οικονομικό σύστημα δεν υπάρχει καμία χώρα, όσο μεγάλη και ισχυρή κι αν είναι, με πλήρη νομισματική, δημοσιονομική, εμπορική και γενικότερα οικονομική κυριαρχία. Αρκεί να δούμε για παράδειγμα τη σχέση ΗΠΑ-Κίνας ή τη σχέση δολαρίου-ευρώ. Η δημοσιονομική κρίση μας κάνει να είμαστε ακόμα πιο ευαίσθητοι και προσεκτικοί στα θέματα εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Κανείς δεν πρέπει να έχει την αίσθηση ότι η Ελλάδα έχει χάσει βαθμούς ισχύος σε αυτούς τους τομείς. Οποιος κάνει αυτή την εκτίμηση θα διαψευστεί γιατί θα αποδειχτεί αγεωγράφητος και ανιστόρητος. Αλλωστε το μέγεθος που κυριαρχεί πάνω απ’ όλα είναι αυτό που λέγεται εθνική αξιοπρέπεια. Στις μέρες μας βέβαια ο πατριωτισμός και η εθνική ανεξαρτησία βασίζονται στην καλή γνώση της ιστορίας και στη σωστή αξιολόγηση και αξιοποίηση του συσχετισμού των δυνάμεων.
* Η συνέντευξη δόθηκε στο Έθνος, 9/10/2010
