7 Σεπτεμβρίου 2004
Τώρα που έληξαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες με τόσο μεγάλη και διεθνώς ομολογούμενη επιτυχία, όλοι αντιλαμβάνονται τη λογική της ολυμπιακής προετοιμασίας. Η ολυμπιακή προετοιμασία δεν ήταν η προετοιμασία των Αγώνων, αλλά η προετοιμασία της χώρας συνολικά. Επρόκειτο για ένα συγκροτημένο και φιλόδοξο σχέδιο πραγματικού εκσυγχρονισμού της χώρας σε όλους τους τομείς.
Όσοι είχαν αμφιβολίες για την ικανότητα της χώρας να ολοκληρώσει τα ολυμπιακά έργα και να διοργανώσει με υποδειγματικό τρόπο το μεγαλύτερο γεγονός στον κόσμο φαντάζομαι ότι μετάνιωσαν για την δυσπιστία τους αυτή. Φάνηκε έτσι ότι τα μεγάλα διεθνή γεγονότα μπορούν να αποτελέσουν έναν μοχλό ανάπτυξης. Μπορούν να βοηθήσουν στη συγκρότηση ενός ολόκληρου μοντέλου μεταβιομηχανικής προοπτικής.
Ήδη το 1998, αμέσως μετά την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από την Ελλάδα, πρότεινα η Θεσσαλονίκη να διεκδικήσει το δικό της αντίβαρο, τον δικό της μοχλό για τη μεταβιομηχανική ανάπτυξη που είναι η διοργάνωση της Παγκόσμιας Έκθεσης ΕΧΡΟ 2008.
Όταν έχεις έναν συγκεκριμένο στόχο με αυστηρό χρονοδιάγραμμα, όταν κινείσαι υπό διεθνή έλεγχο , όταν αναλαμβάνεις πολύ συγκεκριμένες αναπτυξιακές αυτοδεσμεύσεις τότε η εμπειρία έδειξε ότι ανταπεξέρχεσαι στις προκλήσεις αυτές. Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη από ένα τέτοιο μεγάλο σχέδιο, μόνον που η υπόθεση της ΕΧΡΟ δεν κρίνεται όπως η υπόθεση των Ολυμπιακών Αγώνων. Το Διεθνές Γραφείο Εκθέσεων είναι ένας κλασικός διεθνής, δηλαδή διακρατικός οργανισμός. Δεν μετέχουν πρόσωπα, όπως στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, αλλά κράτη που ψηφίζουν στις γενικές συνελεύσεις με αμιγώς πολιτικά και διπλωματικά κριτήρια. Δεν αρκεί συνεπώς η τεχνοκρατική πληρότητα του φακέλου. Χρειάζεται πολιτική και διπλωματική κινητοποίηση στο επίπεδο του Πρωθυπουργού που συμβαίνει να είναι και βουλευτής Θεσσαλονίκης μέχρι την κρίσιμη ημερομηνία της 16ης Δεκεμβρίου 2004, οπότε και θα ληφθεί απόφαση στη σύνοδο του Διεθνούς Γραφείου Εκθέσεων στο Παρίσι.
Χρειαζόμαστε όμως και ένα εναλλακτικό σχέδιο: Όλος ο φάκελος για τη διοργάνωση της ΕΧΡΟ, για την δημιουργία του νέου βαρέως τύπου εκθεσιακού χώρου στη Σίνδο για τις υποδομές της πόλης, για το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης των έργων πρέπει να προχωρήσει ούτως ή άλλως ενόψει όχι μόνο του 2008 αλλά και του εορτασμού της επετείου των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης το 2012. Πρέπει να θεωρηθεί ότι ισχύει και εφαρμόζεται, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας τον Δεκέμβριο και πριν απ’ αυτό. Η Θεσσαλονίκη διαθέτει αυτή τη στιγμή ένα τεράστιο πλεονέκτημα: Την εμπειρία της ολυμπιακής διοργάνωσης, την τεχνογνωσία της ολυμπιακής προετοιμασίας, τις μεθόδους εργασίας που δοκιμάσαμε και βεβαίως την ολυμπιακή νομοθεσία που έχω φροντίσει να ισχύει για την περίπτωση της Θεσσαλονίκης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2008 και για τις ανάγκες της ΕΧΡΟ. Αυτή την στιγμή υπάρχει όλος ο οργανωτικός, μεθοδολογικός και νομοθετικός εξοπλισμός. Υπάρχει σχέδιο και πρέπει η πολιτική δέσμευση να συνοδευτεί από την δέσμευση των αναγκαίων κονδυλίων.
Το πρόβλημα της Θεσσαλονίκης είναι ότι πολύ συχνά κινείται με εξαρτημένα αντανακλαστικά πίσω από την Αθήνα. Η Θεσσαλονίκη πρέπει να είναι μια πόλη στρατηγικά χειραφετημένη. Μια πόλη που θέτει τους δικούς της στόχους, μια πόλη που κινείται με τους δικούς της ρυθμούς τους οποίους μπορεί να ελέγξει και να επιβάλλει πολιτικά. Το μεγάλο έλλειμμα της πόλης δεν είναι έλλειμμα σχεδιασμού, οραμάτων και φιλοδοξιών. Είναι έλλειμμα πολιτικής διοίκησης. Η εκάστοτε κυβέρνηση αντιμετωπίζει δυστυχώς τα έργα της Αθήνας ως έργα εθνικής εμβέλειας, ενώ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τα έργα της Θεσσαλονίκης ως έργα περιφερειακά. Αυτό μπορεί να μεταβληθεί ριζικά μόνο αν αλλάξει το μοντέλο της διοίκησης της χώρας τόσο ως προς το κράτος όσο και ως προς την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Δεν έχω φυσικά την απαίτηση τους έξη τελευταίους μήνες που συνέπεσαν με την θητεία της νέας κυβέρνησης να έχουν καλυφθεί κενά και καθυστερήσεις των πολλών προηγουμένων ετών για τα οποία ένα σημαντικό μερίδιο φέρει και η δική μας κυβέρνηση. Έχω όμως την αξίωση μέσα στο εξάμηνο αυτό, ένα εξάμηνο άκρως σημαντικό για την ανάπτυξη της χώρας διότι συνέπεσε με την ολοκλήρωση της ολυμπιακής προετοιμασίας, την διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων και την επικέντρωση του διεθνούς ενδιαφέροντος στην Ελλάδα, η κυβέρνηση να έχει διαμορφώσει μια πλήρη εικόνα για τη Θεσσαλονίκη και τα προβλήματά της. Δυστυχώς από τις απαντήσεις που έχω λάβει σε σειρά ερωτήσεών προς τους αρμοδίους υπουργούς για όλα τα μεγάλα θέματα της Θεσσαλονίκης, συνάγω το συμπέρασμα ότι η αντιμετώπιση είναι σημειακή, διστακτική, αποσπασματική, χωρίς προοπτική και χωρίς πολιτικό νεύρο. Ήδη συσσωρεύσαμε νέες καθυστερήσεις στα μεγάλα και επώνυμα έργα που επισκιάζουν όλα τα άλλα, όπως το μετρό, η υποθαλάσσια αρτηρία και κυρίως το αεροδρόμιο.
Η ΕΧΡΟ τονίζει και αξιοποιεί στο έπακρο ένα ιστορικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Θεσσαλονίκης ως λιμανιού, ως μεγάλου διαμετακομιστικού κέντρου, ως πόλης των Εκθέσεων και προσθέτει στην δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης το στοιχείο της καινοτομίας, με επίκεντρο τον νέο χώρο της ΕΧΡΟ μεσ’ τη καρδιά της βιομηχανικής ζώνης. Αν αυτή είναι η δυτική ζώνη καινοτομίας της Θεσσαλονίκης, η ανατολική ζώνη καινοτομίας έχει ήδη συγκροτηθεί με βάση τις πρωτοβουλίες που είχαμε λάβει στο παρελθόν με κύρια σημεία αναφοράς το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και το νέο Τεχνολογικό Μουσείο – Κέντρο Διάδοσης Επιστημών που κυριαρχεί ήδη με το εξαιρετικό του πλανητάριο στην ανατολική πλευρά της πόλης. Μια πόλη που διαθέτει δύο ζώνες καινοτομίας, μια ανατολικά και μια δυτικά και που είναι χειραφετημένη από πλευράς αυτοδιοίκησης και αποκέντρωσης μπορεί πράγματι να κινηθεί με τους δικούς της ρυθμούς. Δεν αρκεί να παραπονούμαστε και να διεκδικούμε. Πρέπει να μπορούμε να σχεδιάζουμε και να επιβάλλουμε το σχέδιο στη πράξη. 
Άρθρο Ευ. Βενιζέλου στο Έθνος, 7 Σεπτεμβρίου 2004
