Αθήνα 1 Νοεμβρίου 2016
Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών στη Λάρισα
«Θεσμική εκτροπή και οικονομικό αδιέξοδο. Οι προϋποθέσεις της εθνικής ανάκαμψης» με τον Θανάση Βακάλη και τον Χρήστο Χωμενίδη.
Τη συζήτηση συντόνιζε ο Ανδρέας Γιουρμετάκης (31.10.2016)
Σας ευχαριστώ από καρδιάς όλες και όλους, παλιούς και νέους φίλους, επίσημους και λιγότερο επίσημους για τι σημερινή σας παρουσία. Ευχαριστώ ιδιαιτέρως παλιούς συναγωνιστές, τους συναδέλφους μου στη Βουλή, τον Κώστα Μπαργιώτα, ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα μου σε πάρα πολύ δύσκολες στιγμές. Ευχαριστώ τον Περιφερειάρχη.
Θα μου επιτρέψετε να σταματήσω εδώ τις προσωπικές αναφορές για να μπω στην ουσία.
Οι δύο εξαιρετικοί συνομιλητές μου, υπό τη Διεύθυνση του Ανδρέα Γιουρμετάκη που είναι μία από τις πιο έγκυρες προσωπικότητες του ελληνικού Τύπου, των ελληνικών Μέσων Ενημέρωσης, νομίζω ότι επιτέλεσαν το καθήκον τους.
Ο Θανάσης Βακάλης ανταποκρίθηκε πλήρως στην προσδοκία μιας συγκροτημένης εισήγησης από τη σκοπιά ενός ανθρώπους που είναι μέσα στην παραγωγή, ιδίως στην πρωτογενή παραγωγή αλλά και την ευρύτερη βιομηχανία τροφίμων, παρουσίασε μία ολοκληρωμένη πρόταση επιχειρηματικού και επιχειρησιακού περιεχομένου.
Μας μετέφερε μια εμπειρία και έθεσε τους όρους επί τη βάσει των οποίων μπορούμε ν’ απαντήσουμε καταφατικά ή αρνητικά στο μεγάλο ερώτημα αν υπάρχει μέλλον για τον τόπο μας, για τα παιδιά μας, για τα εγγόνια μας, γι’ αυτό που λέγεται Ελλάδα, πατρίδα.
Και βέβαια ο Χρήστος Χωμενίδης, που δεν είναι απλώς ένας συγγραφέας ταλαντούχος, χαρισματικός, είναι ένας διανοούμενος με την πλήρη σημασία του όρου που διατυπώνει με θάρρος και ευστοχία το δημόσιο κριτικό του λόγο , έχει μια συνολική άποψη για το ελληνικό ζήτημα.
Μας μίλησε γι’ αυτό καταλήγοντας σε μία αισιόδοξη θέση από την οποία αναγκαστικά παίρνω τη σκυτάλη, καλούμενος ν’ απαντήσω κι εγώ στο ερώτημα αν υπάρχει μέλλον για τον τόπο, εάν οι συνθήκες που βιώνουμε, οι συνθήκες οι πολιτικές, οι θεσμικές, οι οικονομικές, οι κοινωνικές, οι διεθνείς, ανοίγουν κάποιο παράθυρο στο μέλλον. Αν ο ορίζοντας είναι κάτι που μπορούμε να το προσεγγίσουμε ή αν όσο βαδίζουμε προς αυτόν θα μετατοπίζεται και εμείς θα είμαστε σε μια κατάσταση σχεδόν απεγνωσμένη γιατί δε μπορούμε να υπερβούμε τον ορίζοντα μέσα στον οποίο κινούμαστε τα τελευταία χρόνια.
Θ’ αρχίσω ανάποδα λέγοντας το συμπέρασμά μου πριν από την ανάλυση. Ναι, η Ελλάδα έχει προοπτική, έχει μέλλον. Μπορεί να επανέλθει στην κανονικότητα ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, ν’ ανακτήσει την ισοτιμία της, ν’ αναβαθμίσει την ανταγωνιστικότητά της, ν’ αξιοποιήσει τις πολλές και σημαντικές ενδογενείς δυνάμεις που διαθέτει, παραγωγικές, διανοητικές, πολιτιστικές, πολιτικές, κοινωνικές, να κερδίσει το χαμένο χρόνο και το χαμένο έδαφος.
Να ξαναγίνει μια χώρα που συνομιλεί με το μέλλον και όχι μια χώρα καθηλωμένη στις ανάγκες του παρόντος και στα βάρη του παρελθόντος.
Για να το πετύχουμε όμως αυτό, όπως σωστά ειπώθηκε και απ’ τους δύο συνομιλητές μου, υπάρχει μια θεμελιώδης προϋπόθεση που αφορά την κοινωνία, τη νοοτροπία της, τα στερεότυπά της, τις αντιλήψεις της, τη σχέση της με την ιστορία, τη σχέση της με το μέλλον, την αυτοσυνειδησία της, την ταυτότητά της.
Το ερώτημα δηλαδή είναι αν η ίδια η κοινωνία και για μην παίζουμε με τις λέξεις, η κοινωνία των πολιτών, ο κάθε πολίτης ατομικά αλλά και οι πολίτες ως συλλογικό υποκείμενο, ο λαός ως όργανο συνταγματικό του κράτους, του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, μπορεί να λάβει αποφάσεις που αλλάζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε.
Πώς θα το κάνει αυτό μια κοινωνία που οδήγησε το έθνος, την πατρίδα στη μεγάλη παλινδρόμηση του 2015 και σε μια περιπέτεια με ανυπολόγιστο ακόμη κόστος που αυξάνεται και πολλαπλασιάζεται; Τι ήταν εκείνο που οδήγησε τη σχετική έστω πλειοψηφία του ελληνικού λαού ν’ ανακόψει μια τεράστια προσπάθεια, επώδυνη, η οποία εξελισσόταν με αντιφάσεις, με αμφιθυμίες, με δυσκολίες, με οπισθοχωρήσεις, μέχρι το φθινόπωρο του 2014 και να οδηγήσει στη μεγάλη ψευδαίσθηση, στη μεγάλη αυταπάτη, στη μεγάλη πλάνη, εν τέλει στη μεγάλη διάψευση της διετίας 2015-2017;
Τι είναι αυτό που θα επιτρέψει μια κοινωνία που έκανε αυτή την αρνητική παλινδρόμηση εις βάρος του εαυτού τους, να κάνει τώρα την αντίστροφη κίνηση ώστε να γυρίσουμε εκεί που ήμαστε το Δεκέμβριο του 2014; Ενδεχομένως το Δεκέμβριο του 2018 αν είμαστε τυχεροί ή πολύ αργότερα, αν είμαστε άτυχοι, ανοργάνωτοι ή ανεύθυνοι.
Η κοινωνία πρέπει να συμφιλιωθεί με την αλήθεια, αλλά η κοινωνία ζητά μια αλήθεια που την καταψηφίζει πάρα πολύ συχνά, γιατί δελεάζεται πάντα από ένα απλοϊκό και γοητευτικό ψέμα. Γιατί πάντα είναι επιρρεπής σε απλουστευτικές και συνωμοσιολογικές αντιλήψεις για την ιστορία, για την πολιτική, για τους διεθνείς συσχετισμούς, για το ποιοι είμαστε και πού πηγαίνουμε.
Και η κοινωνία για να μπορέσει να χαράξει ένα μέλλον για τον εαυτό της και για τα παιδιά της, πρέπει να συνειδητοποιήσει τι έγινε, πώς έγινε, γιατί έκανε μια επιλογή βλαπτική και πρέπει να δούμε πώς αυτή μπορεί να επανορθωθεί. Αλλά η πρώτη προϋπόθεση είναι να συνεννοηθούμε μεταξύ μας για το ποιοι έλεγαν αλήθεια και ποιοι έλεγαν ψέματα, ποιος έχει και για ποια περίοδο, ποιο μερίδιο ευθύνης και να δούμε αν η κοινωνία μπορεί να εκφραστεί κοινωνικά, αλλά και πολιτικά εν τέλει, μέσα από έναν άλλο συσχετισμό διαμορφώνοντας ένα άλλο μοντέλο πολιτικής δράσης, γιατί πράγματι δράση χρειάζεται που να κινητοποιεί τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου.
Όχι τα κόμματα ή μόνο τα κόμματα, αλλά όλες τις εν ευρεία εννοία πολιτικές δυνάμεις που υπάρχουν στην πατρίδα μας, τις παραγωγικές δυνάμεις, τις πανεπιστημιακές, τις διανοητικές δυνάμεις και τις δυνάμεις των απλών καλόπιστων ανθρώπων που είναι φιλοπρόοδοι και που μπορούν να σκεφτούν μ’ έναν δημιουργικό και καλόπιστο τρόπο, πατριωτικό. Αλλά μ’ έναν προοδευτικό πατριωτισμό που δεν αναλύεται σε ρητορείες για την πατρίδα και την ιστορία, αλλά γνωρίζει του συσχετισμούς, έχει αίσθηση των κινδύνων και αγωνίζεται να σώσει και να ενισχύσει τον εθνικό χώρο.
Γιατί εθνικός χώρος δεν είναι μόνο η επικράτεια, η υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ, ο χώρος στον οποίο ασκούμε έλεγχο πτήσεων όπως είναι το FIR ή ενεργούμε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Εθνικός χώρος είναι όλες οι παράμετροι της εθνικής ισχύος, η οικονομία, η εξωτερική πολιτική, η πολιτική ασφάλειας και άμυνας, ο εθνικός πλούτος ο οποίος δε βρίσκεται μόνο στο τραπεζικό σύστημα, αλλά βρίσκεται στην πρωτογενή παραγωγή, βρίσκεται στη μεταποίηση, βρίσκεται στην καινοτομία, βρίσκεται στην επιχειρηματικότητα, βρίσκεται στα χέρια και το μυαλό των Ελλήνων.
Γιατί οι άνθρωποι είναι ο μεγάλος πλούτος της ελληνικής οικονομίας μαζί με τη γη και ό,τι σημαίνει γη. Το έχω πει πολλές φορές, η γη σημαίνει από υπέδαφος μέχρι τοπίο ιστορία, πολιτισμός και τουρισμός. Όλα είναι γη. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει να καταλάβουμε κάτι θεμελιώδες. Ότι όλα αυτά τα χρόνια, από το 2009 και μετά, απ’ τον Οκτώβριο του 2009, στις εκλογές δηλαδή, μέχρι σήμερα, περίπου για 7 χρόνια, η Ελλάδα ως έθνος, ως κοινωνία, έχει κάνει μια πολύ μεγάλη παρεξήγηση ως προς το τι είναι κρίση.
Γιατί βιώνει την κρίση με τη μορφή των επιπτώσεων που έχει η αγωνιώδης εκ των υστέρων προσπάθεια ανάσχεσης και υπέρβασης της κρίσης. Δε βιώνει την κρίση στο πεδίο των πραγματικών αιτίων της κρίσης, διότι τα πραγματικά αίτια της κρίσης διαμορφώθηκαν, ολοκληρώθηκαν και ξέσπασαν πριν το 2010.
Άρα έχει γίνει μια πολύ μεγάλη παρεξήγηση, όλοι οι Έλληνες να θεωρούν ως κρίση το μετά την κρίση, την προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης. Η απλή φράση που λέει ότι η κρίση έφερε το μνημόνιο και όχι το μνημόνιο την κρίση, συνοψίζει αυτή την απλή πραγματικότητα. Αλλά αυτή την απλή πραγματικότητα διέστρεφαν συστηματικά πολλοί, όχι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ, πολλοί, οι οποίοι κατά καιρούς εναλλάσσονταν ή ανένηπταν. Και βέβαια αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δηλητηριαστεί σε βάθος η αντίληψη της κοινωνίας, οι σχέσεις μας οι συναισθηματικές, η ενότητα του έθνους.
Γιατί καλλιεργήθηκε μια αντίληψη βαθιά, εμφυλιοπολεμική. Εμφυλιοπολεμική αντίληψη δε σημαίνει απλώς αυτό που ειπώθηκε από το Χρήστο, ότι επιστρέφουμε στη Βάρκιζα, επιστρέφουμε στη διαίρεση των νικητών και των ηττημένων του εμφυλίου πολέμου.
Δεν επιστρέφουμε ούτε στο ’43 που είναι η πραγματική ημερομηνία έναρξης του εμφυλίου πολέμου ,ούτε στα Δεκεμβριανά ,ούτε στην περίοδο 1946-49 ούτε στο μετεμφυλιακό κράτος που κράτησε μέχρι τη δικτατορία της 21ης Απριλίου στην πραγματικότητα.
Επιστρέφουμε στη βαθύτερη ουσία της εμφυλιοπολεμικής αντίληψης της πολιτικής που είναι η ωμή τεχνητή διαίρεση μεταξύ εχθρού και φίλου. Όπου ο εχθρός είναι ο εσωτερικός εχθρός και εκεί που οι ηττημένοι του εμφυλίου πολέμου βίωσαν για δεκαετίες το ρόλο του εσωτερικού εχθρού, τώρα ο ρόλος του εσωτερικού εχθρού αποδίδεται σ’ αυτούς που ανέλαβαν τις δύσκολες αποφάσεις.
Άρα είναι εξ ορισμού ηττημένοι αυτοί γιατί ανέλαβαν το κόστος ενώ οι άλλοι είναι εξ ορισμού νικητές επειδή ανέλαβαν την κριτική στο όνομα του ψεύδους και εν τέλει στο όνομα της διάψευσης. Και έτσι κάναμε τη μεγάλη παλινδρόμηση. Μια μεγάλη τρύπα στο νερό και κυνηγάμε την ουρά μας. Στο 3ο μνημόνιο, ενώ θα βγαίναμε από το 2ο, και μετά το 3ο μνημόνιο στο 4ο μνημόνιο για το οποίο γίνεται λόγος και το οποίο είναι αναπόφευκτο.
Είτε με δάνειο είτε χωρίς δάνειο, γιατί δεν πρέπει να συγχέουμε το 4ο μνημόνιο μ’ ένα 4ο δάνειο που μπορεί πράγματι να μη δοθεί. Θα δοθούν οι παραμετρικές αλλαγές στο χρέος οι οποίες θα είναι μηδαμινές σε σχέση μ’ αυτό που πήραμε ως παρέμβαση στο χρέος το 2012, αλλά αυτό δε θα μας δοθεί εκ των προτέρων και άνευ όρων, όπως το 2012, με πλούσια χρηματοδότηση μάλιστα.
Θα μας δίνεται σταδιακά με αυστηρούς όρους, δηλαδή με το 4ο μνημόνιο το οποίο θα είναι και ad infinitum, δηλαδή θα είναι επ' αόριστον μνημόνιο. Διότι 4ο μνημόνιο θα υπάρξει. Το μόνο ερώτημα είναι αν θα χρειαστεί να υπάρξει και αν θα δοθεί 4ο δάνειο ή αν οι χρηματοδοτήσεις θα είναι μικρές και έμμεσες.
Αυτό είναι μια ήττα τεράστια, η βλάβη είναι συγκλονιστική. Λένε, η βλάβη είναι 84 δισεκατομμύρια, περίπου όσο το δάνειο συμπτωματικά. Ή η βλάβη είναι 40 δισεκατομμύρια λέει άλλος. Μα, η βλάβη είναι η απώλεια της δυναμικής της ελληνικής οικονομίας.
Το γεγονός ότι ξαναγυρίσαμε σε ύφεση και πρωτογενή ελλείμματα, το γεγονός ότι είχαμε μια δυναμική χρέους που μας έβγαζε το 2060 που τελειώνει το δάνειο των εταίρων, στο 70% του ΑΕΠ και σε ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες κάτω από 10% που είναι παγκοσμίως πάρα πολύ καλή επίδοση και τώρα, μετά τα capital controls και το δημοψήφισμα, και τη μεταστροφή, η προοπτική αν δε γίνει μεγάλη παρέμβαση, είναι να είναι 250% του ΑΕΠ το χρέος το 2060 και οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες 60%.
Όταν χάρη στην παρέμβαση του 2012 ,λέει η έκθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2017 που υπέβαλλε στη Βουλή ο κ. Τσακαλώτος, πληρώνουμε για τόκους, 3 δισεκατομμύρια όλα κι όλα, δηλαδή 1,5% του ΑΕΠ, το μικρότερο ποσοστό που πληρώνει χώρα στην Ευρωζώνη.
Τέτοια ελάφρυνση έχει γίνει. Φτάσαμε πριν τη μεγάλη παρέμβαση που έγινε το ’12, να πληρώνουμε για τόκους όχι 3 δισεκατομμύρια, 18 δισεκατομμύρια , στο ύψιστο σημείο. Λοιπόν αντιλαμβάνεστε, ότι αυτή η βλάβη δε μας οδηγεί στην κατάσταση στασιμο- χρεοκοπίας, σερνόμαστε εντός ευρώ. Ολη η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωζώνη είναι σε ανάπτυξη ,έστω μικρή, αλλά η Ελλάδα είναι ακόμη σε ύφεση.
Κινδυνεύουμε να βρεθούμε προ της ανακυκλώσεως των μεγάλων διλημμάτων. Γιατί; Γιατί η πολιτική της κυβέρνησης είναι να ξαναβγάζει στην επιφάνεια με τη μορφή μικρών, αχνών φαντασμάτων τους μύθους που χειρίστηκε πριν καταλάβει την εξουσία ,όπως την κατέλαβε, τον Ιανουάριο του 2015.
Επειδή είναι σε απόλυτο αδιέξοδο, λέει ξαφνικά «θ’ ασχοληθώ με τους θεσμούς, θα εργαλειοποιήσω τη Δικαιοσύνη για να ασκώ πίεση απειλώντας, εκβιάζοντας. Στόχος μου είναι η διαπλοκή». Τι είναι η διαπλοκή; Επιχειρηματικά συμφέροντα που ασκούν πολιτική επιρροή. Και πώς το κάνουν αυτό; Οργανώνοντας μια διαπλοκή με επιχειρηματικά συμφέροντα.
«Στόχος μου είναι ν’ αλλάξω τους συσχετισμούς των δυνάμεων». Πώς το κάνουν αυτό; Με απλή αναλογική. «Στόχος μου είναι να υπερβώ το Σύνταγμα». Πώς θα το κάνω αυτό; Εξαγγέλλοντας μια Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος που θα επαναλάβει το εγχείρημα της χούντας, που κανείς δεν τόλμησε να το κάνει τα 42 χρόνια της μεταπολίτευσης. Όχι δηλαδή δια της Βουλής, και όχι όπως προβλέπει με αυστηρότητα το άρθρο 110 του Συντάγματος, αλλά με γενικό διάλογο στην κοινή γνώμη έτσι ώστε να χαθεί όλη η διαδικασία σε μια συζήτηση αναρμοδίων άνευ αντικειμένου.
Και εν τέλει, ξαναβγάζει το χαρτί του χρέους, που το είχε χειριστεί κατά έναν τρόπο απολύτως τυχοδιωκτικό, δηλαδή με παγκόσμια πατέντα τυχοδιωκτισμού, λέγοντας ότι το χρέος είναι «επονείδιστο», δηλαδή ότι το χρέος της Ελλάδος υπάρχει , όπως το χρέος των δικτατοριών της Λατινικής Αμερικής ή της Αφρικής, γιατί το έχουν πάρει οι δικτάτορες και το έχουν φάει.
Δεν το πήραν τ’ Ασφαλιστικά Ταμεία, κατά τα 2/3 για να πληρώνουν συντάξεις, δεν το πήρε η αλόγιστη διαχείριση των κρατικών φορέων, δεν το πήραν οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων, το πήραν οι δικτάτορες, άρα είναι «επονείδιστο και διαγραπτέο» και όταν αντί για το χρέος διεγράφη η κα Κωνσταντοπούλου από το ΣΥΡΙΖΑ με τον κ. Λαφαζάνη, οι οποίοι τελικά δεν ήταν οι πρώτοι υπεύθυνοι γιατί τις συζητήσεις τις έκανε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός για την επιστροφή στη δραχμή, δεν τις έκανε ο κ. Λαφαζάνης πηγαίνοντας προς το Νομισματοκοπείο, τις έκανε ο κ. Τσίπρας στο υψηλότερο διεθνές επίπεδο.
Τα ξεχάσανε όλα, υπέγραψαν ότι καλά τα κάναμε το 2012 και ότι θα πάρουν κάποιες βραχυπρόθεσμες προσθήκες μικρές μόλις περάσουμε στη φάση της δεύτερης αξιολόγησης, κάποιες μεσοπρόθεσμες μετά το 2018 που τελειώνει το δεύτερο Πρόγραμμα και τις μακροπρόθεσμες και τελικές, ανάλογα με την πορεία της ελληνικής οικονομίας μετά το 2018, δηλαδή στο 4ο άνευ όρων και άνευ ορίων μνημόνιο.
Και τώρα ξαναβγάζουν την ιστορία αυτή θέλοντας να πουν τι; «Ότι δε φταίνε σε τίποτα αυτοί, δε φταίει σε τίποτα ούτε ο λαός ούτε η κοινωνία, ούτε κανείς, φταίνε αυτοί που μας έχουν δανείσει. Το πρόβλημα της Ελλάδος είναι εξωτερικό, θα λυθεί με μια εξωτερική παρέμβαση πολιτικού χαρακτήρα την οποία αν δε μπορέσει να την κάνει η κα Μέρκελ, θα την κάνει ο κ. Ομπάμα λίγες εβδομάδες πριν παραδώσει την εξουσία στο διάδοχό του».
Αυτό λένε. Αυτή τη μυθολογία καλλιεργούν. Επ' αυτού διεξάγεται δημόσια συζήτηση, ενώ κάθε μέρα υπάρχουν δηλώσεις του Εκπροσώπου Τύπου του Λευκού Οίκου, του Εκπροσώπου Τύπου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας που εξηγούν τι έχει υπογράψει ο κ. Τσίπρας και τι έχει ξαναϋπογράψει ο κ. Τσακαλώτος.
Ο κ. Τσίπρας στις 12 Ιουλίου του 2015 και ο κ. Τσακαλώτος το Μάιο του 2016, προ ολίγων μηνών. Και μέσα στο σκηνικό αυτό, εγκλωβίζεται η πραγματική οικονομία γιατί δεν υπάρχει επενδυτικό περιβάλλον, δεν υπάρχει ούτε επενδυτικό ενδιαφέρον αλλά τι περιμένουμε; Τις 3-4 επώνυμες επενδύσεις μέσω ιδιωτικοποιήσεων;
Εάν δεν κινηθεί οριζόντια η οικονομία, αν δεν κινηθεί η μεσαία και μικρή επιχείρηση, αν δεν κινηθούν οι Τράπεζες –αλλά πώς θα κινηθούν οι Τράπεζες αν δεν παίρνεις καταθέσεις δε μπορείς να δώσεις δάνεια. Το θέμα της Ελλάδος δεν είναι το δημόσιο χρέος, το θέμα της Ελλάδος είναι το χρέος των ιδιωτών.
Πώς θα διευθετήσεις τα κόκκινα δάνεια ώστε να μη γίνουν όλα κόκκινα εν τέλεια. Και τα πράσινα. Γιατί θέλει κοινή λύση για κόκκινα και πράσινα δάνεια, η οποία να είναι πειστική για όλους ώστε να λειτουργήσει στοιχειωδώς η ισορροπία του τραπεζικού συστήματος. Πώς θα πας σε μια αλλαγή κλίματος οικονομικού, όταν το μεγάλο σου θέμα είναι η στάση της κοινωνίας και το πολιτικό σύστημα, δηλαδή η κυβέρνηση αυτή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της οικονομίας, η ύπαρξή της.
Διότι αδυνατεί να συλλάβει το ζήτημα και να διατυπώσει μια στρατηγική. Και χάνουμε χρόνο απλώς γιατί δεν πρόκειται να υπάρξει καμία βελτίωση. Εάν ο κ. Τσίπρας είχε αίσθηση του εθνικού συμφέροντος, θα ήθελε ν’ απαλλαγεί από το βάρος αυτό και αν είχε και μία, όπως είπα το μεσημέρι, στους δημοσιογράφους εδώ της Λάρισας, διορατική μέριμνα για την παράταξή του και το μέλλον της, επίσης θα διάλεγε τη λύση των εκλογών ώστε να υπάρξει μία συσπείρωση στην εθνική στρατηγική που την έχουμε παρουσιάσει, που ο χώρος στον οποίο ανήκω πολιτικά, ο μεσαίος προοδευτικός χώρος, η δημοκρατική παράταξη, είναι ο θεματοφύλακας μιας στρατηγικής στην οποία όλοι προσχώρησαν τελικά αργά ή γρήγορα. Όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα.
Και σ’ αυτή τη στρατηγική πρέπει να συσπειρωθούν όλες οι δημοκρατικές και φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις του τόπου, δηλαδή οι υπεύθυνες δυνάμεις. Έχω πει πολλές φορές απαντώντας στην σχετική ερώτηση, ναι και ο ηττημένος ΣΥΡΙΖΑ στα σωστά μεγέθη του, στα ιστορικώς δίκαια, πρέπει να κληθεί να μετέχει εκτός και αν αυτοαποκλεισθεί.
Αλλά, πρέπει να εκπληρώνεται ώς τότε και η προϋπόθεση της δημοκρατικότητας, γιατί εάν η διολίσθηση η θεσμική θέσει από ένα σημείο και μετά ζήτημα δημοκρατικότητας, αυτό που λέω δεν ισχύει. Και είμαστε πολύ κοντά να γίνει η Ελλάδα ό,τι έχει γίνει η Ουγγαρία και η Πολωνία που είναι δύο χώρες οι οποίες παραβιάζουν τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα και κινείται διαδικασία εις βάρος τους, για την Πολωνία έχει ήδη κινηθεί.
Προχθές στις 25 Οκτωβρίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε μια πρόταση για διοργανική όπως λέγεται συμφωνία μεταξύ Κοινοβουλίου, Επιτροπής και Συμβουλίου, προκειμένου να φτάσουμε σ’ ένα σύμφωνο για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα με πολλαπλά επίπεδα ελέγχου των κρατών μελών ως προς την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
Τι πρόβλημα υπάρχει στην Ουγγαρία και την Πολωνία; Επίθεση των κυβερνήσεων στα Μέσα Ενημέρωσης και στη Δικαιοσύνη. Αμφισβήτηση των συνταγματικών Δικαστηρίων και αμφισβήτηση της πολυφωνίας στα Μέσα Ενημέρωσης. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Αυτό είναι το θέμα.
Με ρώτησαν τι εντύπωση έκανε η απόφαση του ΣτΕ που θα τη δούμε γραμμένη βέβαια, ξέρουμε τι ειπώθηκε δημοσιογραφικά. Μα τι εντύπωση να μου κάνει εμένα; Εγώ είμαι Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, έχω ξεκινήσει να δικηγορώ ενώπιον του ΣτΕ σε ηλικία 24 ετών, έχω φάει τη ζωή μου στα έδρανα αυτά, δε μου κάνει καμία εντύπωση. Το θεωρώ αυτονόητο. Δεδομένο.
Εντύπωση μου κάνει ότι βρέθηκαν δικαστές να μειοψηφήσουν. Δε μου κάνει εντύπωση η απόφαση της πλειοψηφίας. Εντύπωση μου έκανε η ματαίωση των διασκέψεων, η καθυστέρηση ορισμού των διασκέψεων σε σχέση με τη δημόσια συνεδρίαση του Ιουλίου. Το γεγονός ότι ορίστηκε σε Τμήμα Διακοπών η σύνθεση της Ολομέλειας, ενώ τελικά η απόφαση ελήφθη μετά την έναρξη του νέου δικαστικού έτους. Ότι δε συνεδρίαζε η Ολομέλεια ενώ συνεδρίαζε η Επιτροπή Αναστολών με 5 μέλη και απέρριπτε τις αιτήσεις αναστολών.
Εντύπωση μου κάνουν οι αποκαλύψεις για τον προσωπικό βίο, οι παρακολουθήσεις, η παραβίαση του άρθρου 19 του Συντάγματος για τ’ αποδεικτικά μέσα, η παραβίαση του άρθρου 9 και 9Α για τον ιδιωτικό βίο. Οι εκβιασμοί εις βάρος ανωτάτων δικαστικών λειτουργών. Η κατάλυση της εσωτερικής ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, οι συχνές πυκνές πειθαρχικές διώξεις κατά φορέων της δικαστικής εξουσίας που ασκούν κρίσιμα λειτουργήματα σε κρίσιμους αρμούς του συστήματος Διοίκησης της Δικαιοσύνης. Αυτά είναι πρωτοφανή, δεν έχουν ξαναγίνει.
Ξέρετε την εξέλιξη: Η τροπολογία που υπέβαλλε τελικά ο Υπουργός Επικρατείας σήμερα στη Βουλή για να συζητηθεί την Πέμπτη σ’ ένα νομοσχέδιο με το οποίο κυρώνεται σύμβαση συνεργασίας μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας και Κυπριακής Δημοκρατίας, για τη συνεργασία σε θέματα έρευνας και διάσωσης. Δηλαδή ένα νομοσχέδιο για ένα πάρα πολύ κρίσιμο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας.
Τροπολογία με την οποία αναστέλλεται, δεν καταργείται το άρθρο 2α του Ν. 4339/2015, το 2Α είναι το άρθρο με το οποίο αφήρεσε ο Υπουργός τις αρμοδιότητες του ΕΣΡ και τις πήρε αυτός και καθόρισε τις άδειες σε τέσσερις, εκ του νόμου. Δεν περίμενε να καθορίσει το ΕΣΡ τον αριθμό των αδειών, με βάση τη χωρητικότητα του φάσματος των συχνοτήτων.
Αναστέλλεται έως ότου δημοσιευθεί η απόφαση του ΣτΕ. Σωστό!. Να περιμένουμε την τυπική δημοσίευση. Δηλαδή τη δημοσίευση σε δημόσια συνεδρίαση, το πλήρες κείμενο της απόφασης. Και να το μελετήσουμε και να ενεργήσουμε τότε. Αλλά γιατί πρέπει ώς τότε να έχει επειγόντως συγκροτηθεί το ΕΣΡ και να έχει επιληφθεί; Ποιου θέματος θα επιληφθεί; Αφού είναι σε αναστολή όλα και θα περιμένουμε να δούμε το πλήρες κείμενο της απόφασης.
Μιλάμε τώρα για παιδαριώδεις αντιφάσεις τις οποίες στη Διάσκεψη των Προέδρων ο Πρόεδρος της Βουλής προσπάθησε να δικαιολογήσει με το εξής σκεπτικό: «Μην αμφιβάλλετε ότι θα πάμε σε κατάργηση ,αλλά το ενδιάμεσο στάδιο της αναστολής ήταν αναγκαίο για ν’ αποφύγουμε τις αστικές και άλλες ευθύνες του Δημοσίου από την εφαρμογή ενός αντισυνταγματικού νόμου».
Λες και ότι αν το αναστείλεις σήμερα και το καταργήσεις μετά από δέκα μέρες δε θα υπάρχει ζήτημα ευθυνών. Βεβαίως θα υπάρχει ζήτημα ευθυνών. Όσοι έχουν θιγεί οικονομικά θα ζητήσουν τουλάχιστον αποζημίωση. Αυτή είναι η διαχείριση των θεσμών. Αυτή είναι η θεσμική διολίσθηση, η εκτροπή που αφορά τη Βουλή, τον τρόπο του νομοθετείν, αφορά τη λειτουργία της Δικαιοσύνης, τα Μέσα Ενημέρωσης, θεμελιώδη δικαιώματα στο σκληρό πυρήνα του κράτους δικαίου.
Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να δούμε εάν μπορούμε αυτά να τα ξεπεράσουμε. Και μπορούμε να τα ξεπεράσουμε. Εάν δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας άλλης κοινωνικής και πολιτικής αντίληψης. Αυτή είναι και η συμβολή του Κύκλου.
Και προσπαθούμε να στρατεύσουμε ανθρώπους σε όλο το δημοκρατικό, ευρωπαϊκό πολιτικό φάσμα χωρίς ν’ ανταγωνιζόμαστε ούτε τα κόμματα ούτε τα ερευνητικά Ιδρύματα, ούτε τα Μέσα Ενημέρωσης. Θεωρούμε όμως ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε την κοινωνία και να την ενώσουμε πάνω σ’ έναν τρόπο σκέψης και πάνω σ’ έναν τρόπο προσέγγισης της αλήθειας.
Και γι’ αυτό θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό το ότι βρισκόμαστε σήμερα εδώ στη Λάρισα, στον κάμπο, στη Θεσσαλία, σε μια πόλη της πραγματικής οικονομίας, της ιδιωτικής οικονομίας, και συζητάμε μαζί σας για τα θέματα αυτά. Σας ευχαριστώ πραγματικά πάρα πολύ.
* Για την δευτερολογία του Ευ. Βενιζέλου, δείτε εδώ: http://www.evenizelos.gr/407-speeches/conferencespeech/conferencespeech2016/5471-2016-11-01-21-11-44.html
** Για την ομιλία του Θανάση Βακάλη, δείτε εδώ: http://ekyklos.gr/sb/316-omilia-thanasi-vakali-stin-ekdilosi-tou-kyklou-ideon-sti-larisa.html
*** Για την ομιλία του Χρήστου Χωμενίδη, δείτε εδώ: http://ekyklos.gr/sb/319-omilia-xristou-xomenidi-stin-ekdilosi-tou-kyklou-ideon-sti-larisa.html
Ομιλία Ευ. Βενιζέλου στην εκδήλωση του Κύκλου Ιδεων στη Λάρισα from Evangelos Venizelos on Vimeo.
